کتاب زندگی های خصوصی

کتاب زندگی های خصوصی نوشتهٔ نوئل کاورد و ترجمهٔ سپیده رضوی است. نشر قطره این نمایشنامهٔ معاصر انگلیسی را روانهٔ بازار کرده است. این اثر درمورد یک زوج است که در شناخت نیازهای خود درمانده‌اند.

درباره کتاب زندگی های خصوصی

کتاب زندگی های خصوصی (Private Lives) حاوی یک نمایشنامهٔ سه‌پرده‌ای است. این نمایشنامه که یکی از نمایش‌های پرتکرار و پربینندهٔ سالن‌های نمایش بوده، داستان عشق‌های نیمه‌کاره را روایت کرده است؛ داستان سردرگمی و هوس‌های زودگذر. «آماندا» و «الیوت» در این نمایشنامه، از یکدیگر جدا می‌شوند و مدتی بعد هر یک دوباره ازدواج می‌کند. هنگام گذراندن ماه‌عسل با همسران جدیدشان، دوباره با یکدیگر روبه‌رو می‌شوند و نسبت به هم احساس کشش و تعلق‌خاطر می‌کنند. این دو شخصیت را مصداق زنان و مردانی دانسته‌اند که در شناخت خود و درک نیازها و خواسته‌هایشان درمانده‌اند. نمایشنامهٔ «زندگی‌های خصوصی» که از نمایشنامه‌های دورهٔ اولیهٔ نوئل کاورد است، در سال ۱۹۳۰ به روی صحنه رفت. این اثر در ژانر کمدی رفتارها (Comedy of manners) دسته‌بندی شده و در زمان خودش نقدها و نظرات بسیاری را به‌دنبال داشته است. رابطهٔ الیوت و آماندا را مصداق ادبیات پوچی و تلاش آن‌ها برای کنار هم بودن و نمادی از تلاش بیهوده و سیزیف‌گونهٔ انسان دانسته‌اند؛ چون در حقیقت این دو شخصیت، تا ابد محکوم به تکرار خودشان هستند؛ همچون «سیزیف» در اثری از آلبر کامو. نمایشنامهٔ زندگی های خصوصی، پنج شخصیت دارد.

می‌دانیم که نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان»، «علیرضا نادری» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب زندگی های خصوصی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی معاصر انگلستان و قالب نمایشنامه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره نوئل کاورد

سِر نوئل پیرس کاوِرد در سال ۱۸۹۹ در حومۀ لندن به دنیا آمد. او نمایشنامه‌نویس، آهنگساز، کارگردان، هنرپیشه و خوانندهٔ انگلیسی است. نوئل کاورد بیش از ۵۰ عنوان نمایشنامه منتشر کرده است که بسیاری از آن‌ها سالیان دراز روی صحنهٔ نمایش باقی ماندند. برخی از نمایشنامه‌های او چون «تب یونجه»، «زندگی‌های خصوصی»، «طرحی برای زندگی»، «خندهٔ امروز» و «روح سرخوش» جزو نمایش‌های پرتکرار و پربینندهٔ سالن‌های نمایش بودند. کاورد علاوه‌بر نمایشنامه، صدها آهنگ، چندین نمایش موزیکال، چندین فیلم‌نامه، چند جلد کتاب شعر و داستان کوتاه، یک رمان بلند و یک خودزندگی‌نامهٔ سه جلدی را نیز در کارنامهٔ فعالیت‌های ادبی‌اش دارد؛ همچنین این نویسندهٔ مشهور در شش دهه از زندگی‌اش در نمایش‌ها و فیلم‌های متعددی (به قلم خودش و دیگران) به ایفای نقش پرداخته است. کاورد در سال ۱۹۴۳، جایزهٔ افتخاری «فرهنگستان» را برای کارگردانی فیلم جنگی «جایی که خدمت می‌کنیم» به دست آورد و در سال ۱۹۷۰ به دریافت نشان ادب و هنر (شوالیه) نائل شد؛ سپس به عضویت جامعهٔ سلطنتی ادبیات در آمد و مدتی بعد جایزهٔ «تونی» را برای یک عمر فعالیت در عرصهٔ هنر و ادب دریافت کرد.

