کتاب فلسفه امروزین علوم اجتماعی
معرفی کتاب فلسفه امروزین علوم اجتماعی
کتاب فلسفه امروزین علوم اجتماعی نوشتهٔ براین فی و ترجمهٔ خشایار دیهیمی است. نشر نو این کتاب در حوزهٔ جامعهشناسی را منتشر کرده است. این اثر از مجموعهٔ «کتابخانهٔ فلسفهٔ سیاسی» است و نویسنده در آن با نگرش چندفرهنگی به مسئلهٔ خود نگریسته است.
درباره کتاب فلسفه امروزین علوم اجتماعی
کتاب فلسفه امروزین علوم اجتماعی نگرش و رویکردی تازه به فلسفه علوم اجتماعی دارد؛ نگرش و رویکردی که حولمحور تجربهٔ سهیم بودن در جهانی شکل گرفته است که در آن افراد تفاوتهای زیادی با هم دارند. بهترین نام برای این نگرش «چندفرهنگی» است، زیرا اعتقاد به اصالت تعدّد فرهنگهاست که توجه ما را به سمت فرصتها و خطرهای جهانی پر از تفاوتها میکشاند.
فلسفهٔ چندفرهنگی علوم اجتماعی سؤالهای تازهای مطرح میکند و مفاهیم تازهای را برای بررسی مسائل ذاتی در پژوهش درباره انسانها بهکار میگیرد؛ همچنین این فلسفه سؤالها و مفاهیم قدیمیتر در فلسفهٔ علوم اجتماعی را در پرتوی تازه قرار میدهد. چرا ما نیازمند فلسفه علوم اجتماعی تازهای هستیم؟ در سرتاسر بخش اعظم تاریخ فلسفه علوم اجتماعی سؤال اساسی این بوده است: آیا علوم اجتماعی «علمی» هستند، یا میتوانند باشند؟ دانشمندان علوم اجتماعی از نظر تاریخی همواره در پی طرح این ادّعا بودهاند که ردای علم به تن علوم اجتماعی برازنده است و الگوی پژوهشهایشان را از علوم طبیعی میگرفتهاند. درنتیجه، فلسفهٔ علوم اجتماعی بهطور سنتی مشتمل بر ارزیابی توفیق علوم اجتماعی از این جهت بوده است، یعنی ارزیابی اینکه علوم اجتماعی از چه جهاتی شبیه علوم طبیعی است و از چه جهاتی شبیه آن نیست. اما اگرچه این نگرش بصیرتها و بینشهای مهمی به پژوهش درباره انسانها بخشیده است، اکنون دیگر فیلسوفان علوم اجتماعی یا پژوهشگران این علوم را مسحور نمیکند. نگرش تازهتری لازم است که با دلبستگیهای فرهنگی و فکری جاری تناسب بیشتری داشته باشد. یکی از دلایل اینکه مسئله علمی بودن پژوهشهای اجتماعی دیگر مسئله مهم و فوقالعاده حائز اهمیتی نیست این است که بسیاری از علوم طبیعی خودشان هم دیگر آن حرمت و تقدسی را ندارند که زمانی داشتند.
خواندن کتاب فلسفه امروزین علوم اجتماعی را به چه کسانی پیشنهاد میکنیم
این کتاب را به دانشجویان علوم اجتماعی پیشنهاد میکنیم.
درباره خشایار دیهیمی
خشایار دیهیمی در سال ۱۳۳۴ در تبریز به دنیا آمد. او مترجم و ویراستار آثار فلسفی است که بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب ترجمه کرده و ویراستاری حدود ۱۰۰ کتاب را انجام داده است. از ترجمههای او میتوان به مجموعه کتابهای نسل قلم، فلسفهٔ غرب، یادداشتهای یک دیوانه و دیالکتیک تنهایی اشاره کرد. دیهیمی می گوید از کودکی به کتاب علاقه داشته و حتی خواندن و نوشتن را پیش از مدرسهرفتن فرا گرفته است. او دارای مدرک مهندسی شیمی است. در سال ۱۳۵۸ با نشریهٔ جنبش متعلق به علیاصغر حاجسیدجوادی همکاری کرد. در سال ۱۳۶۵ در انتشارات انقلاب اسلامی مشغول به کار شد و مسئول ویرایش کتاب «تاریخ تمدن» بود. پس از آن در انتشار نشریهٔ نگاه نو با محمدتقی بانکی و علی میرزایی و بهعنوان دبیر شورای نویسندگان همکاری کرد. اگرچه بهعلت اختلاف با بانکی پس از ۵ شماره از دبیری شورای نویسندگان کنار رفت، با نوشتن و ترجمهکردن به همکاری با نگاه نو ادامه داد. خشایار دیهیمی سابقهٔ تدریس در مؤسسهٔ رخداد تازه و مؤسسهٔ پرسش را داشته است.
