کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ دیلتای و یورک

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ دیلتای و یورک نوشتهٔ رودلف مکریل و اینگو فارین و ترجمهٔ سیدمسعود حسینی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۹۹ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ دیلتای و یورک

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ دیلتای و یورک (The Stanford Encyclopedia of Philosophy) جلد ۹۹ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. این کتاب ترجمه مقاله‌هایی با عنوان «Count paul yourck von wartenburg» (کنت پاول یورک فون وارتنبورک) و «Wilhelm Dilthey» (ویلهلم دیلتای) از دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد یادشده است. «ویلهلم دیلتای» فیلسوفی آلمانی بود که از سال ۱۸۳۳ تا ۱۹۱۱ میلادی زیست. او بیش از همه به‌‌دلیل نحوه‌ای که میان علوم طبیعی و انسانی تمیز نهاد، شناخته می‌شود. هدف دیلتای آن بود که «نقد عقل محض» به قلم ایمانوئل کانت را که در درجهٔ اول طبیعت‌محور است، به‌صورت نوعی نقد عقل تاریخی (Critique. Of Historical Reason) بسط دهد؛ تا بتواند حق مطلب را دربارهٔ ابعاد اجتماعی و فرهنگی تجربهٔ بشر نیز ادا کند. «کنت هانس لودویک پاول یورک فون وارتنبورک» (۱۸۳۵ - ۱۸۹۷) هم فیلسوفی آلمانی بود که در درجهٔ نخست به‌دلیل تشریک مساعی دیرینه‌اش با دوستش «ویلهلم دیلتای» و تأثیرش بر «مارتین هایدگر» و «هانس‌ - گئورگ گادامر» شناخته می‌شود. با آرای این دو فیلسوف بیشتر آشنا شوید.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ دیلتای و یورک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ آلمانی (قرن ۱۹ میلادی) پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ دیلتای و یورک

«یورک مدعی است که این سه «کارکرد» یا رفتار روان‌شناسانه «زمینه طبیعی» (Naturboden) ثابت و دگرگونی‌ناپذیر، یا مؤفه‌هایی را که در آن‌ها کل تاریخ بشری تحقق می‌یابد، حصر می‌کنند (ST, ۲۶). بدون این نقاط ثابت ارجاع، تاریخی وجود ندارد. نظامِ این سه کارکرد (برخلافکارکرد از آن حیث که کارکرد است) ثابت نیست، بلکه همواره گشوده به روی بازی هیئت‌یابی‌ها و بی‌توازنی‌های متغیر است (ST, ۲۴ & ۵۴). به بیان مشخص‌تر، این سه کارکرد نه به یکدیگر قابل تحویل‌اند و نه از منبعی دیگر قابل استخراج‌اند، و این امر به آن‌ها عملاً تقدم برابر می‌بخشد. با این حال، آن‌ها با یکدیگر رابطه‌ای دگرگونی‌پذیر و معکوس دارند، به طوری که غلبه نسبی هر کارکرد به موجب تابعیت نسبی سایر کارکردها تعدیل می‌شود، ولی هرگز هیچ کارکرد خاصی نمی‌تواند بالکل ملغا شود (ST, ۹۸). این رابطه معکوس، همراه با قطبیت درونی در چهارچوب هر کارکرد، «پویایی زندگی آغازین» را توضیح می‌دهد (ST, ۳۲). از آن‌جا که زندگی نه در نوعی کلیت، بلکه تنها به منزله هیئت یا ترتیب خاصی از کارکردهایش وجود دارد، «تمامیتِ» فراگیر شکلِ هر زندگی جزئی همواره از طریق موقعیت غالب یکی از کارکردهایش متعین می‌شود (ST, ۵۵). این عدم‌توازن، که به‌ضرورت در متجلی ساختن زندگی با «مجموع سرشاری» اش ناکام می‌ماند (۱۰) (ST, ۵۴)، منجر به بی‌ثباتی هر شکل جزئی آگاهی می‌شود. هر هیئت واقعی آگاهی و گرایش خاصش به فلان کارکرد، به همراه یکی از قطب‌های متقابل در آن، خود را به دست اصلاحی تازه، موضع تازه‌ای از آگاهی، می‌سپارد که خود صرفا صورت خاصی است که به کارکرد خاصی گرایش دارد، و به همین ترتیب الی آخر. از آن‌جا که «زندگی تاریخی» چیزیجز «زندگی آغازین» در مقیاسی کلان نیست، یورک معتقد است که این بی‌ثباتی و پویایی درونی در زندگی آغازین «موتور تاریخ» را هم تشکیل می‌دهد (ST, ۳۳). (بنگرید به ادامه، قسمت ۳.۲.) یورک معتقد است دو کارکرد زندگی، اراده‌ورزی و شناخت، «مرکزگریز» ند؛ آن‌ها اعیانی را دنبال می‌کنند که بیرون از درون‌بودگی احساس‌شده خودآگاهی فرافکنده می‌شوند (ST, ۱۲۰). یورک درباره بازنمایی یا شناخت می‌نویسد:»