محی الدین حائری شیرازی

محی الدین حائری شیرازی (Mohiyeddin Haeri-Shirazi) روحانی برجسته‌ی شیعه و عضو سابق مجلس خبرگان رهبری بوده است. حائری شیرازی، علاوه بر تحصیل و تدریس در حوزه، بیش از ۲۰ جلد کتاب چاپ کرده که بسیاری از آن‌ها در حوزه‌های تربیتی و اخلاقی هستند و برای عموم مخاطبان قابل‌استفاده‌اند. محی‌الدین، از آشنایان و نزدیکان اسماعیل دولابی است و آیت‌الله بهجت تبریزی را استاد خود می‌داند.

بیوگرافی محی الدین حائری شیرازی

محی‌الدین حائری شیرازی در بهمن ۱۳۱۶ در شیراز به دنیا آمد و در آذر ۱۳۹۶ در قم دار فانی را وداع گفت. او تحصیلات ابتدایی خود تا دیپلم ریاضی را در شیراز گذراند و در همین دوران هم بود که با محمد اسماعیل دولابی آشنا شد و از نزدیکان او گردید. حائری شیرازی پس از اتمام دوره‌ی متوسطه در سال ۱۳۳۵ برای تحصیل در دانشگاه به تهران رفت، اما به دلیل انتقاد از شرایط دولت وقت، توسط مأموران ساواک دستگیر شد و از ادامه تحصیل بازماند. او بعد از گذراندن مقدمات در مدرسه‌ی آقاباباخان در شیراز، دروس سطح خود را زیر نظر بهاءالدین محلاتی و محمدعلی موحد آغاز کرد و توانست آن را در کمتر از ۴ سال به اتمام برساند. این در حالی است که به اتمام رساندن دوره‌ی سطح برای طلاب معمولاً ۱۰ سال طول می‌کشد.

محی‌الدین حائری شیرازی پس از اتمام دروس سطح خود به قم رفت و توانست از این طریق در درس خارج بزرگانی مثل آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله خمینی استفاده کند. علاوه بر تحصیل و بهره‌مندی از درس خارج، او تدریس هم می‌کرد و از ابتدای حضورش در قم به تدریس در مدرسه‌ی حقانی پرداخت.

محی‌الدین حائری در طول دوران طلبگی خود در قم، از مراجعان همیشگی کتابخانه‌ی مسجد اعظم بود و روزانه چندین ساعت را در آنجا می‌گذراند. دورانی که باعث تقویت حافظه‌‌ی او شد و خودش در مورد آن چنین می‌گوید: «اولین مشتری آن‌ها و آخرین نفری که از آنجا بیرون می‌رفت، من بودم. روزی سه نوبت به کتابخانه می‌رفتم و مطالعه می‌کردم و چون کتاب نداشتم حافظه‌ام قوی شد و توانستم خیلی از مطالب و چیزی‌های دیگر را به‌ خاطر بسپارم.»

دوران طلایی

محی‌الدین حائری شیرازی تعداد زیادی کتاب دارد، سال‌ها درحوزه‌های علمیه به تدریس پرداخته و شاگردان زیادی هم داشته است. او، یکی از عالمان برجسته‌ی تشیع است و همه‌ی فعالیت‌ها و خدماتش را مدیون دورانی است که خود سرشار از اتفاقات ریزودرشت برای رشد او بوده است.

آشنایی با آیت‌الله خمینی

حائری شیرازی، آیت‌الله خمینی را معیار زندگی خود دانسته و از او به‌عنوان مقتدای زندگی خود یاد کرده است. حائری شیرازی رأی و نظر آیت‌الله خمینی را در همه‌ی موارد و مسائل بر نظر خود مقدم داشت و همواره تلاش می‌کرد مسیر زندگی و نظام ارزشی خود را به نحوی سامان دهد که متناسب با اندیشه‌ی آیت‌الله خمینی باشد.

