کتاب پاریا، قوی تر

کتاب الکترونیکی پاریا، قوی‌تر نمایشنامه‌ای نوشتهٔ نویسنده سوئدی آگوست استریندبرگ، با ترجمهٔ جواد عاطفه، توسط نشر مهرگان خرد منتشر شده است. این اثر، که دو نمایشنامهٔ کوتاه را شامل می‌شود، نمونه‌ای از سبک مینیمالیستی و روان‌شناختی استریندبرگ است که در آن مفاهیم پیچیده‌ای چون موقعیت اجتماعی، گناه، و روان انسان بررسی می‌شود.

درباره کتاب پاریا، قوی‌تر

پاریا داستان تقابل میان دو شخصیت است: آقای ایکس، باستان‌شناسی که در حال مطالعه بر روی آثار عتیقه است، و آقای ایگرگ، مسافری که از آمریکا بازگشته و با خود جعبه‌ای از پروانه‌های خشک‌شده و ابزارهای شکار آورده است. این دو شخصیت، در خانه‌ای روستایی و در فضایی گرم و پر از تنش، وارد دیالوگی می‌شوند که از مسائل سطحی آغاز شده و به موضوعات عمیق‌تر مانند گناه، رهایی، و موقعیت انسان در برابر جامعه و طبیعت می‌رسد. نمایش‌نامه از آن جهت جالب توجه است که بدون ایجاد تغییرات فیزیکی در صحنه یا استفاده از شخصیت‌های متعدد، صرفاً با دیالوگ‌های دقیق و ظریف، بیننده را به تأمل درباره روابط انسانی و روان‌شناسی فردی دعوت می‌کند.

استریندبرگ در این اثر، تضادهای درونی انسان را به تصویر می‌کشد. شخصیت‌ها نماینده دو دیدگاه متفاوت هستند که یکی با جنبه علمی و منطقی و دیگری با رویکرد احساسی و تجربی وارد گفت‌وگو می‌شود. این تضاد، فضای متشنجی ایجاد می‌کند که در آن مفاهیم گناه و رستگاری به‌طور غیرمستقیم مورد بحث قرار می‌گیرند. آگوست استریندبرگ (۱۸۴۹-۱۹۱۲)، از مهم‌ترین نمایش‌نامه‌نویسان سوئد و پیشگامان ادبیات مدرن بود. او به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران تئاتر اکسپرسیونیستی شناخته می‌شود و آثارش همواره ترکیبی از درام روان‌شناختی و مفاهیم فلسفی عمیق بوده است.

نمایش‌نامه دوم، قوی‌تر، بیشتر بر مفهوم قدرت روانی و غلبه بر دیگری تمرکز دارد و در آن، استریندبرگ با استفاده از یک دیالوگ تک‌نفره و حضور یک شنونده خاموش، قدرت روایت را بررسی می‌کند. محیط نمایش‌نامه، یک خانه روستایی ساده است که در عین سادگی، به‌خوبی فضای تضاد میان طبیعت و تمدن را به نمایش می‌گذارد. کتاب‌ها، ابزار علمی، و وسایل شکار، تضاد درونی شخصیت‌ها و برخورد علم و طبیعت را تداعی می‌کنند.

نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «علیرضا نادری»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان» و «محمد چرمشیر» بوده است.

کتاب پاریا، قوی‌تر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این نمایش‌نامه برای علاقه‌مندان به ادبیات مدرن، تحلیل روان‌شناختی شخصیت‌ها، و نمایش‌های مینیمالیستی جذاب است. افرادی که به آثار کلاسیک ادبیات نمایشی و موضوعات فلسفی علاقه دارند، مخاطبان اصلی این اثر هستند.

درباره آگوست استریندبرگ

یوهان آوگوست استریندبری (آگوست استریندبرگ) در ۲۲ ژانویهٔ ۱۸۴۹ در استکهلم به دنیا آمد و در ۱۴ مهٔ ۱۹۱۲ در همین شهر درگذشت. او نویسندهٔ داستان کوتاه، رمان و نمایشنامه‌نویس پرکار سوئدی بود که در کنار هنریک ایبسن، سورن کی‌یرکگور و هانس کریستیان آندرسن از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین نویسندگان اسکاندیناوی به شمار می‌آید. استریندبرگ از بنیان‌گذاران تئاتر مدرن شمرده می‌شود و در وطن خود به «شکسپیر سوئد» معروف بوده است. او استاد مسلم اکسپرسیونیسم در تئاتر است.