بخشی از کتاب فلسفه امروزین علوم اجتماعی
«از منظر اصالت تعدّد فرهنگها، سؤال از معنای رفتار دیگران یکی از نخستین سؤالهایی است که باید پرسیده شود. چنانکه دیدیم، یکی از ویژگیهای ممتاز و شاخص حسّاسیت چندفرهنگی داشتن این آگاهی است که دیگران کارهایی را متفاوت از خود ما و افراد عضو گروه ما انجام میدهند. شما نمیتوانید فرض کنید که منظور شما از یک عمل گفتاری، یا یک حرکت، یا یک ورزه عین همان منظور دیگران از آن است. درنتیجه، یکی از قواعد نخستینِ اصالت تعدّد فرهنگها این است که به هنگام مواجهه با رفتار دیگران، پیشفرضتان این نباشد که معنای این رفتار همانی است که اگر خود شما این رفتار را میکردید میبود؛ همیشه بپرسید، معنای این رفتار چیست؟، آن هم با این پیشفرض که احتمالا معنای این رفتار متفاوت از چیزی است که در نگاه نخست بهنظر میآید. پرسش از معنا، بنابراین، در بطن و قلب تجربه چندفرهنگی است.
پرسش از معنا همچنین در بطن و قلب علوم اجتماعی است. اگر بیشتر رفتارهای انسانی به این دلیل همانی است که هست که معنایی خاص در بطن خود دارد، پس عالمان علوم اجتماعی و مورّخان لازم است کاری بکنند که همتایان آنها در علوم طبیعی لازم نیست آن کار را بکنند، و آن کار تأویل و تفسیر معنای رفتاری که مشاهده میکنند و نتیجه آن رفتار است. عالمان علوم اجتماعی این کار را هم به دلیل توصیفی و هم به دلیل توضیحی باید بکنند. عالمان علوم اجتماعی از نظر توصیفی برای آنکه بدانند چه چیزی را مشاهده میکنند باید معنای یک عمل خاص، یک ناگهانی به جلو میآورد؛ چه رخ داده است؟ این حرکت آیا نوعی علامت دادن است؟ حرکتی گستاخانه است؟ تمرین چنین حرکتی است؟ رأی دادن است؟ حرکتی در رقص است؟ حرکتی برای راندن حشرهای موذی است؟ برای اینکه بتوان پاسخی داد، عالمان علوم اجتماعی نیاز دارند مشخّص کنند که این عمل دالّ بر چیست.
در مورد توضیح، برای روشن کردن ماهیت یک عمل معنادار، فراورده معنادار، یا رابطه معنادار، عالمان علوم اجتماعی نیاز دارند معنای آن را با عمق و تفصیل بیشتر بکاوند و بیان کنند. حتّی در مورد رفتار یا متونی که معنای سطحیشان نسبتاً آشکار است، عالمان علوم اجتماعی باید در پی درک معنای عمیقتر آنها باشند. بنابراین، عملی ممکن است سرمایهگذاری باشد، امّا جامعهشناسان اقتصادی میخواهند به فرضیات عمیقتری که پشت این عمل نهفته است و چنین فعالیتی را مقدور میکند راه ببرند (ماکس وبر از طریق چنین کندوکاوی به معانی عمیقتر رفتار سرمایهدارانه و از آنجا به کاوش در الاهیات پروتستانی رسید ــ چیزی که در ظاهر کاملا دور از پسانداز کردن و سرمایهگذاری است). یا عملی ممکن است شرطبندی باشد، امّا تشریح و روشنسازی بیشتر معنای این فعالیت، انسانشناسان را واخواهدداشت هرچه کاملتر به کاوش در مقاصد و دلالت آن بپردازند (کلیفورد گرتس به این نحو بود که پی برد جنگ خروسها در میان اهالی جزیره بالی برای آن جامعه نقش متنی را بازی میکند که شبیه نقش متن مکبث برای ماست ــ باز هم، یک ویژگی که بهسهولت به چشم نمیآید)»
حجم
۲٫۱ مگابایت
سال انتشار
۱۴۰۲
تعداد صفحهها
۴۴۸ صفحه
حجم
۲٫۱ مگابایت
سال انتشار
۱۴۰۲
تعداد صفحهها
۴۴۸ صفحه