کتاب انقلاب آلمان ۱۹۲۳-۱۹۱۷ (جلد اول)

کتاب انقلاب آلمان ۱۹۲۳-۱۹۱۷ (جلد اول) نوشتهٔ پی یر برویه و ترجمهٔ حسن مرتضوی است. نشر چرخ این کتاب را منتشر کرده است. این اثر از مجموعهٔ «تاریخ انقلاب‌‌ها» در این نشر است. نویسنده برای نگارش این اثر به اسناد سری بایگانی‌های احزاب کمونیست بلوک‌ شرق دسترسی نداشته، اما از امکانات موجود بهترین بهره را برده و توانسته بخشی از تاریخ آلمان را شرح دهد.

درباره کتاب انقلاب آلمان ۱۹۲۳-۱۹۱۷ (جلد اول)

کتاب انقلاب آلمان ۱۹۲۳-۱۹۱۷ (جلد اول) به بررسی و تحلیل دقیق عوامل شکست انقلاب آلمان در بازه‌ای شش‌ساله پرداخته است. پی یر بروئه اقتصاد و جامعه‌ٔ آلمان را در آن دوران واکاوی می‌کند و تأثیراتی را که جنگ جهانی اول بر این سرزمین گذاشته از نظر می‌گذراند. این کتاب که دنباله‌ٔ جلد نخست آن است، به دلیل حجم بالا در دو جلد منتشر شده و ازآنجاکه مطالب آن از میانه آغاز می‌شود، مطالعه‌ٔ جلد اول ضروری به نظر می‌رسد. پی یر بروئه در جلد دوم، نقش گروه‌های سیاسی مختلف در ناکامی انقلاب آلمان را بررسی و تحلیل می‌کند. این گروه‌ها شامل حزب سوسیال‌دموکرات آلمان، حزب کمونیست توده‌ای، حزب کارگران کمونیست آلمان، حزب کمونیست روسیه، حزب سوسیالیست ایتالیا و... می‌شوند. نویسنده در این اثر تاریخچه‌ای مفصل از حزب کمونیست آلمان همراه با گسست‌ها و انشعابات آن به دست می‌دهد؛ پی یر بروئه همچنین پیمان «راپالو» را که میان آلمان و روسیه منعقد شد، از نظر می‌گذراند و این عهدنامه را دررابطه‌با انقلاب آلمان بررسی می‌کند. برخی مورخان عقیده دارند راپالو به‌دلیل پیامدهای آن برای رهبران کمونیست مانع قطعی در راه انقلاب آلمان به شمار می‌آمد، اما آن‌ها از موضع ضعیفی استدلال می‌کنند؛ در واقع، این مورخان بر ادعای «روث فیشر» تکیه می‌کنند که سیاست راپالو متضمن عقب‌نشینی در آلمان و در نتیجه چرخش بزرگی در سیاست‌های بین‌الملل کمونیستی بود. فیشر، واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی را که به‌مثابهٔ بار مضاعفی بر دوش طبقه‌ٔ کارگر آلمان در نظر گرفته شده، نادیده می‌گیرد؛ واقعیت‌هایی که هم با انباشت سرمایه‌داری در آلمان و هم با پرداخت غرامت کنار بیاید.

این کتاب در واقع به یکی از انقلاب‌های بزرگِ شکست‌خورده می‌پردازد که اگر به پیروزی می‌رسید، سرنوشت تمام جهان را تغییر می‌داد و می‌توانست حتی از جنگ جهانی دوم و به قدرت رسیدن آلفرد هیتلر و ژوزف استالین جلوگیری کند. نویسنده‌ٔ این اثر در وهله‌ٔ اول عناصری را که سبب بروز چنین جنبش‌هایی در آلمان شدند، بررسی کرده و در وهله‌ٔ دوم، عواملی را که از به‌ثمرنشستن آن جلوگیری کردند، واکاوی کرده است. پی یر برویه تأثیر انقلاب اکتبر در روسیه را بر انقلاب نوامبر در آلمان به‌دقت موشکافی کرده است.

