کتاب پیامدهای مدرنیت

کتاب پیامدهای مدرنیت نوشتهٔ آنتونی گیدنز و ترجمهٔ محسن ثلاثی است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب پیامدهای مدرنیت

آنتونی گیدنز، جامعه‌شناس نامی معاصر، در این کتاب تعبیری جدید و تفکرانگیـز از تحولات نهادی هـمراه بـا مدرنیته عرضه می‌کند. او در این تعبیر از احاطه‌ٔ خویش بر کل سنـت اندیشه‌ٔ جامعه‌شناختی بهره می‌جوید و بر این اساس مدرنیته را پدیده‌ای دوسـویه می‌بیند. نهادهای اجتماعی دوران مدرن، جهانی از فرصت‌ها و امکان‌هـای تازه پیشِ روی انسـان‌ها گذارده، زندگی را برای آنان امن‌تر و تلاش‌های آنان را ثمربخش‌تر ساخته‌اند. از سوی دیگر، در همین دوران، کار صنعتی سرشتـی خـوارکننـده یافته، گونه‌های مختلف تـوتالیتریسم رشد کرده، خـطـر تباهـی محیط‌زیست مشهود است و قـدرت نظامی و تسلیحاتی همچنان تهدیـدکننده اسـت. گیـدنز بر آن است که مـا هنوز پـا به دوران پسامدرن ننهاده‌ایم. مـا در دوران متأخر مدرنیته هستیم که در آن پیامدهای مدرنیته فراگیرتر و ریشه‌ای‌تر و بنیادین‌تر شده‌اند. گذر به دوران پسـامدرن مستلـزم دگرگونی‌هایی در شکل سازمان اجتماعی و فرهنگی مسلط است.

در بخش‌هایی از کتاب، تحلیلی از مدرنیت با تأکید بر جنبه‌های فرهنگی و معرفت‌شناختی آن ارائه خواهد شد. این تحلیل با بیشتر بحث‌های کنونی در این باره تفاوت خواهد داشت، زیرا در این بحث‌ها مباحث به گونه معکوسی ارائه شده‌اند. مدرنیت چیست؟ طبق این کتاب، «مدرنیت» به شیوه‌هایی از زندگی یا سازمان اجتماعی مربوط می‌شود که از سده هفدهم به بعد در اروپا پیدا شد و به‌تدریج نفوذی کم و بیش جهانی پیدا کرد. این تعریف ابتدایی، مدرنیت را به یک دوره زمانی و یک جایگاه جغرافیایی اولیه مربوط می‌سازد، ولی در ضمن ویژگی‌های عمده‌اش را در جعبه سیاه سربسته باقی می‌گذارد.

امروزه که در اواخر سده بیستم به سر می‌بریم، بسیاری چنین استدلال می‌کنند که در آغاز عصری نو قرار گرفته‌ایم و علوم اجتماعی باید در برابر آن واکنش نشان دهند و این عصر نوپدید ما را به فراسوی مدرنیت کشانده است.

انواع اصطلاح‌های شگفت‌انگیز برای ارجاع به این گذار پیشنهاد شده‌اند که تعدادی از آن‌ها به پیدایش نوع تازه‌ای از نظام اجتماعی (مانند جامعه اطلاعاتی یا جامعه مصرفی) اشاره دارند، اما بیشتر آن‌ها یادآور می‌شوند که حالت پیشین امور در شرف پایان گرفتن است (پسامدرنیت، پسامدرنیسم، جامعه پساصنعتی). برخی از این مباحثات بیشتر بر دگرگونی‌های نهادی تأکید دارند، به ویژه آن بحث‌هایی که می‌گویند ما از نظام مبتنی بر ساخت کارخانه‌ای کالاهای مادی به سوی نظامی گام برمی‌داریم که اساساً با اطلاعات سروکار دارد. به هر روی، بیشتر این چون و چراها بر قضایای فلسفی و معرفت‌شناختی تأکید دارند. 

با اتکا بر این ملاحظات، در این کتاب کوشش می‌شود تا ویژگی تازه‌ای از سرشت مدرنیت و سامان پسامدرنی که ممکن است در وجه دیگر عصر کنونی پدیدار شود، ارائه یابد.

خواندن کتاب پیامدهای مدرنیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به متخصصان رشته‌های جامعه‌شناسی، فلسفه و علوم سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب پیامدهای مدرنیت

«این فکر که تاریخ بشری با برخی «انقطاعها» مشخص شده است و صورت تحول همواری ندارد، البته اندیشه آشنایی است و در بسیاری از روایتهای مارکسیسم تأکید شده است. اما کاربرد من از این اصطلاح ربط خاصی با مادی اندیشی تاریخی ندارد و هدفش تعیین ویژگی کل تاریخ بشری نیست. بی‌گمان انقطاعهایی در مراحل گوناگون تحول تاریخی به چشم می‌خورند، برای مثال، در مقاطع گذار از جوامع قبیله‌ای و پیدایش دولتهای کشاورزی. در اینجا با این گونه انقطاعها کاری ندارم. تمرکز من بیشتر بر یک نوع انقطاع خاص یا یک رشته انقطاعهایی است که با دوره مدرن همراه بوده‌اند.

نفوذ دیرپای تکاملگرایی اجتماعی یکی از دلایل تشخیص غالباًناقص سرشت انقطاعی مدرنیت بوده است. حتی آن نظریه‌هایی که بر اهمیت گذارهای نامنقطع تأکید می‌ورزند، مانند نظریه مارکس، تاریخ بشر را دارای یک جهت سراسری و تحت حاکمیت اصول پویای عام می‌انگارند. نظریه‌های تکاملی «روایتهای بزرگ» را به راستی ارائه می‌کنند، هر چند که لزوماًاز فرجام‌شناسی الهام نمی‌گیرند. برابر با نظریه تکاملی، «تاریخ» را می‌توان برحسب یک «طرح داستانی» بازگو کرد، همان طرحی که تصویر سامانمندی را برآشفته بازار رخدادهای بشری تحمیل می‌کند. بنابراین نظریه، تاریخ با فرهنگهای کوچک و پرت افتاده شکارگران و گردآورندگان آغاز می‌شود و سپس از طریق تحول اجتماعهای کشتکار و روستایی به شکلگیری دولتهای ارضی می‌انجامد و سرانجام با پیدایش جوامع مدرن در غرب پایان می‌گیرد.»