کتاب سازمان های امنیتی روس

کتاب سازمان های امنیتی روس؛ از شوروی استالین تا روسیه پوتین نوشتهٔ پاتریک پنو و ترجمهٔ محمدسعید عطارها است و نشر نو این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب سازمان های امنیتی روس

کتاب سازمان های امنیتی روس پژوهش جامعی است در وقایع و فجایع خونباری که در مدت تقریباً یک قرن، یعنی از آغاز دورهٔ فرمانروایی استالین تا بخشی از دوران حکومت پوتین در اتحاد جماهیر شوروی سابق و روسیهٔ کنونی و همچنین کشورهای معروف به بلوک شرق، روی داده است. نویسنده در این کتاب به مباحثی پرداخته که به‌جرئت می‌توان گفت کمتر در جایی شنیده یا خوانده شده است. مثلا در حالی که تقریباً همهٔ مورخان و پژوهشگران آلت قتل تروتسکی را تبر ذکر کرده‌اند، روایت نویسنده این کتاب از اسرار دیگری پرده برمی‌دارد. به همین سان تحلیل او از بسیاری واقعیت‌های دیگر ازجمله علل شکست‌های اولیه ارتش سرخ از ارتش آلمان هم حقایق دیگری را فاش می‌کند. و همچنین است قتل‌های مرموز در کرملین به‌خصوص مرگ مشکوک استالین و مبارزه سهمگین او با یهودیان شوروی و سرانجام شرایط و چگونگی به قدرت رسیدن «تزارهای جدید» در روسیه.

شاخصهٔ دیگر این کتاب کوشش نویسنده است در دستیابی به مجموعه‌ای از اسناد و منابع اعم از مقاله، مصاحبه، اظهارنظر، بریده جراید یا مستخرجاتی از تألیفات پژوهشگران و ناظران آگاه به مسائل کشورهای کمونیستی و گنجانیدن این مجموعه در لابه‌لای صفحات کتاب متناسب با موضوع فصول هیجده‌گانه آن که اعتبار تجزیه و تحلیل‌هایش را دوچندان می‌سازد.

پاتریک پنو (Patrick Pesnot) در زمرهٔ نویسندگان و روزنامه‌نگاران باسابقهٔ فرانسه و از تحلیل‌گران سیاسی رادیوی «فرانس انتر»، یکی از قدیمی‌ترین ایستگاه‌های رادیوی مرکزی این کشور، به‌شمار می‌آید و تاکنون چند کتاب در مسائل و تحولات کشورهای منطقه خاورمیانه نوشته است. پاتریک پنو از سال ۱۹۹۷ در رادیو «فرانس انتر» مجری برنامه‌ای است تحت عنوان «گفت‌وگو با آقای ایکس»، فردی ناشناس که اسراری را که در سینه دارد در این گفت‌وگوها فاش می‌کند.

خواندن کتاب سازمان های امنیتی روس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های تاریخ جهان و علوم سیاسی و روابط بین‌الملل پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب سازمان های امنیتی روس

«به‌تدریج و به‌رغم تولد نگران‌کننده ناسیونالیسم در اتحاد جماهیر شوروی سابق، آرشیوهای محرمانه باز می‌شوند و بخشی از واقعیت چند قضیه جنجالی و پر سر و صدا از پرده بیرون می‌افتد. از آن جمله است پرونده‌های مربوط به ارتش سرخ.

اندکی در زمان برگردیم. در ژوئن سال ۱۹۴۱ که هیتلر وارد جنگ با شوروی می‌شود، به پیروزی‌های حیرت‌آوری دست می‌یابد. نازی‌ها، پیش از آنکه وادار به توقف و عقب‌نشینی شوند، خود را تا دروازه‌های مسکو نیز می‌رسانند. و چندی بعد پهنه‌های وسیعی از سرزمین شوروی را اشغال می‌کنند. درست در ماه‌های اول جنگ صدها هزار تن از سربازان روس کشته یا اسیر می‌شوند.

ارتش نیرومند سرخ، در نهایت و بسیار آسان در مقابل ضربات سهمگین دشمن به زانو درمی‌آید. مارشال‌های شوروی ظاهراً قادر به مقاومت نیستند. اشتباهات زیادی مرتکب می‌شوند و بی‌کفایتی‌شان تعجب‌برانگیز است.

دلیل این شکست فضاحت‌بار تصفیه‌های استالینی است که چهار سال پیش از آن رأس ارتش سرخ را متلاشی کرده است. ده‌ها هزار تن از بهترین افسران را یا اعدام کرده‌اند و یا به اردوگاه‌های گولاگ فرستاده‌اند. و در همان حال که باید با دشمن جنگید، تصفیه‌ها کماکان ادامه دارد. بنابراین نازی‌ها در مقابل خود افراد روحیه باخته‌ای می‌بینند که تازه بد هم فرماندهی شده‌اند. بعضی‌شان از اردوگاه‌هایی بیرون آمده‌اند که استالین آنها را در آنجا زندانی کرده است، زندان‌هایی که خردشان کرده است. و در اندک‌زمانی معلوم می‌شود که قادر به مقابله مؤثر با نیروهای هیتلری نیستند. مدت‌ها زمان لازم است تا افسران جدید از دل ارتش بیرون آیند و به ضد حمله دست بزنند تا به پیروزی سال ۱۹۴۵ برسند.

اما آنچه کمتر می‌دانیم این است که تلاشی فاجعه‌بارِ ارتش سرخ ناشی از زدوبندها و عملیات گسترده‌ای است که در پاریس طرح‌ریزی شده‌اند، جایی که سرویس‌های مخفی آلمان و شوروی هریک نقش خود را ایفا کرده‌اند. در گرماگرم شکست سال ۱۹۴۱، یک ژنرال شوروی از تصفیه‌ها جان سالم به‌در می‌برد: آندریی آندریویچ ولاسف (Andrei Andreevitch Vlassov) که با موفقیت بر ضد نازی‌ها وارد کارزار می‌شود. ولی این افسر برجسته که مشمول الطاف استالین نیز هست، در نهایت به‌خاطر بی‌کفایتی همقطارانش به زندان افتاده است. با وجود این دیری نمی‌پاید که از زندان فرار می‌کند و به دشمن پناه می‌برد. و این رسوایی تازه‌ای است برای ارتش سرخ.

مشکل بتوان گستردگی تصفیه‌ای را که در نیمه دوم سال‌های ۱۹۳۰ به ارتش سرخ ضربه زد، تجسم کرد. یک قلع و قمع واقعی. بیشتر مارشال‌ها و ژنرال‌ها دستگیر و تیرباران می‌شوند. بین سی و پنج تا پنجاه هزار افسر را به جوخه اعدام می‌سپرند و در همان حال دیگران را یا تنزل درجه می‌دهند یا به اردوگاه‌های انضباطی می‌فرستند. ناکامی‌های شوروی‌ها در هنگام حمله ژوئن ۱۹۴۱ از همین‌جاست.»