بریده‌هایی از کتاب سیره تربیتی پیامبران؛ حضرت آدم (ع)، دفتر اول

کسی می‌گفت: در بیابانی قدم می‌زدم. حال خوشی به من دست داد. آنجا داشتم به سنگ‌ها و گیاهانی که در آن بیابان بودند خطاب می‌کردم: کاشکی هستی زبانی داشتی تا ز هستان پرده‌ها برداشتی یک‌دفعه دیدم انگار همه سر بلند کردند و گفتند: ما سمیعیم و بصیریم و هُشیم با شما نامحرمان ما خامُشیم

غضب و شهوت، دو قوهٔ وجودی هستند که شیطان آنها را به‌کار می‌گیرد. نخستین اثر ظاهری‌اش در نظام بدن این است که حرکت خون سرعت پیدا می‌کند و چهرهٔ انسان قرمز می‌شود. این از غضب و شهوت است که منشأ آن شیطان است. به همین دلیل می‌گوید: می‌خواهم در همه‌جای بدن او نفوذ داشته باشم. ساختار شیطان که از جن و آتش است، با حرارت ارتباط مستقیمی دارد و از این طریق راحت‌تر به اهدافش می‌رسد. نه اینکه در برودت و سرما راه او بسته باشد، اما ارتباط خیلی نزدیکی با حرارت دارد. ازاین‌رو، شکم پُر یکی از موارد نفوذ اوست. حد وجودی او هم در وسوسه، از بدن آغاز می‌شود.

گناه، راه‌بندان ایجاد می‌کند و توبه، راه را باز می‌کند. هرگاه دیدید که فشار زندگی زیاد شده و مشکلات پی‌درپی از راه می‌رسند، دنبال توبهٔ جدید باشید. انسان نباید توبه را به گناه اختصاص بدهد و بگوید هرگاه گناهی انجام دادم توبه می‌کنم. خاصیت توبه این است که راه را باز می‌کند؛ ازاین‌رو همهٔ انبیا علیهم‌السلام توّاب بودند، با اینکه گناه در زندگی‌شان راه ندارد. توبه، راه را باز می‌کند و انسان را بالا می‌برد

عمدتاً در دو وقتْ باب مکاشفه و مشاهده به روی سالک گشوده می‌شود؛ یکی در وقت قرائت قرآن است و دیگری در روضهٔ سیدالشهداعلیه‌السلام. این دو وقت، در باز شدن ابواب مکاشفات و مشاهدات، بی‌نظیر است.

باید ببینیم در هر لحظه چه کنیم تا در هشتاد سال به ابدیت برسیم. نامتناهی تقسیم بر هشتاد سال می‌شود نامتناهی؛ پس در هر لحظه باید حرکت نامتناهی داشته باشیم. حقیقت این است که این امر جز با فیض و فضل و جود الهی امکان ندارد.

ساختار شیطان که از جن و آتش است، با حرارت ارتباط مستقیمی دارد و از این طریق راحت‌تر به اهدافش می‌رسد. نه اینکه در برودت و سرما راه او بسته باشد، اما ارتباط خیلی نزدیکی با حرارت دارد. ازاین‌رو، شکم پُر یکی از موارد نفوذ اوست. حد وجودی او هم در وسوسه، از بدن آغاز می‌شود.

رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: یا عِبَادَ اللهِ فَاحْذَرُوا الِانْهِمَاک فِی الْمَعَاصِی وَ التَّهَاوُنِ بِهَا فَإِنَّ الْمَعَاصِی یسْتَوْلِی بِهَا الْخِذْلَانُ عَلَی صَاحِبِهَا حَتَّی یوقِعَهُ فِیمَا هُوَ أَعْظَمُ مِنْهَا، فَلَا یزَالُ یعْصِی وَ یتَهَاوَنُ وَ یخْذُلُ وَ یوقِعُ فِیمَا هُوَ أَعْظَمُ مِمَّا جَنَی حَتَّی یوقِعَهُ فِی رَدِّ وَلَایةِ وَصِی رَسُولِ اللهِ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ دَفْعِ نُبُوَّةِ نَبِی اللهِ، وَ لَا یزَالُ أَیضاً بِذَلِک حَتَّی یوقِعَهُ فِی دَفْعِ تَوْحِیدِ اللهِ، وَ الْإِلْحَادِ فِی دِینِ اللهِ. ای بندگان خدا، بترسید از لجاجت کردن در گناهان و سست شمردن امر معصیت؛ زیرا در چنین حالی، بیچارگی و بی‌توفیقی بر آن گنهکار مستولی می‌شود که او را در گناهِ بزرگ‌تری واقع می‌سازد و همواره چون گناه کند و گناه را سبک شمارد، بیچاره‌تر شود و به جنایت بزرگ‌تری دچار شده و به جایی می‌رسد که ولایت وصیّ رسول خدا را ردّ کند و نبوت پیامبر خدا را منکر گردد، و همانا این اصرار به معصیت، کار او را به جایی رساند که او را به انکار توحید خدا و الحاد و مرتد شدن در دین خدا بکشاند!

وَفَدْتُ عَلَی الْکرِیمِ بَغَیْرِ زَادٍ مِنَ الْحَسَنَاتِ وَ الْقَلْبِ السَّلِیمِ وَ حَمْلُ الزَّادِ أَقبَحُ کُلِّ شَیْءٍ إِذَا کَانَ الوُفُودُ عَلَی الکَرِیم

باید مراقبت شدید داشت و توجه کرد که توجیه کردن بدی و بدی آن را به‌نحوی خوب جلوه دادن، بازی با دین خدا و مکر با خداست و نتیجهٔ بسیار خطرناکی را به‌دنبال دارد

قابیل این ازدواج را قبول نکرد و به آدم‌علیه‌السلام گفت: این از جانب خود توست. امر الهی نیست و من نمی‌پذیرم. از همین جا مخالفت با نبوت آدم‌علیه‌السلام از سوی قابیل آغاز شد. چقدرعجیب است که بین دو فرزندی که از یک پدر و مادرند، آن هم در ابتدای خلقت، شرایط زمانی و مکانی و ژنتیکی و تربیتی آنها هم یکی است و در شرایطی کاملاً یکسان بزرگ شده‌اند، این‌قدر تفاوت وجود دارد!

باورمان در دعا، حد و اندازه‌ای دارد؛ ازاین‌رو دعایمان هم در حد باور ماست. وقتی بیماری را می‌بینیم، برای شفایش دعا می‌کنیم. اما وقتی مرده‌ای را می‌بینیم، برای زنده شدنش دعا نمی‌کنیم؛ زیرا باورمان نمی‌شود که مرده می‌تواند با دعا زنده شود. ازاین‌رو برای زنده شدن مرده دعا نمی‌کنیم.

شش‌صد هزار نظامی تحت فرمان فرعون بودند، اما خدا به موسی‌علیه‌السلام می‌گوید: <اذهَب إِلَی فِرعَونَ إِنَّه طَغَی> (به‌سوی فرعون برو که او به سرکشی برخاسته است). موسی‌علیه‌السلام نمی‌گوید چرا و چگونه. می‌گوید: چشم! و به‌تنهایی در مقابل همهٔ آنها می‌ایستد؛ زیرا می‌داند خدا پشتیبان اوست. اراده و رفتار او تحت ارادهٔ الهی است؛ همان‌طور که ارادهٔ فرعون هم در نظام وجودی تحت ارادهٔ الهی است. این را می‌بیند و باور دارد.

خداوند در این ضیافت با نخوردن پذیرایی می‌کند. چرا؟ چون آنچه باعث تسلط شیطان بر انسان و نفوذ و تصرف شیطان در انسان می‌شود، خوردن است. اگر می‌فرمایند: در ماه مبارک رمضان شیاطین در غل‌وزنجیرند، یکی از دلایلش این است که اسباب و وسایلی که شیطان از راه آن می‌توانست نفوذ کند، از او گرفته شده است. به تعبیر دیگر، اسباب نفوذ شیطان ضعیف شده است.

مرگ برای بدن است و توفّی برای نفس است، و قبض برای روح.