کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ ایدئالیسم

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ ایدئالیسم نوشتهٔ پل گایر و ترجمهٔ داود میرزایی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۹۲ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ ایدئالیسم

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ ایدئالیسم جلد ۹۲ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. در این اثر از ایدئالیسم فلسفی به‌مثابه جنبشی بحث شده است مه به‌صورت عمده متعلق به قرن‌های نوزدهم و بیستم است، اگرچه زمینه‌های آن را برخی جنبه‌های فلسفه قرن هفدهم فراهم می‌آورند. در کتاب حاضر، ارتباط بین ایدئالیسم معرفت‌شناختی و ایدئالیسم هستی‌شناختی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نویسنده در ابتدا به پیشگامان این جنبش پرداخته و سپس بر صورت‌های قرن هجدهمی ایدئالیسم نزد «بارکلی»، «هیوم» و «کانت» و جنبش‌های قرن نوزدهمی ایدئالیسم آلمانی و بر ایدئالیسم بریتانیایی و آمریکایی متمرکز شده و درنهایت بحث خود را با بررسی حملهٔ «مور» و «راسل» به ایدئالیسم خاتمه داده است.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ ایدئالیسم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ مدرن و علاقه‌مندان به آشنایی با مکتب فکری ایدئالیسم پیشنهاد می‌کنیم.

درباره مسعود علیا

مسعود علیا در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمده است. او مترجم و پژوهشگر ایرانی حوزهٔ فلسفه و نیز استادیار گروه فلسفهٔ هنر در «دانشگاه هنر تهران» است. کتاب «جنبش پدیدارشناسی» با ترجمهٔ او برندهٔ جایزه‌ٔ کتاب سال شد. او دورهٔ کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران و دورهٔ کارشناسی‌ارشد فلسفه را در دانشگاه شهید بهشتی گذراند. از میان موضوعاتی که مسعود علیا برای پژوهش‌های خود به‌سراغ آن‌ها رفته است می‌توان به گستره راز و تقلیل آن به مسئله در فلسفهٔ گابریل مارسل و نیز موضوع اصالت تجربه و دگرگونی در منابع مابعدالطبیعه در فلسفه گابریل مارسل اشاره کرد. او در تیرماه ۱۳۸۷ دورهٔ دکتری فلسفه را با نگارش رساله‌ای تحت‌عنوان «شرط امکان اخلاق در اندیشه‌ٔ لویناس» به راهنمایی عبدالکریم رشیدیان در «مؤسسه حکمت و فلسفه» به پایان برد. بخشی از ترجمه‌های مسعود علیا عبارتند از «هنر به‌منزلهٔ تجربه» نوشتهٔ جان دیویی، «وضع بشر» نوشتهٔ هانا آرنت، «آشنایی با هگل» نوشتهٔ پل استراترن، «الفبای فلسفه» نوشتهٔ نایجل واربرتون، «اگزیستانسیالیسم و اخلاق» نوشتهٔ مری وارنوک، «هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی» نوشتهٔ جوئل واینسهایمر، «مسیح و اساطیر» نوشتهٔ رودلف کارل بولتمان و «دیباچه‌ای بر فلسفهٔ قرون وسطی» نوشتهٔ فردریک چارلز کاپلستون. بخشی از تألیفات مسعود علیا عبارتند از «فرهنگ توصیفی فلسفهٔ اخلاق»، «کشف دیگری همراه با لویناس»، «عطار»، «سهروردی»، «فرزانگان خاک». او دبیری مجموعهٔ «دانشنامه فلسفه استنفورد» (از گروه انتشاراتی ققنوس) در ایران را بر عهده داشته است.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ ایدئالیسم

«ممکن است ایدئالیست دانستن فریدریش نیچه (۱۸۴۴-۱۹۰۰) دور از ذهن به نظر برسد. هرچه باشد، او خود را در تمام حیاتش ضدایدئالیستی تقریباً متعصب معرفی می‌کرد. نیچه در بسیاری از نوشته‌های منتشرشده و انتشارنیافته‌اش، و نیز در نامه‌هایش، مکرر در مکرر بیزاری و انزجار خویش را از چیزی که «ایدئالیسم» می‌نامد ابراز می‌دارد. خلاصه‌ای گویا از موضع او در قبال ایدئالیسم را می‌توان در نامه‌ای یافت که (به تاریخ ۲۰ اکتبر ۱۸۸۸) برای مالویدا فون میزنبورگ نوشت: «و من ایدئالیسم را ناراستی‌ای می‌بینم که تبدیل به نوعی غریزه شده است، نوعی سر باز زدن از دیدن واقعیت آن هم به هر قیمتی: هر جمله از نوشته‌های من دربردارنده خوارشماری ایدئالیسم است». فهم این ارزیابی تند و تیز، با توجه به موافقت او با رویکردی چشم‌اندازی به متعلَقات شناخت و همچنین پافشاری‌اش بر این‌که مبنای اکثر احکام شناختی ما تحریف یا تقلب (Verfälschung) است و ادعای او درباره وابستگی شناخت به نیازها، چندان آسان نیست. ملاحظاتی از این دست حاکی از آن است که نیچه علی‌رغم اعتراضاتش به ایدئالیسم، با شیوه‌های ایدئالیستی اندیشه‌ورزی بیگانه نیست. لااقل برخی از باورهای او با آنچه در این مقال ایدئالیسم معرفت‌شناختی خوانده شده است سازگاری دارند، اگرچه خودش می‌پنداشت این باورها صورتی از رئالیسم را بیان می‌دارند. با وجود این، پیش از تفحص و تشریح گرایش‌های ایدئالیستی ممکن در اندیشه‌های نیچه باید بفهمیم که «ایدئالیسم» نزد او چه معنایی داشت و چرا تا بدین حد از آن بیزار بود.»