کتاب شب های طاعون

کتاب شب های طاعون نوشتهٔ اورهان پاموک و ترجمهٔ عین له غریب است. نشر چشمه این رمان معاصر ترکیه‌ای را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب شب های طاعون

کتاب شب های طاعون (Veba Geceleri) حاوی رمانی به قلم اورهان پاموک است که موضوع آن شیوع طاعون در جزیره‌ای خیالی در عثمانیِ ابتدای قرن بیستم است. این اثر را یک رمان تاریخی دانسته‌اند که در آن کشمکش‌های انسانی در متن یک بیماری همه‌گیر و در عصر زوال امپراتوری عثمانی روایت می‌شود. متن اصلی رمان «شب‌های طاعون» اولین‌بار در سال ۲۰۲۱ میلادی منتشر شده است. وقایع رمان در سال ۱۹۰۱ و در دورهٔ پادشاهی عبدالحمید عثمانی در جزیره‌ای خیالی به نام مینگر اتفاق میفتد. مینگرِ خیالیِ رمان «شب‌های طاعون» جزئی از قلمروِ امپراتوری عثمانی است. در این جزیره، طاعون شایع شده است. سربازرس بهداشت و سلامت و همچنین دکتری به نام «دکتر نوری» از طرف سلطان عبدالحمید عثمانی به جزیرهٔ مینگر اعزام می‌شود تا از سرایت طاعونِ جزیرهٔ مینگر به اروپا جلوگیری کنند. دکتر نوری، داماد برادر سلطان عبدالحمید است و همسر پاکیزه‌سلطان، دختر مراد پنجم که پیش از عبدالحمید پادشاه عثمانی بوده است. راوی رمان زنی به نام «مینا مینگرلی» است که نامه‌های پاکیزه‌سلطان را دستمایۀ نگارش رمانی تاریخی کرده است. اورهان پاموک در رمان «شب‌های طاعون» با ساخت‌وپرداخت چنین روایتی، داستان آدم‌هایی را نوشته است که فاجعهٔ آن‌ها را در یک مکان گرد آورده و با یکدیگر هم‌پیمان کرده است. این آدم‌ها باید برای ریشه‌کن‌کردن طاعون با سنت‌ها و باورهای غلطی که به انکار علم پزشکی می‌پردازند، نیز مبارزه کنند؛ چراکه جزیره باید قرنطینه شود. گروه‌هایی هستند که بنا به باورهای قدیمی به قرنطینه اعتقادی ندارند. در این میان عشقی نیز در می‌گیرد و یکی از شخصیت‌های رمان که یک نظامی وطن‌پرست و از کوشندگان ریشه‌کنی طاعون است، عاشق دختری به نام زینب می‌شود. «شب‌های طاعون» رمانی است دربارهٔ عشق و امید و میهن‌پرستی و جدال دانش با جهل و نبرد زندگی با مرگ در منطقه‌ای طاعون‌زده و گرفتار فاجعه‌ای بزرگ. اورهان پاموک در رمان «شب‌های طاعون» تاریخ و تخیل را به هم آمیخته است.

خواندن کتاب شب های طاعون را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات داستانی معاصر ترکیه و قالب رمان تاریخی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره اورهان پاموک

اورهان پاموک در سال ۱۹۵۲ در استانبول به دنیا آمد. او در خانواده‌ای پرجمعیت و از لحاظ مالی تقریباً مرفه بزرگ شد و همین فضای خانوادگی الهام‌بخش فضای بسیاری از کارهای او مانند کتاب «چیدت بی و پسران» شد. پدربزرگ او مهندس عمران موفقی بود و از راه ساخت ریل‌های راه‌آهن و کارخانه ثروت بسیاری به دست آورد. پدر اورهان مسیر پدربزرگش را دنبال کرد، اما عوض آنکه ثروت‌آفرینی کند، ثروتش را از دست می‌داد. اورهان مسیری کاملاً متفاوت اختیار کرد. او ۳ سال معماری خواند، اما بی‌آنکه این رشته را به پایان برساند، انصراف داد. در عوض در کلاس‌های روزنامه‌نگاری ثبت‌نام کرد و در نهایت تصمیم گرفت که نویسنده شود. او در ۲۲سالگی نخستین رمان خود را با عنوان «جودت بیک و پسران» نوشت، اما ۴ سال زمان برد تا ناشری چاپ کتاب او را بپذیرد.

