کتاب در کسوت ابر

کتاب در کسوت ابر نوشتهٔ مهستی بحرینی است. انتشارات نیلوفر این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر حاوی یک مجموعه شعر معاصر ایرانی است.

درباره کتاب در کسوت ابر

کتاب در کسوت ابر در سال ۱۳۹۶ به چاپ رسیده است. مهستی بحرینی در شعرهای خود در این مجموعه، گاه در سبک آزاد (یعنی بدون وزن) حرکت می‌کند و گاه در تحرک نوشتاری خود از وزن استفاده می‌کند؛ به‌عنوان مثال او در شعر «کوچه» از وزنِ «فاعلاتن مفاعلن فعلن» بهره می‌برد و می‌نویسد: «صبح تا شام پشت پا خوردن/ کوچه، سگ جان، هنوز سرسخت است/ گیج، دلمرده، گنگ، بی‌شروشور/ چه کسی گفت کوچه خوشبخت است؟» یا در شعر اول کتاب خود با عنوان «خاکستری» از وزن و قافیه‌پردازی نابه‌هنگام استفاده می‌کند: «نه ستاره‌‌ای، نه پرنده‌ای/ خط خاکستری می‌کشد افق/ سوگوار، سرد/ بی‌نوازشی دیدگانم را!/ ابرها هم از او کوچ کرده‌اند/ با چه پر کنم آسمانم را؟».

مهستی بحرینی اغلب با رویکردهای شاعرانه‌ٔ خود نشان می‌دهد که به‌لحاظ شاعرانگیْ خود را متعلق به سنت شاعران نیمایی می‌داند؛ شاعرانی که شعرهایشان را می‌توان مثلاً با شعرهای مشخصی از احمد شاملو و شعرهای فروغ فرخزاد در ۲ کتاب آخر خود متفاوت دانست و همین‌طور شاعرانی که می‌توان آن‌ها را منفصل از فوران و جوش مدرنیته در معنای محض آن از دفتر شعرِ «طرح» از احمدرضا احمدی به بعد، رویکرد شاعران شعرِ حجم و شاعران شعرِ دیگر در دههٔ ۱۳۴۰ و شاعران پس از آن‌ها، دانست.

شعر فارسی عرصه‌های گوناگونی را درنوردیده است. در طول قرن‌ها هر کسی از ظن خود یار شعر شده است و بر گمان خود تعریفی از شعر به‌دست داده است. حضور شعر در همهٔ عرصه‌ها از رزم و بزم گرفته تا مدرسه و مسجد و خانقاه و دیر و مجلس وعظ، همه و همه گویای این مطلب است که شعر، بی‌محابا، زمان، مکان و جغرافیا را درنوردیده و در هفت‌اقلیم جان و جهان به دلبری پرداخته است. آمیختگی شعر با فرهنگ مردم و اندیشه‌های اجتماعی، این هنر را زبان گویای جوامع بشری ساخته است؛ بدان‌گونه که هیچ جامعه‌ای از این زبان بارز، برای انتقال اندیشه‌هایش بی‌نیاز نبوده است. گاهی شعری انقلابی به پا کرده است و گاه انقلابی، شعری پویا را سامان داده است.

شعر نو فارسی با وانهادن قالب‌های شعر کلاسیک در قرن ۱۴ هجری به‌وجود آمده است. این گونه از شعر فارسی آزادی بسیاری را در فرم و محتوا به شاعر می‌دهد. شعر نو به لحاظ محتوا و جریان‌های اصلی ادبی حاکم بر آن کاملاً با شعر کلاسیک فارسی متفاوت است و به‌لحاظ فرم و تکنیک ممکن است همانند شعر کلاسیک موزون باشد یا نباشد یا وزن آن عروضی کامل باشد یا ناقص. استفاده از قافیه نیز در شعر نو آزاد است. معمولاً شعر نو فارسی را به ۳ دستهٔ اصلی شعر نیمایی، شعر سپید و موج نو تقسیم می‌کنند و پدر شعر نوی ایران را نیما یوشیج (علی اسفندیاری) می‌دانند. احمد شاملو، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، هوشنگ ابتهاج (سایه)، نادر نادرپور، فریدون مشیری و محمدرضا شفیعی کدکنی بعضی از شاعران مشهور ایرانی هستند که در قالب شعر نو می‌سروده‌اند.

شعر سپید یا شعر شاملویی گونه‌ای از شعر نو فارسی است که در دههٔ ۱۳۳۰ شمسی و با مجموعهٔ «هوای تازه» سرودهٔ احمد شاملو ظهور پیدا کرد و شاید بتوان آن را با «شعر آزاد» در ادبیات کشورهای غربی مقایسه کرد. تفاوت عمدهٔ این آثار با نمونه‌های قبلی «شعر نو» در فرم شعر بود. در این سبک عموماً وزن عروضی رعایت نشده، اما آهنگ و موسیقی نمود دارد. در دسته‌بندی شعر نو فارسی، گاهی به هر شعر که در قالب شعر نیمایی نگنجد «شعر سپید» می‌گویند. برخی از صاحب‌نظران مانند «محمد مستقیمی» شعر سپید را پالاییده‌ترین نوع شعر فارسی می‌دانند که خود را از موسیقی و همهٔ چیزهای دیگر آزاد کرده است. او در کتاب «آیینه‌پردازان» خود با این تعریف از شعر که کلامی مخیل است، یکی از دلایل خوانده‌شدن شعر سپید را معنی و خوانش سپیدی‌هایی می‌داند که در تقطیع‌های شعر سپید در فضای خیال خواننده بازآفرینی می‌شود و یا خواننده آن‌ها را در فضای خیال خود پر می‌کند. به نظر او در شعر سپید به‌دنبال موسیقی نباشید؛ چون شعر سپید به‌معنای شعر بی‌قیدوبند است. این شعر از قیود موسیقی که هنر دیگری است خود را رها کرده و صفت سپیدیش به همین معناست. پس نه موسیقی دارد نه نیازی به موسیقی دارد.

خواندن کتاب در کسوت ابر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران شعر معاصر ایران پیشنهاد می‌کنیم.

درباره مهستی بحرینی

مهستی بحرینی در سال ۱۳۱۷ به دنیا آمد. تخصص اصلی او ترجمه است. او کتاب‌های مهمی چون «اعترافات» از ژان‌ ژاک روسو، «مادام بوآری» از گوستاو فلوبر، «هستی و نیستی» از ژان پل سارتر، «اسطورهٔ سیزیف» و «عصیانگر» از آلبر کامو و… را به فارسی برگردانده است. مجموعه شعر «در کسوت ابر» نیز یکی دیگر از آثار مکتوب اوست.

بخشی از کتاب در کسوت ابر

«"ای آزادی"

ای قامتت ارتفاع حسرت‌ها

کوته چو بهار تست دستانم

رنگ تو چگونه بوی تو چون است؟

کز سحر تو پر شدست چشمانم»