کتاب جامعه شناسی بیماری و پزشکی

کتاب جامعه شناسی بیماری و پزشکی نوشتهٔ فیلیپ آدام و کلودین هرتسلیک و ترجمهٔ لورانس - دنیا کتبی و مرتضی کتبی است. نشر نی این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب جامعه شناسی بیماری و پزشکی

گفته شده است که علوم اجتماعی، پیش از هر چیز نشان داده‌اند که نمی‌توان گسترش و رشد علمی را تنها حاصل پیشرفت‌های علوم دانست؛ بدین‌معنی که علمْ خود محصول اجتماعی است. از این دیدگاه، جامعه‌شناسیِ پزشکی حالت محوری دارد؛ یعنی ارتقای سطح پزشکی و پیشرفت‌های آن، نشانگر تحول به‌سوی امروزی‌کردن و عقلانی‌کردن جامعه‌های نو است. این‌ها موضوعاتی هستند که تا حد بسیاری خاطر بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی را به خود مشغول کردند. در پیش‌مقدمهٔ کتاب جامعه شناسی بیماری و پزشکی گفته شده است که هم‌اکنون دروسی که رنگ‌وبوی علوم اجتماعی دارد، در علوم پایهٔ پزشکی و در ایران تدریس می‌شود و همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی با دانشکده‌های علوم اجتماعی این کشور آغاز شده است. لورانس - دنیا کتبی و مرتضی کتبی کتاب حاضر را به پارسی برگردانده‌اند. این کتاب هفت فصل دارد. فیلیپ آدام و کلودین هرتسلیک در این کتاب علمی، بیشتر بر بیماری و به‌طور دقیق‌تر بر بیماری‌های جسمانی تکیه کرده‌اند تا بر سلامتی. این دو نویسنده از رشد و گسترش روان‌پزشکی و بیماری‌های ذهنی به‌جز در صورت‌های کلی آن که با بیماری‌های جسمی شباهت دارد، سخن نگفته‌اند و از معلولیت‌ها و تکلیف پزشکی در برابر مرگ به اشاراتی بسنده کرده‌اند؛ زیرا هر کدام از این موضوع‌ها کتاب جداگانه‌ای را می‌طلبد. عنوان برخی از فصل‌های این اثر عبارت است از «بیماری‌ها در تاریخ جامعه‌ها: از بلاهای قدیم تا بیماری‌های امروز»، «پیدایش پزشکی جدید و نقش آن در برخورد با بیماری»، «تجربه بیماری در جای‌جای زندگی اجتماعی» و «روابط پزشک‌بیمار».

خواندن کتاب جامعه شناسی بیماری و پزشکی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد بیماری‌های جسمانی و پیوند آن با علم جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جامعه شناسی بیماری و پزشکی

«برای فردی که خود را بیمار حس یا فرض می‌کند، فهمیدن ماهیت حال او و دادن معنایی به آن برای او کافی نیست: باید در پی مداوا باشد. ملاقات با پزشک و طلب درمان لحظه بسیار حساسی در زندگی بیمار است. برای پزشکان نیز، رابطه با بیماران مسئله مهمی را پیش پای آنان می‌گذارد و می‌توان تصور کرد که خود بیش از پیش به این موضوع توجه دارند. این توجه ممکن است کاملا به خود جامه عمل بپوشد به این معنی که اگر پزشک بخواهد بیمار به دستورهایش عمل کند باید به دیدگاه‌های او توجه نماید. از طرف دیگر پزشکان می‌دانند که دلیل اصلی نارضایتی مراجعین به بخش‌های مختلف پزشکی که در بررسی‌های متعددی به آن اشاره شده است. «ارتباط» ناقص بین بیماران و مداواگران است. باوجوداین، برای بعضی‌ها، توجه به این مسئله مقوله دیگری است. در سال ۱۹۲۷، یک پزشک امریکایی به‌نام دکتر فرانسیس پی بادی (۱) اظهار می‌داشت که تعداد زیادی از بیماران از آلامی رنج می‌برند که نمی‌توان دلایل عضوی برای آن‌ها پیدا کرد. تنها حس رابطه پزشک معالج با بیمار، توجه دقیق به حرف‌های او، می‌تواند ماهیت اغتشاشات هیجانی‌یی را که موجب ناراحتی او شده‌اند، مشخص بدارد. چندین دهه بعد، روانکاو انگلیسی میکائیل بالینت (۲) این موضوع را تأیید می‌کند و بعدها نظریه این‌گونه تأثیر درمانی را بر پایه آنچه «داروپزشک» می‌نامد، انتشار می‌دهد. این نظریه به ما می‌گوید شنیدن حرف‌های بیمار و توجه به آن می‌تواند مانند دارو شفابخش باشد.

باوجوداین، به عقیده جامعه‌شناسان، رابطه بین پزشک و بیمار نمی‌باید منحصراً به روان‌شناسی ختم شود. ملاقات این دو شخصیت تنها ملاقات دو نفر نیست. این برخورد، بیماران و اطرافیان آن‌ها را که به گروه‌های اجتماعی مختلف تعلق دارند، در برابر اعضای «حرفه» ای قرار می‌دهد که پایگاه بسیار ویژه‌ای در جامعه دارد. روابط آن‌ها روابط گروه‌های مختلف با تخصص‌ها، جهت‌گیری‌ها، حیثیت‌ها و توانمندی‌های مختلف است. پس این روابط در چارچوب روابط ساختاری جامعه کلی قابل بررسی است. از آنجا که این روابط ارزش‌های اجتماعی مهمی مانند سلامتی و دانش را همزمان مطرح می‌کنند. در عرض دهه‌های اخیر از طرف جامعه‌شناسان مورد توجه بسیار قرار گرفته و موجب نظریه‌پردازی‌هایی شده‌اند که به الگوهای بسیار متناقضی انجامیده است.»