پاموک در سال ۱۹۸۴ کتاب «خانه خاموش» و در سال ۱۹۸۵ کتاب «قلعهٔ سفید» را نوشت که هر ۲ جوایزی از سوی منتقدان دریافت کردند. پس از انتشار کتاب «قلعهٔ سفید» بود که نیویورک تایمز نوشت: «ستاره‌ای جدید از شرق ظهور کرده است؛ اورهان پاموک». با وجود استقبال منتقدان، مخاطبین عام دیرتر به نوشته‌های پاموک گرایش پیدا کردند. «کتاب سیاه» شاید نخستین موفقیت چشمگیر پاموک در ترکیه بود. شهرت بین‌المللی پاموک اما با کتاب «نام منْ سرخ» بیش از پیش گسترده شد. این رمان ترکیبی از ماجراجویی، عشق و معماهای فلسفی است که در قرن ۱۶ در استانبول رخ می‌دهد. داستان روایت ۹ روز برفی در حکومت عثمانی در سال ۱۵۹۱ است که جدالی از شرق و غرب را در روایتی پرکشش بیان می‌کند. این رمان به ۲۴ زبان دنیا ترجمه شد و در سال ۲۰۰۳ برندهٔ جایزهٔ بین‌المللی ادبیات دوبلین شد.

در کنار شهرت نویسندگی، پاموک در ترکیه سابقهٔ قضایی نیز دارد. ملی‌گرایان ترک از او به‌دلیل عنوان‌کردن این مسئله که در زمان حکومت عثمانی نسل‌کشی کردها و ارامنه در ترکیه رخ داده است، در سال ۲۰۰۵ شکایت کردند. او پس از محاکمه در دادگاه قضایی ترکیه بر اساس این جرم، مجبور به پرداخت جریمهٔ نقدی شد. پاموک دراین‌باره گفته است که دیگر امکان خودداری از بیان این مسئله را نداشت و اقدامش در راستای تلاش برای احیای حق آزادی بیان در کشورش بوده است. کتاب‌های پاموک عمدتاً روایت‌هایی هستند از سرگشتگی و بی‌هویتی که با رگه‌هایی از تقابل ارزش‌های شرقی و غربی ارائه می‌شوند. روایت‌های او سبکی پست‌مدرنیستی همراه با پیچیدگی‌ و رازآلودگی دارند. اورهان پاموک در سال ۲۰۰۶ نوبل ادبیات را دریافت کرد. او نخستین نویسندهٔ ترکی است که توانسته است نوبل ادبیات را کسب کند.

بخشی از کتاب شب های طاعون

«ابتدا یوزباشی به پرسش‌های نورالدین افندی پاسخ داد؛ بنابر قوانین باید مقدار دقیق شیربها و مهریه ثبت می‌شد، علاوه‌براین‌ها یوزباشی قطعه‌ای زمین زراعی را هم پشت قبالهٔ زینب انداخت و به‌صراحت قید کرد اگربه هر دلیلی کار به جدایی کشید، همهٔ آن اموال مال زینب خواهند بود و همین الآن از آن زمین و آن مبالغ نقدی چشم می‌پوشد. یوزباشی ضمن تأیید گفته‌های نورالدین افندی همچنان زیرچشمی زینب را می‌پایید؛ او را زیر آن تور سرخْ زیبا می‌یافت، دیوانهٔ او شده بود، در تمنایش بود و باورش نمی‌شد که دیگر ایام تنهایی سر آمده و از آن روز از شرّ آن تنهایی مردافکن که تمام عمر گریبان‌گیرش بود برای همیشه خلاص خواهد شد. یکی از شاهدان عقد، لامی، دوست دوران کودکی یوزباشی بود و دیگری به اصرار جناب والی مظهر افندی! والی با یک تصمیم آنی درست دقیقه‌ای پیش از خوانده شدن خطبهٔ عقد سالن اجتماعات کوشک را ترک کرده و به اتاق خود رفته بود. درست پس از عقد درِ کوچکِ روبه‌بندرِ سالن که در انتهای آن بود باز شد و پاکیزه‌سلطان و دکتر نوری با شکوه تمام وارد سالن شدند. آن‌ها همان جا دم‌در پشت میز مخصوصی که برای‌شان در نظر گرفته شده بود دور از میهمانان، دوستان و آشنایان و خویشانِ هر دو طرف و مأموران مخفی و مخبران و کودکانِ حسابی خوش‌پوش و شادوخندان به تماشا ایستادند، اما همین هم برای حیرت همگان کفایت می‌کرد؛ میهمان ویژهٔ یوزباشی دختر پادشاه بود و همسرش. نورالدین افندی دعای خیر خود را هم به پایان رساند تا مراسم عقد تمام و جشن عروسی شروع شود؛ البته از ترس طاعون کسی جرئت نمی‌کرد قوم‌وخویش خود را در آغوش بکشد و تبریک بگوید و همانی کند که پیش‌تر در جشن‌های عروسی می‌کرد؛ همه دنبال بهانه‌ای بودند تا به‌سرعت آن‌جا را ترک کنند و به خانهٔ خود بروند. این میان، یوزباشی دست‌بند طلایی را که مادرش داده بود دست زینب کرد، از پشت میز بلند شد، با شاهدها و دو سه میهمان دیگر دست داد و برای سپاس‌گزاری سوی میهمانان ویژهٔ خود شتافت.»