کتاب سیره تربیتی پیامبران؛ حضرت آدم (ع)، دفتر اول

کتاب سیره تربیتی پیامبران؛ حضرت آدم (ع)، دفتر اول نوشتهٔ محمدرضا عابدینی و ویراستهٔ متن بانان سام (سعید فلاحی) است و نشر معارف آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب سیره تربیتی پیامبران؛ حضرت آدم (ع)، دفتر اول

سیرهٔ تربیتی قرآن کریم، بیان مفاهیم با مصادیق و الگوهای عینی است؛ ازاین‌رو، در قرآن کریم بیش از ۲۲۰۰‌ آیه دربارهٔ انبیای الهی آمده است که در دعوت و هدایتگری، بر اصلی واحد و حرکتی مستمر تکیه دارند و هر نبی، تصدیق‌کننده انبیای سابق و بشارت‌دهنده به انبیای بعدی تا نبیّ خاتم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله است؛ بلکه از ابتدا بشارت به نهایت را هم دارند.

در این نگاه، انبیا علیهم‌السلام حکمِ انسانی واحد دارند که زندگی چندهزارساله دارد و با مراتب کمالیِ امت‌ها، ظهورات و جلوه‌های کمالیِ اوامر الهی را آشکار می‌کند و رسول اعظم الهی‌صلی‌الله‌علیه‌وآله و اوصیای گرامی ایشان‌علیهم‌السلام ظهور تام و میزان و شاهد تمام انبیا و امت‌هایشان هستند.

انبیا علیهم‌السلام در اوج نقطهٔ کمالی‌شان، هرکدام ظهوری از ظهورات انسان کامل محمدی‌صلی‌الله‌علیه‌وآله بوده و همهٔ آنها با هم در اوج کمالاتشان، انگشت اشاره و آیه‌ای برای شناخت خداوند متعال و نیز اشاره‌ای به جلوهٔ تمام و خلیفهٔ مطلق او هستند.

شناخت انبیا و اوصیای الهی در طول تاریخِ معنوی بشر، که توسط خداوند در قرآن کریم معرفی شده‌اند، مقدمه‌ای برای شناخت رسول گرامی اسلام‌صلی‌الله‌علیه‌وآله و اوصیای ایشان‌علیهم‌السلام است. هرچه در این معرفت جامع‌تر و عمیق‌تر شویم، به معرفت جلوهٔ اتمّ خلیفةاللهی نزدیک‌تر می‌شویم.

شاید بتوان گفت تمام گستردگی زمان و مکان و استعدادها و مراتب رشد همهٔ انسان‌ها در امتِ نبیّ ختمی‌ صلی‌الله‌علیه‌وآله جمع شده است و باید از همهٔ مقدماتِ هدایتگری برای رسیدن به هدایت جامع و تام استفاده شود؛ البته بدون حدودی که در هر زمان، سبب محدودیت می‌شود. لذا در این دوره فقط دین ختمی نجات‌دهنده است و مراتب تجلی انبیا علیهم‌السلام در طول تاریخ روحیِ بشر، مراتب تجلی نبیّ خاتم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله است.

مخاطب همهٔ انبیا علیهم‌السلام، نظام فطرت است و درعین‌حال به شرایط زمان و مکان و استعدادها توجه شده است. بنابراین و به تعبیر قرآن کریم، زندگی امت‌های انبیا علیهم‌السلام مَثَلی برای امت ختمی است.

همچنان که قرآن کریم هدف و غایت و غرض واحدی دارد و هر سوره و آیه‌ای در پرتو این غرضِ واحد مأموریت خود را می‌نمایاند، انبیای الهی هم در پرتو ظهور تامّ الهی و خلیفهٔ مطلق او، مأموریتشان در نظام هستی و عالم انسانی شناخته می‌شود. می‌توان گفت: تفسیر عالم انسانی و بلکه تمام هستی در پرتو فصل اخیر و غایتِ عالمِ وجود که خلیفهٔ مطلق خداوند است، کامل می‌شود.

قرآن کریم به تمامی نیازهای انسان در ضمن قصه‌های انبیا علیهم‌السلام پاسخ داده است. وعدهٔ الهی به تکرار تمام سنت‌های پیشین در امت ختمی، می‌تواند برای انسانِ مسلمان فرصتی ایجاد کند تا با تبیین زندگی و حوادث امت‌های گذشته و نحوهٔ برخورد صحیح انبیا در رفع مشکلات، به او عمری طولانی به وسعت تاریخ انسانی بدهد تا بتواند با آمادگی کامل در پیش‌بینی حوادث و راه برون‌رفت صحیح از آن، قدرت تصمیم پیدا کند و با عبرت از سرگذشت کسانی که انتخاب غلط کرده‌اند، از تکرار عملِ غلطِ آنها و ابتلا به سرگذشت ذلت‌بارشان مصون و محفوظ بماند.

یاد انبیا و اولیای الهی، ذکر خداوند سبحان بوده و انسانِ متذکر به احوال انبیا، مترنّم به یاد خداست؛ که یاد خدا با یاد اولیای او محقق می‌شود.

به تعبیر مفسر عالی‌قدر و عظیم جهان اسلام، علامه طباطبایی‌رضوان‌الله‌تعالی‌علیه عصمت وجودی انبیای الهی باعث شده است که توحید مجسّم باشند و سبک‌زندگی موحدانه را آشکار کنند.

