کتاب تورم و اخلاق

کتاب تورم و اخلاق با عنوان اصلی Fiat Money Inflation in France: How It Came, What It Brought, and How It Ended نوشته‌ی نویسنده‌ی امریکایی، اندرو دیکسون وایت، از متون اصلی مطالعه‌ی تأثیرات اشتباهات اقتصادی بر جامعه و دولت‌هاست. این کتاب به‌طور جامع، اتفاقات پس از انقلاب فرانسه را بررسی می‌کند که در نهایت موجب فروپاشی اقتصاد این کشور شد. کتاب با بررسی تاریخ و روان‌شناسی شخصیت‌های اثرگذار بر اقتصاد نشان می‌دهد که چگونه تورم در فرانسه شکل گرفت و موجب رواج بی‌اخلاقی و وحشت میان مردم این کشور شد. انتشارات دنیای اقتصاد تابان این کتاب را با ترجمه‌ی سید حسن دیباج منتشر کرده است. اگر به خواندن این کتاب علاقه دارید، می‌توانید نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تورم و اخلاق

کتاب تورم و اخلاق نوشته‌ی اندرو دیکسون وایت (Andrew Dickson White)، یکی از کتاب‌هایی است که به شکلی خلاصه وضعیت فروپاشی اقتصادی یک جامعه را نشان می‌دهد. فروپاشی اقتصادی فرانسه پس از انقلاب کبیر نشان می‌دهد که حتی جوامع مترقی در صورت وجود مصائب اقتصادی به قهقرا می‌روند. حکومتی که آزادی و رفاه را به مردم خود نوید داده بود با تصمیم‌ها و انتخاب‌های اشتباه اقتصادی نه‌تنها رفاه را از مردمش سلب کرد، بلکه معیشت آنان را نیز با مشکل مواجه کرد؛ ارزش پول ملی را به پایین‌ترین سطح خود رساند و همه‌ی ارزش‌های اخلاقی و انسانی را نیز به نابودی کشاند.

تورم و اخلاق مباحث اقتصادی فراوانی را مطرح می‌کند؛ مباحثی ارزشمند در حوزه‌های اقتصاد و سیاست. از مباحث ارزشمند کتاب می‌توان به نقش دولت‌ها در اقتصاد اشاره کرد؛ اینکه گاهی دولت‌ها با عنوان خیرخواهی برای مردم به کارهایی دست می‌زنند که در عمل چیزی جز دروغ و فریب نیست و جز نابودی ارزش افزوده‌ای ندارد. کتاب به‌روشنی نشان می‌دهد که دخالت‌های دولت در امور اقتصادی با عناوینی چون خیرخواهی و ترقی چگونه به فساد منجر می‌شود.

نویسنده‌ی کتاب، اندرو دیکسون وایت، با نگاهی تاریخی و با بررسی عواملی چون چاپ بدون پشتوانه‌ی پول پس از انقلاب ۱۷۸۹ نشان می‌دهد که هیچ‌چیز از گزند تورم در امان نیست. این کتاب با استفاده از اسناد تاریخی دوره‌ای کوتاه را در فرانسه بررسی می‌کند و ضمن نشان دادن ضعف‌های حکومت آن روزها به سایر سیاست‌مداران و حاکمان هشدار می‌دهد که نابلدی‌هایشان چطور می‌تواند کشوری را در سراشیبی سقوط قرار دهد.

اندرو دیکسون وایت (زاده ۷ نوامبر ۱۹۸۳ و درگذشته ۴ نوامبر ۱۹۱۸) دیپلمات و تاریخ‌نگار آلمانی‌تبار اهل ایالات متحده بود. او نخستین رئیس دانشگاه کرنل و البته سفیر ایالات متحده در آلمان و فرانسه بود. وایت که تحصیلات خود را در دانشگاه ییل به اتمام رسانده بود، یکی از طرفداران الغای برده‌داری بود و برای آن تلاش می‌کرد.

