کتاب امر نو

کتاب امر نو نوشتهٔ بوریس گرویس و ترجمهٔ اشکان صالحی است و نشر نی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب امر نو

پرسش دربارهٔ امر نو معادل پرسش دربارهٔ ارزش است. اصولاً چرا می‌کوشیم آن‌چه را سابقاً وجود نداشته است بگوییم، بنویسیم، نقاشی کنیم و یا بسازیم؟ باور ما به ارزش نوآوری فرهنگی خاص خودمان از کجا ناشی می‌شود، اگر که حقیقت را از آغاز دست‌نیافتنی بدانیم؟ آیا با میل به اینکه خودمان «خلاق» باشیم، احتمالاً فقط تسلیم وسوسه‌ای شیطانی می‌شویم که در واقع برای حفظ شرافتمان بایستی بدان تن ندهیم؟

به عبارت دیگر، معنا و فایدهٔ امر نو چیست؟

این پرسش‌ها مبتنی بر عقیده‌ای هستند که تا به حال محل تردید قرار نگرفته‌اند: این‌که میل به امر نو میل به حقیقت است.

کتاب امر نو سعی دارد به این موضوع مهم بپردازد.

بخش‌ها و فصل‌های کتاب امر نو از این قرار است:

بخش اول: امر نو در بایگانی

۱: امر نو میان گذشته و آینده

۲: امر نو صرفاً امر دیگر نیست

۳: امر نو نه در بازار ریشه دارد نه در اصالت

۴: امر نو ناکجایی نیست

۵: امر نو به مثابهٔ امر باارزش دیگر

۶: امر نو و مُد

۷: امر نو نتیجهٔ تفاوت آغازین نیست

۸: امر نو محصول آزادی بشر نیست

بخش دوم: استراتژی‌های نوآوری

۹: مرز ارزشی میان بایگانی فرهنگی و قلمرو بی‌حرمت

۱۰: نوآوری به مثابهٔ ارزیابی دوبارهٔ ارزش‌ها

۱۱: نوآوری و خلاقیت

۱۲: «حاضرآماده‌ها» ی مارسل دوشان

۱۳: اقتباس منفی

۱۴: پاداستدلال بوم‌شناختی

۱۵: ارزش‌گذاری و ارزش‌زدایی

بخش سوم: مبادلهٔ نوآورانه

۱۶: اقتصاد فرهنگی مبادله

۱۷: مبادلهٔ نوآورانه و مسیحیت

۱۸: تفسیرهای مبادلهٔ نوآورانه

۱۹: مرزهای ارزشی فرهنگی و نابرابری اجتماعی

۲۰: اندیشه به مثابهٔ مبادلهٔ نوآورانه

خواندن کتاب امر نو را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های فلسفه، جامعه‌شناسی، اقتصاد و مدیریت پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب امر نو

«امر نو معمولاً در تاریخ به صورت مُد ظاهر می‌شود. عادتاً مُد را حتی اساسی‌تر از تعقیب صرف امر نو محکوم می‌کنند. بیان این جمله که «ببین، این فقط مُد است» ــ جمله‌ای تحقیرآمیز که اغلب شنیده می‌شود ــ شکل رایجی از همین محکوم‌سازی است. معنایش این است که پدیدهٔ فرهنگی مورد نظر قدرت ماندگاری تاریخی ندارد، امری گذراست و دیری نمی‌گذرد که جای خودش را به مُدی تازه می‌دهد. البته در صورتی می‌بایست مُد را محکوم کرد که فرد تصور کند یگانه وظیفهٔ اندیشه این است که مطمئن شود حقیقت آشکارشده در گذشته امری بدون تغییر باقی می‌مانَد. همچنین در صورتی می‌بایست مُد را محکوم کرد که فرد تصور کند هدف از تفکر کشف حقیقت عام جدیدی است که بتواند کاملاً تعیین‌کنندهٔ آینده باشد.

زیرا مُد اساساً ضد ناکجا و ضد تمامیت‌طلبی است: تغییرات همیشگی مُد گواهی می‌دهد که آینده امری پیش‌بینی‌ناپذیر است و نمی‌تواند از تغییر تاریخی بگریزد و نیز این‌که حقایقی عام وجود ندارند که بتوانند کاملاً تعیین‌کنندهٔ آینده باشند. بنابراین مُد در دوران باستان محکوم می‌شد و مدرنیته نیز آن را محکوم کرد. مُد حتی در ایدئولوژی پسامدرن معاصر نیز که مدعی عصر تازهٔ غیریت تکثرگرایانه است همچنان محکوم می‌شود: اگر هر فرد فقط به طور نسبی با هر فرد دیگر تفاوت دارد و با این حال همه برابرند، در این صورت مُد با انگشت‌گذاشتن روی فلان یا بهمان تفاوت نسبی، به عنوان تفاوتی مهم‌تر و باارزش‌تر از تمام تفاوت‌های دیگر، این برابری ظاهری را به هم می‌زند.

مُد با وجود تمام محکوم‌سازی‌ها تأثیر ژرفی بر حیات فکری و هنری برجا گذاشته است. در واقع نظام حافظهٔ تاریخی، که نهایتاً هر گونه عمل تولیدی نظری یا هنری به سوی آن متمایل است، از مُد پیروی می‌کند، چرا که از هر دوره‌ای چیزی را حفظ می‌کند که مُد بوده یا بعداً، وقتی اسلوب‌های تازهٔ فکری و هنری پدید آمده‌اند، مُد شده است. بنابراین، بر خلاف عقیدهٔ رایج، دقیقاً آن‌چه امروز مُد است بیش‌ترین بخت را دارد که فردا حفظ شود ــ آن هم نه به مثابهٔ حقیقتی جاودان، بلکه همچون ویژگیِ به طور مقاوم حفظ‌شدهٔ یک دورهٔ خاص که مشخص‌کنندهٔ آن دوره است. امر نو در تاریخ در درجهٔ اول به سان مُد عمل می‌کند زیرا مُد نام تاریخ‌مندیِ رادیکال است ــ نه تاریخ‌مندی‌ای که یک گفتمان نظری خاص برای سوژه‌اش در نظر می‌گیرد، بلکه، در عوض، تاریخ‌مندی تمام گفتمان‌هایی که صحبت از چیزی دربارهٔ امر تاریخی را پیش می‌نهند. هر نظریه‌ای دربارهٔ تاریخ همیشه در معرض این خطر است که خصیصهٔ نومایگی‌اش را از دست بدهد و تاریخ فراموشش کند. فایدهٔ نظریه‌ای دربارهٔ تاریخ‌مندی چیست اگر که هیچ کتابخانه‌ای نخواهد کتابی را که این نظریه در آن شرح داده می‌شود داشته باشد؟ نظریه‌ای دربارهٔ میل که هیچ کس مایل به خواندن آن نباشد، چرا که دیگر مُد نیست، چه فایده‌ای دارد؟»