کتاب سلطه و هنر مقاومت

کتاب سلطه و هنر مقاومت نوشتهٔ جیمز سی اسکات و ترجمهٔ افشین خاکباز است. نشر مرکز این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر درمورد روابط قدرت است.

درباره کتاب سلطه و هنر مقاومت

گفته می‌شود که رویارویی بین افراد فاقد قدرت و قدرتمند پر از فریب است. افراد فاقد قدرت به بی‌قدرتی خود تظاهر می‌کنند و قدرتمندان به‌طرز ماهرانه‌ای بر تسلط خود تأکید می‌کنند؛ مثلاً دهقان‌ها، رعیت‌ها، بردگان، کارگران و زندانیان در حضور قدرت آزاد نیستند که عقیدهٔ خود را بیان کنند. این گروه‌های زیردست در عوض، گفتمان مخفیانه‌ای ایجاد می‌کنند که نشان‌دهندهٔ انتقاد از قدرت است که پشت سر افراد مسلط گفته می‌شود؛ درعین‌حال، قدرتمندان همچنین گفت‌وگوی خصوصی درمورد اقدامات و اهداف حکومت خود ایجاد می‌کنند که نمی‌توان آشکارا اعلام کرد. کتاب سلطه و هنر مقاومت که در ۸ فصل نوشته شده، مهم‌ترین کتاب نظری جیمز سی اسکات دربارهٔ روابط میان قدرتمند و بی‌قدرت است. این کتاب نگاهی خاص و موشکافانه به این موضوع و به روابط و گفتارهایی که به‌طور معمول زیر عنوان ایدئولوژی دسته‌بندی می‌شوند، افکنده است. این اثر، طرحی نو برای فهم این گفتارها و کردارها به دست داده و غنای مفهومی قابل‌توجهی دارد.

خواندن کتاب سلطه و هنر مقاومت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد روابط قدرت پیشنهاد می‌کنیم.

درباره جیمز سی اسکات

جیمز سی اسکات انسان‌شناس و دانشمند علوم سیاسی آمریکایی است که سال‌ها به کار میدانی در مناطق روستایی شرق آسیا پرداخته است. او علاوه بر اینکه حاصل تحقیقاتش در این مناطق را در قالب کتاب‌هایش ارائه کرده اسـت، به طرح نظریات سیـاسی عمیقی پرداختـه که از این تحقیقات برآمده‌اند. اسکات که از اندیشمندان مطرح طرفدار بی‌دولتی است و در این زمینه هم کتاب‌های مستقلی دارد، تأملات قابل‌توجهی در زمینهٔ روابط قدرت و مسئلهٔ ایدئولوژی داشته است.

بخشی از کتاب سلطه و هنر مقاومت

«یکی از تحولات اخیر در زمینهٔ روان‌شناسی اجتماعی که نظریهٔ واکنش نام گرفته است به‌شدت به یافته‌های نظریهٔ کلاسیکِ حمله متوسل می‌شود. ولی به جای اینکه همچون نظریهٔ حمله در انگیزه‌های غریزی ریشه داشته باشد، با این فرض آغاز می‌شود که هر انسانی به آزادی و خودمختاری تمایل دارد و هنگامی‌که این میل با توسل به زور به خطر بیفتد، به واکنش مخالفت منجر می‌شود. آزمایش‌های مختلفی که در این راستا انجام گرفته نشان می‌دهد وقتی تهدید را به گفت‌وگوی اغواکننده بیفزایند، میزان تغییر گرایشی که در غیاب تهدید رخ می‌دهد کاهش می‌یابد. در صورتی که این تهدید به اندازهٔ کافی تحمیل‌گرانه باشد، شاید موافقت و تمکین ظاهری حکم‌فرما شود ولی واکنش نهانی افزایش می‌یابد. تمکین آشکار در حضور تهدید اغلب تنها با مراقبت دقیق برای شناسایی و مجازاتِ انحراف تضمین می‌شود. هنگامی‌که نظارت و مراقبت از صحنه خارج می‌شد، چنین تمکینی به‌سرعت دود می‌شد، و مشخص شد که خود مراقبت و نظارت، به‌عنوان جلوه‌ای از تحمیل، شدت واکنش را افزایش می‌دهد. در چکیدهٔ یکی از پژوهش‌ها آمده است «مطالبی که در زمینهٔ نظریهٔ واکنش نوشته شده گواهی بر این واقعیت است که گزینه‌هایی که با تهدید همراه‌اند معمولاً جذاب‌ترند و تهدید برای ایجاد گرایش‌های خاص ممکن است باعث تغییراتی در گرایش شود که در خلافِ جهت مورد انتظار است». شواهدی که از آزمایش‌های دیگر به دست آمده نیز نقش روابط قدرت در ایجاد شکافی میان رفتار علنی و نهانی را تصدیق می‌کند. در یک مورد، معلوم شد فرودستانِ وابسته بیش از ناظری «خیرخواه و آسان‌گیر» با ناظرِ «زودخشم و بدخواه» ابراز موافقت می‌کنند، ولی هنگامی‌که وابستگی و سلطه حذف شود، نتایج معکوس می‌شود و این نشان می‌دهد که در نهان از ناظر ستمگر نفرت داشته‌اند و این نفرت فقط به دلیل ترس از مجازات بیان نمی‌شده است. هرچه قوهٔ قهریه‌ای که نمایش را تحمیل می‌کند بزرگ‌تر باشد، فرودستان کمتر آن را نمایانگرِ «خود واقعی» خویش می‌دانند و بیشتر به نظر می‌رسد که فقط تاکتیکی است که با درک آن‌ها از خویشتن هیچ تناسبی ندارد.»