خواندن کتاب انقلاب آلمان ۱۹۲۳-۱۹۱۷ (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ جهان پیشنهاد می‌کنیم.

درباره پی‌ یر برویه

پی‌ یر بروئه مورخ فرانسوی و مبارز انقلابی تروتسکیست بود که آثارش تاریخ حزب بلشویک، انقلاب اسپانیا و زندگی‌نامهٔ لئون تروتسکی را در بر می‌گیرد. او در سال ۱۹۲۶ در پریواس در استان آردش به دنیا آمد. در ۱۹۳۶ از اعتصاب عمومی فرانسه و همچنین جمهوری اسپانیا حمایت کرد. در ۱۹۴۰ در مخالفت با پیمان عدم تجاوز آلمان نازی و اتحاد جماهیر شوروی به سازمان‌دهی محفلی مخالف در حزب کمونیست فرانسه کمک کرد و بعدها همراه با حزب کمونیست در طول جنگ جهانی دوم در مقاومت فرانسه، علیه اشغالگران آلمانی جنگید. هنگامی که استالین، کمینترن را در سال ۱۹۴۳ منحل کرد، بروئه به یکی از منتقدان استالینیسم بدل شد و در نتیجه از حزب استعفا کرد. این نویسنده در سال ۱۹۴۴ تروتسکیست شد و به بین‌الملل چهارم پیوست و تا پایان عمر تروتسکیست باقی ماند. او در ۱۹۶۵ معلم دبیرستان شد و سپس در کسوت مدرس و استاد تاریخ در دانشگاه گرنوبل به تدریس پرداخت. از جمله آثار او می‌توان به «انقلاب و جنگ داخلی در اسپانیا»، «بلشویک‌ها: تاریخ حزب کمونیست اتحاد شوروی»، کتاب دوجلدی «انقلاب آلمان ۱۹۲۳-۱۹۱۷» و «دادگاه‌های مسکو» اشاره کرد.

درباره حسن مرتضوی

حسن مرتضوی زادهٔ ۱۳۴۰ و مترجم ایرانی در حوزه‌های فلسفه و اقتصاد است. از جمله مهم‌ترین ترجمه‌های مرتضوی می‌توان به ترجمهٔ جلد اول، دوم و سوم از مجموعهٔ «سرمایه: نقدی بر اقتصاد سیاسی»، «دست‌نوشته‌های اقتصادی - فلسفی ۱۸۴۴» و «گروندریسه: مبانی نقد اقتصاد سیاسی» به قلم کارل مارکس، بخشی تحت عنوان «منطق» از «دایرةالمعارف علوم» به قلم فردریش هگل و آثاری از «پری اندرسون»، «آنتونیو گرامشی» و «رزا لوگزامبورگ» اشاره کرد. گفته شده است که حسن مرتضوی می‌تواند یکی از مهم‌ترین مترجم‌های آثار کارل مارکس به زبان فارسی به شمار رود؛ او آثار کلاسیک اصلی اندیشه‌وران چپ را هم ترجمه کرده است و از این جهت مترجمی پرکار در این عرصه به حساب می‌آید.

بخشی از کتاب انقلاب آلمان ۱۹۲۳-۱۹۱۷ (جلد اول)

«انتخاب هیئت اجرایی شوراها در برلین به نبردی آشفته انجامید. بارت ابتدا پیشنهاد کرد که اعضای دبیرخانهٔ شورا را برگزینند که از نُه سرباز و نُه کارگر تشکیل می‌شد. مولر فهرستی را ارائه کرد که توسط نمایندگان انقلابی آماده شده بود و شامل اعضای هسته‌هایی بود که شورش را تدارک دیده بودند، همراه با نمایندگان اصلی یعنی بارت، لده‌بور، لیبکنشت و لوکزامبورگ. اما سربازان با صدای بلند به این موضوع اعتراض کردند. سپس بوشل نمایندهٔ سوسیال‌دموکرات خواستار آن شد که باید بین دو حزب کارگری برابری در نمایندگی باشد. ابرت از او حمایت کرد، درحالی‌که بارت و مولر با این پیشنهاد مخالفت کردند.

