کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ متافیزیک

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ متافیزیک نوشتهٔ پیتر ون اینواگن و مگان سالیوان و ترجمهٔ یاسر پوراسماعیل است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۴۶ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ متافیزیک

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ متافیزیک (Metaphysics; The Stanford Encyclopedia of Philosophy) جلد ۴۶ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. این کتاب پنج فصل دارد. نویسنده‌ها به واژهٔ متافیزیک (Metaphysics) و مفهوم آن، مسائل متافیزیک (قدیم و جدید)، روش‌شناسی متافیزیک و این پرسش که آیا متافیزیک ممکن است؟، پرداخته‌اند.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ متافیزیک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب متافیزیک (Metaphysics) پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ متافیزیک

«تا جایی که یافتن شیوه منسجمی از استدلال در نوشته‌های ضدواقع‌گرایان ممکن باشد، تصور این امر دشوار است که آن‌ها همانند تحصل‌گرایان منطقی در معرض اتهام عدم‌انسجام خودارجاعی نباشند. در واقع، به قوت می‌توان این نتیجه‌گیری را تأیید کرد که همه اَشکال رأی اکثری مورد بحث دچار عدم‌انسجام خودارجاعی هستند. به بیانی بسیار انتزاعی، استدلال علیه طرفداران رأی اکثری را می‌توان به این صورت بیان کرد: دکتر مک‌زد که «به نحو اکثری مخالف متافیزیک» است ادعا می‌کند که هر متنی که با موفقیت آزمون خاصی را که او مشخص می‌کند از سر نگذراند بی‌معناست (اگر او نمونه کسانی باشد که به شکل اکثری مخالف متافیزیک‌اند، خواهد گفت که هر متنی که در این آزمون ناکام بماند نشان‌دهنده تلاش برای استفاده از زبان به شیوه‌ای است که نمی‌توان زبان را بر وفق آن به کار برد). از این گذشته، او ادعا می‌کند هر متنی که بتوان آن را به طور مقبولی «متافیزیکی» دانست در این آزمون ناکام خواهد ماند. اما همواره معلوم می‌شود که جملات گوناگونی که مؤلفه‌های اساسی استدلال مک‌زد علیه متافیزیک هستند خودشان در آزمون او ناکام می‌مانند. نمونه قابل آزمون برای همین ابطال کلی و انتزاعی همه ابطال‌های متافیزیک، نقدی بسیار پیچیده و ظریف بر متافیزیک است که ون فراسن (van Fraassen ۲۰۰۲) مطرح کرده است. (این نمونه مدعیاست که فقط در مورد آن نوع متافیزیکی کاربرد دارد که عقل‌گرایان قرن هفدهم و متافیزیک تحلیلی فعلی مصادیقی از آن را به دست داده‌اند.) این موضع قابل دفاع است که استدلال ون فراسن علیه متافیزیک اساسا به آرایی وابسته است که هرچند خودشان متافیزیکی نیستند، در معرض بسیاری از نقدهایی قرار دارند که او علیه آرای متافیزیکی مطرح می‌کند.

شکل اقلی این رأی که متافیزیک ناممکن است از این قرار است: چیزی در ذهن انسان (و شاید حتی ذهن همه عامل‌های عقلانی یا همه عامل‌های عقلانی متناهی) وجود دارد که آن را برای رسیدن به نتایج متافیزیکی به شیوه‌ای قابل اعتماد نامناسب می‌سازد. این ایده به لحاظ قدمت دست‌کم به کانت بازمی‌گردد، اما تقریری از آن را که بسیار فروتنانه‌تر (و بسیار قابل‌فهم‌تر) از تقریر کانت است مگین (McGinn ۱۹۹۳) به‌دقت به دست داده است. با این حال، استدلال مگین برای اخذ این نتیجه که ذهن انسان (بر اثر پیشامدهای تکاملی و نه صرفا به این دلیل که «ذهن» است) قادر به مواجهه رضایت‌بخشی با قلمرو بزرگی از مسائل فلسفی (که شامل همه مسائل متافیزیکی می‌شود) نیست، بر آرایی نظری و ناظر به واقع درباره قابلیت‌های شناختی انسان مبتنی است که علی‌الاصول در معرض ابطال تجربی قرار دارند و در حال حاضر هیچ پشتیبان تجربی قابل توجهی ندارند. برای مطالعه دفاع متفاوتی از شکل اقلی این رأی که متافیزیک ناممکن است، بنگرید به Thomasson ۲۰۰۹.»