حائری شیرازی در دوران تحصیل با اندیشه‌ها و نظرات انقلابی آیت‌الله خمینی آشنا شد و از توصیه‌های اخلاقی ایشان بهره گرفت. محی‌الدین اندیشه‌ی ایشان را به کار گرفت و توانست با بهره‌گیری از اندیشه‌های انقلابی او، قدم به فعالیت‌های سیاسی نیز بگذارد. حائری شیرازی فعالیت خود و امکان فعالیت را وابسته به آیت‌الله خمینی می‌دانست و به همین دلیل سعی می‌کرد رجوع مردم به ایشان حفظ شود و فعالیت‌هایش به سمت تحت شعاع قرارگرفتن آیت‌الله خمینی نرود.

مبارزات حائری شیرازی

حائری شیرازی بعد از تبعید آیت‌الله خمینی به ترکیه در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، به‌صورت آشکار وارد مبارزات سیاسی شد. او به دلیل علاقه‌ی زیاد به استادش نتوانست در قم بماند. محی‌الدین به شیراز بازگشت و در آنجا به فعالیت‌های خود ادامه داد. او طی جلسات گوناگونی که برای اقشار مختلف به‌ویژه جوانان در مسجد شمشیرگرها برگزار می‌کرد، مردم را با مسائل سیاسی روز، نقشه‌های استعمار، شخصیت امام خمینی و افکار او آشنا می‌کرد و نقش قابل‌توجهی در آشنایی مردم با اندیشه‌های آیت‌الله خمینی داشت. این جلسات توسط عوامل رژیم پهلوی تعطیل شد ولی پایان‌یافتن این جلسات به معنای خاتمه‌یافتن فعالیت‌های مبارزاتی نبود و مسجد شمشیرگرها همچنان محور مبارزات شیراز باقی ماند.

حائری شیرازی در ۱۳۴۵ به دلیل تهیه‌ی نوار سخنرانی آیت‌الله خمینی، مدتی زندانی شد. وی همچنین در سال ۱۳۴۹ نیز دستگیر و به مدت ۳ ماه زندانی شد، ولی این دستگیری هم نتوانست در عزم او خللی وارد کند و محی‌الدین حائری شیرازی همچنان نقش محوری خود در مبارزات را حفظ کرد و رابطه‌اش را با جوانان بیش‌ازپیش ادامه داد. مبارزات ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۵۱ از سخنرانی منع شد و مدتی پس از آن به علت برگزاری جلساتی برای ارشاد مردم در خانه‌اش، ۶ ماه به شهر فومن تبعید شد.

بازگشت به دانشگاه

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، محی‌الدین حائری به دانشگاه بازگشت. او در دانشگاه تهران و تعدادی دیگر از مراکز آموزشی به تدریس الهیات پرداخت. حائری شیرازی، نماینده‌ی رهبر انقلاب در ارتش بود و همچنین در نخستین دوره‌ی انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم شیراز انتخاب گردید و در مجلس به‌عنوان رئیس کمیسیون اصل نود انتخاب شد. علاوه بر مسئولیت‌هایی که به آن‌ها اشاره شد، باید نمایندگی دوره‌های اول، دوم و چهارم مجلس خبرگان رهبری از سوی مردم استان فارس را هم به سابقه‌ی او اضافه کرد.

مروری بر سبک نگارش و آثار محی الدین حائری شیرازی

تألیفات محی‌الدین حائری شیرازی یک ویژگی مهم دارند: آن‌ها را می‌توان خواند و برای عموم قابل‌فهم هستند. حائری شیرازی در بسیاری از کتاب‌های خود به این موضوع توجه کرده است که اثرش برای مردم عادی هم قابل‌استفاده باشد. نثری ساده که با طمأنینه، اصطلاحات دشوار را با عبارات ساده منسجم توضیح می‌دهد و به مخاطب کمک می‌کند در جریان اصل مطلب قرار بگیرد. در ادامه با تعدادی از مهم‌ترین آثار او آشنا می‌شویم.

کتاب تمثیلات

آیت‌الله حائری شیرازی گفتاری ساده داشته است؛ گفتاری شیرین و همه‌فهم که معمولاً با مثال ذهن‌ها را در فهم مطلب اصلی کمک می‌کرد. مجموعه کتاب‌های تمثیلات از همین ویژگی برخوردار است و شامل مجموعه مثال‌های ایشان در حوزه‌های مختلف است که در جلدهای مختلف گردآوری شده است.