سربازان تفنگ‌های خود را تکان می‌دادند و شعار می‌دادند «برابری! برابری!» و ابرت تظاهر کرد که می‌خواهد پیشنهاد بوشل را رد کند. اما سپس یک کارگر چاپ‌خانه اعلام کرد اگر دولت برابر تشکیل نشود هیچ روزنامه‌ای منتشر نخواهد شد. نمایندهٔ سربازان گفت که در صورت عدم‌موافقت بر سر برابری در نمایندگی، سربازان هیئت اجرایی خود را تشکیل خواهند داد. درخواست برای برابری در نمایندگی کارگران پیشنهادی غیرمنطقی بود، زیرا حزب سوسیال‌دموکرات آلمان در کارخانه‌ها به اندازهٔ حزب سوسیال‌دموکرات مستقل نمایندگی نداشت. بنابراین دبیرخانه، با حمایت متفق‌القول حزب سوسیال‌دموکرات آلمان، پیشنهادی بینابین مطرح کرد: نُه نفر از حزب سوسیال‌دموکرات مستقل و سه نفر از حزب سوسیال‌دموکرات آلمان کارگران را نمایندگی خواهند کرد.

اما سربازانی که آدم‌های ولس سازمان داده بودند به اعتراض خود ادامه دادند. سرانجام، بارت تسلیم شد و پیشنهادی را مطرح کرد که خواسته‌های آنان را برآورده می‌کرد: یک هیئت اجرایی از دوازده نمایندهٔ سربازان، سوسیال‌دموکرات‌های اکثریت یا افراد تحت نفوذ آنان، و دوازده نمایندهٔ کارگران، شش نفر حزب سوسیال‌دموکرات آلمان و شش نفر حزب سوسیال‌دموکرات مستقل تشکیل خواهد شد. لیبکنشت، که نامش همراه با نام پیک و لوکزامبورگ برای فهرست حزب سوسیال‌دموکرات مستقل مطرح شده بود، خشمگینانه این پیشنهاد جدید را رد کرد و به این تخطی فاحش ابتدایی‌ترین اصل دموکراسی اعتراض کرد که در آن اقلیتی پُرسروصدا کاملاً مانع اعلام موضع اکثریت از طریق رأی خود می‌شوند. سرانجام شش عضو هسته‌های نمایندگان انقلابی موافقت کردند که به عنوان داوطلبْ جناحِ «مستقل» نمایندگان انقلابی را نمایندگی کنند. آنان عبارت بودند از بارت، مولر، لده‌بور، اکرت، وگمان و نوین‌دورف. پس از تنفسی کوتاه، مولر به نام آنانی که انتخاب شده بودند به شورا اعلام کرد که فهرست شش کمیسر خلق که پیش‌تر از سوی احزاب مربوطه معرفی شده بودند تأیید می‌شود و جلسه خاتمه یافت.

به این ترتیب، سوسیال‌دموکرات‌های اکثریت که نهایت تلاش خود را کرده بودند تا مانع این انقلاب شوند در روز دوم انقلاب آلمان به پیروزی بی‌چون‌وچرایی دست یافتند. ابرت، رهبر آن‌ها، به لطف ماکس فون بادن صدراعظم رایش شد و به لطف سرفرماندهی دو حزب سوسیال‌دموکرات آلمان، نخستین مجلس شوراها در پایتخت مقامش را تأیید کرد، به نحوی که هم‌زمان رئیس دولت قانونی و رئیس دولت انقلابی بود! اما نباید در اهمیت شکست انقلابیون در روز دوم انقلاب مبالغه کنیم؛ انقلاب تازه آغاز شده بود. به‌هرحال، این چیزی بود که مسکو می‌اندیشید. در آن‌جا تظاهرات خودجوشی به نشانهٔ خرسندی درگرفت و رادک بعدها نوشت: «ده‌ها هزار کارگر با فریادهای دیوانه‌وار به خیابان‌ها ریختند. من چیزی مشابه با آن را هرگز ندیده‌ام. شب‌هنگام هنوز کارگران و سربازان سرخ رژه می‌رفتند. انقلاب جهانی فرارسیده بود. انزوای ما به پایان رسید.»»