نوئل کاورد در سال ۱۹۷۳ در خانه‌اش در جامائیکا بر اثر ایست قلبی درگذشت. سال ۲۰۰۵ بود که «دن ربلاتو»، نمایشنامه‌نویس و پژوهشگر انگلیسی، آثار کاورد را به سه بخش اولیه، میانی و جدید تقسیم کرد. از دیدگاه «ربلاتو» نمایشنامه‌های «تب یونجه»، «سست‌عفاف» و «زندگی‌های خصوصی» از نمایش‌های دوران اولیهٔ کاورد هستند. بهترین نمایشنامه‌های دوران میانی او در اواخر دههٔ ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ عبارتند از «خندهٔ امروز»، «این نسل خوشبخت» و «روح سرخوش» که دارای ساختار سنتی هستند، اما از نظر محتوا کمتر تابع عرف و سنت محسوب می‌شوند. نمایشنامه‌های اواخر دههٔ ۱۹۴۰ و اوایل دههٔ ۱۹۵۰ کاورد نشان‌دهندهٔ افت استعداد نمایشی او است. البته آخرین اثر او سه‌گانهٔ «اتاقی با سه کلید» با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شد، اما به‌طور خلاصه می‌توان گفت برخی از موفق‌ترین نمایشنامه‌های او از ۱۹۲۵ تا ۱۹۴۰ «تب یونجه»، «زندگی‌های خصوصی»، «طرحی برای زندگی»، «خندهٔ امروز» و «روح سرخوش» هستند.

بخشی از کتاب زندگی های خصوصی

«با بالا رفتن پرده، صدای کلیک از قفل درِ جلو شنیده و لوئیز وارد می‌شود. دختری است اخمو با یک کیف بنددار که داخل آن بسته‌های مواد غذایی کنار هم قرار گرفته‌اند: یک نان بلند و یک کاهو. می‌آید تو و در را پشت سرش می‌بندد و در تاریک‌روشن اتاق، پایش روی همان آباژور پایه‌بلند سُر می‌خورد. کیف بنددارش را می‌گذارد زمین و کورمال‌کورمال به‌سمت پنجره می‌رود. پرده‌ها را باز می‌کند تا کمی نور آفتاب به داخل اتاق بتابد. وقتی نگاهش به دوروبرِ اتاق می‌افتد، از سرِ وحشت جیغی می‌کشد. سپس ویکتور و سیبل را می‌بیند که در آرامش خوابیده‌اند. جلو می‌رود، با دقت هر دو را نگاه می‌کند و بعد شانه‌های سیبل را تکان می‌دهد.

سیبل: (بیدار می‌شود.) اوه، عزیزم.

لوئیز: (به زبان فرانسه) صبح‌به‌خیر، مادام.

سیبل: (متعجب) چی؟ اوه، (به زبان فرانسه) صبح‌به‌خیر.

لوئیز: مادام شما اینجا چه‌کار می‌کنین؟

سیبل: چی؟ چی؟ یه لحظه صبر کن.‌ اوه، وای خدای من.

ویکتور: (خواب‌آلوده) چه اتفاقی افتاده؟ (از جایش می‌پرد.) آهان، الان یادم اومد. (لوئیز را می‌بیند.) اوه.

لوئیز: (با لحنی قاطع و به زبان فرانسه) صبح‌به‌خیر، آقا.

ویکتور: صبح‌به‌خیر. ساعت چنده؟

لوئیز: (تقریباً مات‌ومبهوت) اِه، موسیو؟

سیبل: (بلند می‌شود و می‌نشیند روی کاناپه و به فرانسوی می‌پرسد.) لطفاً بگین ساعت چنده؟

لوئیز: (به زبان فرانسه) ده دقیقه به ده، مادام.

ویکتور: چی گفت؟

سیبل: فکر کنم گفت حدودای دهه.

ویکتور: (بر خود مسلط می‌شود و به فرانسوی دست‌وپا شکسته می‌گوید.) برو... موسیو و مادام... رو بیدار کن... فوراً.

لوئیز: (سری تکان می‌دهد و به فرانسوی پاسخ می‌دهد.) نه، موسیو اکیداً گفتن بهشون زنگ نزنم. باید منتظر زنگ اون‌ها بمونم.

کیفش را برمی‌دارد و به آشپزخانه می‌رود. ویکتور و سیبل در بهت و ناباوری به هم نگاه می‌کنند.

سیبل: حالا چه‌کار کنیم؟

ویکتور: (با قاطعیت) خودمون بیدارشون می‌کنیم. (می‌رود به‌سمت اتاق آماندا.)

سیبل: نه، نه. یه دقیقه صبر کن.

ویکتور: چی شده؟»