کتاب نماز

این کتاب شامل چند گفتار از آیت‌الله حائری شیرازی است که در آن‌ها تلاش شده به فلسفه‌ی نماز و طرح مباحثی پیرامون آن پرداخته شود. حائری شیرازی در این کتاب به آثار فردی و اجتماعی نماز پرداخته و تلاش کرده است جنبه‌های مختلف آن را بررسی و برای مخاطبان بیان کند.

کتاب مربی و تربیت

از عنوانش مشخص است که این کتاب حول مفهوم تربیت می‌چرخد. کتابی ضروری برای دغدغه‌مندان این حوزه که به مفهوم تربیت اسلامی و روابط مربی و متربی می‌پردازد. این کتاب شامل سلسله بحث‌هایی است که به مبانی، اصول و روش‌های تربیت دینی و قواعد رابطه‌ی بین مربی و متربی اختصاص دارد. کتاب «مربی و تربیت» برای همه‌ی افرادی که به نحوی درگیر تعلیم‌وتربیت هستند، مناسب بوده و با مفاهیم بدیعی که از دل احادیث و روایت و آیات قرآن استخراج شده است، می‌تواند مفید باشد.

کتاب راه رشد

کتاب راه رشد شامل مجموعه‌ای از جلسات و سخنرانی‌های حائری شیرازی می‌شود که تلاش می‌کند راهکارهای عملی و نظری برای تربیت دینی و اخلاقی افراد ارائه دهد. محی‌الدین حائری شیرازی رویکرد جامع و همگانی به مسئله تربیت دارد و معتقد است تربیت نه‌تنها در حوزه‌ی خانواده و فرزندان بلکه در تمامی ابعاد زندگی انسان جاری است.

کتاب تربیت دینی کودک

کتاب تربیت دینی کودک، یک بازنویسی منظم و منسجم از گفتارهای آیت‌الله حائری شیرازی در بیش از ۷۰ جلسه «درس تربیت» با حضور دانشجویان علوم تربیتی است، جلساتی که می‌توان آن‌ را مقدمه‌ای بر تربیت کودکان دانست. این کتاب حاوی نظراتی برخاسته از مبانی دینی است که می‌تواند در میان نظریات غربی این حوزه قابل‌توجه باشد.

کتاب حکومت جهانی خدا

کتاب «حکومت جهانی خدا» شامل ۷۰ نکته‌ی کوتاه اعتقادی و توحیدی از درس‌گفتارهای آیت‌الله حائری شیرازی است که با بیانی شیوا، زبانی ساده و کوتاه مباحث توحیدی و برخی شبهات را توضیح داده و مرتفع می‌کند.

کتاب تحجرگرایی

این کتاب هم مانند بسیاری دیگر از آثار، حاصل گردآوری و تدوین سخنرانی‌هایی از محی‌الدین حائری شیرازی است. سخنرانی‌هایی که در سال‌ها ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۹ و با دو محور اصلی «پیوند علوم دینی با اخلاق» و «تحجرگرایی» در دانشگاه علوم اسلامی رضوی انجام شده است.

کتاب آئینه‌ تمام‌نما

این کتاب، مجموعه‌ای از درس‌گفتارهای حائری شیرازی با محوریت عاشوراست. «آئینه تمام‌نما» در ۷ فصل تدوین شده است و مباحثی مثل بینش و بصیرت حسینی، درس‌های عاشورا، عوامل واقعه‌ی عاشورا، پیامدهای واقعه‌ی عاشورا، در سوگ سیدالشهدا علیه‌السلام، زیارت امام حسین (ع) و انقلاب اسلامی در پرتو عاشورا را شامل می‌شود.

کتاب با علی در صحرا

حائری شیرازی در این کتاب به شرح مفصلی از دو خطبه‌ی نهج‌البلاغه پرداخته است. حکمت کوتاه اول، حکمت ۱۴۷ نهج‌البلاغه است و موضوع آن مکالمه‌ی گهربار حضرت علی علیه‌السلام با کمیل بن زیاد نخعی، یار مطیع امام است و حکمت دوم نیز بیانگر علل و رازهای برخی احکام الهی است.