انبیا و اولیای الهی‌علیهم‌السلام انسان‌های تأثیرگذار و زندهٔ عندالله هستند که محبت به آنها، محبت به خداوند است و هدایتگری ایجاد می‌کند؛ چنان‌که نبی گرامی‌صلی‌الله‌علیه‌وآله در معراج در آسمان‌های مختلف با آنها گفت‌وگو داشتند و همهٔ آنها مشتاق دیدار و گفت‌وگو با آن حضرت بودند. محبت به آنها مانند وزنه‌هایی است که انسان را برای بالا بردنِ وزنهٔ محبت اولیای محمدیین‌علیهم‌السلام آماده می‌کند و به‌دنبال آن، آمادگی برای محبت الهی محقق می‌شود.

زیارت‌نامه‌های مختلف مأثور از حضرات معصومین‌علیهم‌السلام با سلام و یاد آدم صفی‌الله تا نوح نبی‌الله، ابراهیم خلیل‌الله، موسی کلیم‌الله و عیسی روح‌الله ـ علی نبیّنا و آله و علیهم السلام ـ آغاز می‌شود تا پیوستگی این سلسلهٔ جلیله تا امروز بیشتر روشن شود.

با توجه به این مقدمه، تحلیل سیرهٔ انبیا و اولیای الهی، به‌عنوان حقیقتی زنده و تأثیرگذار در زندگی امروز ما، چه در جانب محبت به آنها و چه در جانب عبرت گرفتن از سرنوشت مخالفان آنها، آن هم در بیان کامل قرآنی، کاملاً لازم و ضروری است.

ازاین‌رو، با استعانت از خداوند متعال و امداد از خاتم انبیاصلی‌الله‌علیه‌وآله، میزان مطلق الهی و مبیّن وحی قرآنی، در دوران غیبت خاتمِ اوصیای محمدیین‌علیهم‌السلام، که همهٔ سنن و مواریث انبیا در کمالات و ابتلائات تکرار می‌شود، برای مصون ماندن از حیله‌های شیطانی، به مدد آیات قرآن کریم و احادیث اهل‌بیت و عترت نبوی‌علیهم‌السلام به شناخت سیره و سنت‌های انبیا علیهم‌السلام و نحوهٔ برخورد مؤمنان، منافقان، مشرکان، کافران و معاندان می‌پردازیم تا با تطبیق بر شرایط امروز، صراط مستقیم هدایت را مصداقی شناخته، و با عنایت الهی از انحرافات و اعوجاجات شیطانی محفوظ بمانیم.

در این راه، از ارواح جمیع انبیا و اولیای الهی استمداد می‌کنیم تا از راه‌های مختلفِ هدایت به شاهراه و صراط مستقیم هدایت محمدی‌صلی‌الله‌علیه‌وآله راه پیدا کنیم، و با محبت به همهٔ انبیا و اولیا، محبت به اولیای محمدیین‌صلی‌الله‌علیه‌وآله را بیاموزیم، و با بغض به همهٔ معاندان در طول تاریخ، از میل به‌سوی منحرفان حفظ شویم.

خواندن کتاب سیره تربیتی پیامبران؛ حضرت آدم (ع)، دفتر اول را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب آغازی است برای ارتباط بیشتر و مصداقی‌ترِ ما با قرآن کریم و اهل‌بیت‌علیهم‌السلام و انبیا و اولیای الهی و با زندگی حضرت آدم‌علیه‌السلام، اولین انسانِ مخلوق و مسجود ملائکةالله و پدر بزرگوارمان که در این مجلد آمده،‌ آغاز شده است.

بخشی از کتاب سیره تربیتی پیامبران؛ حضرت آدم (ع)، دفتر اول

«پیامبر اکرم ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:

إِنِّی تَارِک فِیکمُ الثَّقَلَینِ مَا إِنْ تَمَسَّکتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا کتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یفْتَرِقَا حَتَّی یرِدَا عَلَی الْحَوْضَ.

من در میان شما دو چیزِ سنگین و گران می‌گذارم؛ چیزی که اگر بدان چنگ زنید، هرگز پس از من گمراه نشوید: کتاب خدا (قرآن) و عترت من، اهل‌بیتم. این دو از یکدیگر جدا نشوند تا در کنار حوض کوثر بر من درآیند.

اصل بر این است که این دو از هم جدا نمی‌شوند تا آنکه در کنار حوض کوثر بر پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله وارد شوند.

آیت‌الله بهجت‌رحمه‌الله می‌فرمودند: این روایتِ شریف، سرّی از اسرار شیعه را بیان می‌کند، و آن سرّ این است که این دو امکان جدا شدن ندارند. ما در دوران غیبت واقع شده‌ایم و به ظاهر امام زمان‌عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف در دسترس ما نیست. بر اساس این روایت، اگر با قرآن رابطه برقرار کنیم، به امام زمان‌عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف متصل شده‌ایم؛ زیرا جدایی امام زمان‌عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف و قرآن امکان ندارد. نه اینکه به طور اعتباری از هم جدا نمی‌شوند، بلکه این دو یک حقیقت‌اند. اینکه می‌فرماید «از هم جدا نمی‌شوند»، خبر از واقع است؛ یعنی اینها حقیقتِ واحده هستند و غیبت جبران شده است. ازاین‌رو ایشان می‌فرمود: اگر کسی در دوران غیبت به‌دنبال امام زمان‌عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف می‌گردد، به قرآن رجوع کند و با قرآن انس داشته باشد تا به این حقیقت دست یابد.

پس هرگاه دلمان برای حضرت تنگ شد، می‌توانیم با رجوع به قرآن خود را تسلا دهیم و حضرت را بیابیم. با این نگاه، غیبت برداشته می‌شود.»