کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ قصدیت جمعی

 کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ قصدیت جمعی نوشتهٔ دیوید پ. اشوایکارت و هانس برنهارت اشمیت و ترجمهٔ مریم خدادادی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۶۰ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ قصدیت جمعی

دیوید پ. اشوایکارت و هانس برنهارت اشمیت در کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ قصدیت جمعی (Collective Intentionality The Stanford Encyclopedia of Philosophy) بیان کرده‌‌اند که قصدیت جمعی عبارت است از توانایی اذهان برای این‌که به‌صورت مشترک به اشیا، امور واقع، اوضاع امور، اهداف یا ارزش‌هایی معطوف شوند. قصدیت جمعی به شکل‌های گوناگون از جمله قصد مشترک، توجه مشترک، باور مشترک، پذیرش جمعی و عاطفه جمعی پدیدار می‌شود. برخوردهای قصدی جمعی زندگی روزمره ما را فراگرفته‌اند؛ مانند وقتی که دو یا بیش از دو عامل [یا فاعل] از کودکی مراقبت یا او را بزرگ می‌کنند، برای حزبی سیاسی فعالیت می‌کنند یا به تشویق یک تیم ورزشی می‌پردازند. این برخوردها برای فیلسوفان، عالمان اجتماعی دارای رویکرد نظری و مردم‌شناسان ربط و مناسبت دارند، زیرا نقش‌های مهمی در ساخت جهان اجتماعی ایفا می‌کنند.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ قصدیت جمعی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفه و علوم اجتماعی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره مسعود علیا

مسعود علیا در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمده است. او مترجم و پژوهشگر ایرانی حوزهٔ فلسفه و نیز استادیار گروه فلسفهٔ هنر در «دانشگاه هنر تهران» است. کتاب «جنبش پدیدارشناسی» با ترجمهٔ او برندهٔ جایزه‌ٔ کتاب سال شد. او دورهٔ کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران و دورهٔ کارشناسی‌ارشد فلسفه را در دانشگاه شهید بهشتی گذراند. از میان موضوعاتی که مسعود علیا برای پژوهش‌های خود به‌سراغ آن‌ها رفته است می‌توان به گستره راز و تقلیل آن به مسئله در فلسفهٔ گابریل مارسل و نیز موضوع اصالت تجربه و دگرگونی در منابع مابعدالطبیعه در فلسفه گابریل مارسل اشاره کرد. او در تیرماه ۱۳۸۷ دورهٔ دکتری فلسفه را با نگارش رساله‌ای تحت‌عنوان «شرط امکان اخلاق در اندیشه‌ٔ لویناس» به راهنمایی عبدالکریم رشیدیان در «مؤسسه حکمت و فلسفه» به پایان برد. بخشی از ترجمه‌های مسعود علیا عبارتند از «هنر به‌منزلهٔ تجربه» نوشتهٔ جان دیویی، «وضع بشر» نوشتهٔ هانا آرنت، «آشنایی با هگل» نوشتهٔ پل استراترن، «الفبای فلسفه» نوشتهٔ نایجل واربرتون، «اگزیستانسیالیسم و اخلاق» نوشتهٔ مری وارنوک، «هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی» نوشتهٔ جوئل واینسهایمر، «مسیح و اساطیر» نوشتهٔ رودلف کارل بولتمان و «دیباچه‌ای بر فلسفهٔ قرون وسطی» نوشتهٔ فردریک چارلز کاپلستون. بخشی از تألیفات مسعود علیا عبارتند از «فرهنگ توصیفی فلسفهٔ اخلاق»، «کشف دیگری همراه با لویناس»، «عطار»، «سهروردی»، «فرزانگان خاک». او دبیری مجموعهٔ «دانشنامه فلسفه استنفورد» (از گروه انتشاراتی ققنوس) در ایران را بر عهده داشته است.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ قصدیت جمعی

«چنین نیست که در قصدیت جمعی، مغزهای فردی به شیوه‌ای بیونیکی در قالب یک ابرمغز جمعی یکپارچه شوند. بنابراین، به نظر می‌رسد که قصدیت جمعی به تجمیع یا ترکیبی از حالات مغزی فردی تحویل می‌رود. بر اساس تقریر درون‌گرایانه، کل قصدیتی که فردی واجد آن است به لحاظ ساختاری مستقل از وجود یا عدم چیزی بیرون از ذهن فردی است. بر این اساس، این مسئله که آیا حالات قصدی فرد، جمعی هستند یا نه به حسب خصوصیات درونی اذهان فردی حل و فصل می‌شود.تقریر سوم، که ممکن است برای ناطبیعت‌گرایان و برون‌گرایان جذاب به نظر برسد، بر این امر تأکید می‌کند که حالات قصدی، همان تعهدات یا دربردارنده تعهدات هستند. اما به نظر می‌رسد که تنها حالات قصدی خودِ عاملِ فردی می‌توانند او را به شیوه خاصی از عمل یا برخی استنتاج‌ها متعهد کنند. حالات قصدی سایر افراد تنها بر اساس آنچه آن‌ها بدان باور یا میل دارند، می‌توانند دلیلی در اختیار عامل بگذارند. بدین‌ترتیب، به نظر می‌رسد که تعهدات موجود در حالات قصدی جمعی، همان تعهدات فردی هر یک از مشارکت‌کنندگان است.»