گفته شده است که استریندبرگ در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمد و در طول زندگی خود به حرفه‌های گوناگونی همچون معلمی، بازیگری، روزنامه‌نگاری و کتابداری پرداخت. در سال ۱۸۷۵ با دختری نجیب‌زاده که بازیگر هم بود، ازدواج کرد و در دوران زندگی مشترکش کتابی ۲جلدی با عنوان «متأهل» نوشت. این کتاب به‌دلیل بیان مسائلی که در آن روزگار ناشایست به شمار می‌رفت، باعث شد استریندبرگ به کفرگویی متهم شود. او از این اتهام تبرئه شد، اما تأثیر منفیِ آن تا زمان مرگش همواره با او بود و همیشه خود را قربانی و در این امر همسرش را مقصر می‌دانست. استریندبرگ در سال ۱۸۹۱، به‌دلیل اختلافات شدید، از همسرش جدا شد و نتوانست حضانت ۴ فرزندش را بگیرد. این امر تأثیر فراوانی بر او و آثارش گذاشت.

یوهان آگوست استریندبرگ از پیشگامان نوگرایی در ادبیات سوئد بود و مجموعه آثارش به زبان سوئدی به ۵۵ اثر می‌رسد. از او کتاب‌ها و نمایش‌نامه‌های متعددی به فارسی ترجمه و چاپ شده است. از رمان‌های این نویسندهٔ سوئدی می‌توان به «اتاق سرخ» اشاره کرد. «ماجراها و تقدیرهای سوئدی» مجموعه‌داستانی از اوست و نمایشنامه‌های او عبارتند از «سفر پیتر خوش‌شانس»، «پدر»، «بانو جولیا»، «طلبکارها»، «به‌سوی دمشق»، «همراه با آتش»، «تعهد»، «همه‌جا جنایت است و جنایت»، «اریک چهاردهم»، «عید پاک»، «رقص مرگ»، «یک نمایش رؤیایی»، «پلیکان»، «طوفان»، «خانهٔ سوخته»، «سونات اشباح» (یا «سونات شبح»)، «بزرگراه باشکوه»، «قوی‌تر»، «پاریا» و «یاغی».

بخشی از کتاب پاریا، قوی‌تر

«آقای ایکس: خُب... پس با این حساب تو هیچ درکی از موقعیت یک آدم بدهکار نداری، نمی‌دانی که آدم چه حالی می‌شود وقتی که اخطار پرداخت نکردن قبضی را دریافت می‌کند. [نامه را می‌خواند] اجاره پرداخت نشده و صاحب‌خانه به دردسر افتاده، زن من نااُمید است و من توی طلا غرق شده‌ام.

[در صندوقچهٔ فلزی روی میز را باز می‌کند. هر یک در طرفی از میز می‌نشینند.]

می‌بینی؟ چیزی حدود شانزده‌هزار کرون طلای خالص این‌جا انبار شده، سکه‌هایی که نتیجهٔ چهار روز کاوش است! فقط همین دستبند به‌تنهایی می‌تواند تا سیصدوپنجاه کرون کسری مرا جبران کند، با همهٔ این‌ها نمی‌توانم وضعیت زندگی‌ام را سروسامانی بدهم و یک درآمد مناسب پیدا کنم. اگر می‌توانستم طرحی از این طلاها بکشم و آن را منتشر کنم؛ رسالهٔ من تمام می‌شد. آن‌وقت بود که می‌توانستم به‌راحتی سفر کنم. می‌دانی چرا این‌کار را نمی‌کنم؟

آقای ایگرگ: چون می‌ترسی لو بروی.

آقای ایکس: شاید. اما به نظرت آدم زرنگی مثل من نمی‌تواند قضایا را طوری مدیریت کند که آب از آب تکان نخورد. من همیشه به‌تنهایی کار می‌کنم. آیا این امکان را ندارم که از این کشف شده‌ها، چیزی توی جیبم بگذارم؟

آقای ایگرگ: البته، اما اگر مسئلهٔ قاچاق مطرح شود، کار به جاهای خطرناکی می‌کشد.»