خلاصه کتاب تورم و اخلاق

کتاب تورم و اخلاق داستان تورم پولی فرانسه در دوران انقلاب فرانسه است. انقلاب فرانسه از ۱۷۸۹ تا ۱۷۹۹ به درازا کشید. رهبران این انقلاب لیبرال‌ها و سکولارها بودند که شعارشان حقوق بشر و اصلاحات علیه سنت‌ها و سلسله‌مراتب سلطنتی بود. آن‌ها از تجمل‌گرایی نجبا، ‌ظلم‌های مالیاتی و خودکامگی پادشاهان خود دلزده و به‌دنبال حکومتی برابر و آزاد و مترقی بودند. همین عوامل موجب شکل‌گیری انقلاب شد و حکومتی بی‌ثبات و انقلابی بر سر کار آمد. خیلی زود نهادهای متفاوتی چون مجلس ملی، مجلس مؤسسان، کنگره ملی، مجلس قانون‌گذاری، و حکومت کنسولی زمام امور را در دست گرفتند و هرکدام به اقداماتی دست زدند. یکی از مهم‌ترین این اقدامات چاپ پول براساس نظریه‌ی نیاز کشور به ازدیاد واسطه‌ی گردشی یا همان پول بود. این اقدام در ابتدا با مخالفت عده‌ای از اقتصاددانان آن روزگار روبه‌رو شد؛ اما در نهایت مجلس شورای ملی و بسیاری از نمایندگان و اندیشمندان آن روزگار انتشار پول کاغذی را راه‌حل تمام مشکلات معرفی کردند. روزنامه‌نگاران نیز در طرفداری از این نظریه مقاله‌ها منتشر کردند و از مزایای افزایش نقدینگی گفتند. ابتدا قرار بود تنها مقدار کمی پول کاغذی منتشر شود تا دولت فقط بتواند اموال کلیسا را بخرد و نه چیزی بیشتر؛ اما خیلی زود تقاضا برای پول بیشتر میان مردم افزایش یافت و کمیسیون مالیه‌ی مجلس گزارش داد که مردم خواستار واسطه‌ی مبادلاتی جدید هستند و بهترین راه برای پاسخ‌گویی به خواسته‌هایشان انتشار پول کاغذی است. این کمیسیون چنین بیان کرد که انتشار پول میان مردم منافع آنان را به صلاح کشور گره می‌زند. سپس با تهییج وطن‌پرستان این‌طور بیان کردند که اروپا باید توانایی‌های فرانسه‌ی جدید را بشناسد و راه شناخته‌شدن افزایش نقدینگی است. خلاصه آنکه دولت به‌مرور پول بیشتری چاپ کرد و به دست مردم سپرد.

نتایج اولیه ظاهراً بسیار خوب بود. خزانه پر شد، بدهی دولت پرداخت شد و مردم از پس مخارج عادی خود برمی‌آمدند. تجارت افزایش یافت و بعضی مشکلات مرتفع شد. تنها چند ماه پس از انتشار نوبت اول پول، خزانه‌ی دولت دوباره خالی و دولت مقروض شد. دولتمردان چاره را در انتشار مجدد پول یافتند. موافقان و مخالفان این طرح مدتی طولانی درباره‌ی آن بحث کردند؛ اما در آخر موافقان برتری یافتند و بدین ترتیب، دوباره مقداری اسکناس به جامعه تزریق شد. این سرآغاز مشکلات جدید بود. بحث و جدل‌ها افزایش یافت، برخی احزاب برای ترور سایر احزاب اقدام کردند،‌ مردم به سمت قماربازی و سوداگری کشیده شدند، چرخ اقتصاد به‌کلی از کار افتاد و مردم تمایلی به دریافت سود از طریق تجارت نداشتند. خیلی زود پول ارزش خود را از دست داد و به تبع آن بدهی‌ها افزایش یافت. دیگر کسی درباره‌ی وطن‌دوستی و وطن‌پرستی سخن نمی‌گفت و در عوض عادات جدیدی جایگزین آن شد. نتیجه‌ی این قمار بزرگ این بود که فرانسه خیلی زود در آستانه‌ی فروپاشی اقتصادی قرار گرفت و در کنار آن ارزش‌های اخلاقی خود را نیز از دست داد.

چرا باید این کتاب را بخوانیم؟

این کتاب با استناد به تاریخ بیان می‌کند که چطور فروپاشی اقتصادی می‌تواند یک جامعه را به ابتذال بکشاند؛ اما این کتاب تنها روایتی تاریخی نیست، تورم و اخلاق نشان می‌دهد که چطور ندانم‌کاری و بی‌سوادی در حوزه‌ی اقتصاد و سیاست می‌تواند بنیان‌های اخلاقی را از بین ببرد و کشوری را به نابودی بکشاند. این کتاب در کنار روایت تاریخ، سازوکار اقتصادی یک حکومت را نیز بیان می‌کند و از‌ این‌ رو، خواندن آن برای متخصصان اقتصادی بسیار سودمند است.

دانلود کتاب تورم و اخلاق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ سودمند است؛ اما بیش از آن به دانشجویان اقتصاد، امور مالی و علوم سیاسی خواندن آن را توصیه می‌کنیم. به‌علاوه، مطالعه‌ی کتاب برای تاجران و سیاست‌مداران نیز می‌تواند مفید باشد.

بخشی از متن کتاب تورم و اخلاق

در ابتدا مجلس نمایندگان از گفتگو درباره انتشار اوراق کم‌ارزش‌تر خودداری کرد. چون ویرانی‌هایی حاصل از انتشار اوراق کوچک‌تر در سال‌های گذشته را هنوز هم به یاد داشتند. با وجود این، تقاضا برای یک پول مردمی که استفاده همگانی داشته باشد قوی و قوی‌تر شد. کمیسیون مالیه مجلس گزارش داد که «مردم خواستار یک واسطهٔ مبادلاتی جدیدند» و «انتشار پول کاغذی بهترین کار ممکن است» و «(پول کاغذی) آزادترین پول دنیاست، زیرا که متکی بر اراده خلق است» و «منافع مردم را به صلاح کشور گره می‌زند.» طرح مزبور به حس وطن‌پرستی فرانسویان نیز متوسل شد: «بیایید به اروپا نشان دهیم که ما توانایی‌های خودمان را می‌شناسیم. بیایید جاده وسیع آزادی را بپیماییم، به‌جای آنکه خودمان را به راه‌های حقیر و تفرقه‌افکن قروض معمولی تخفیف دهیم». بر طرح مزبور که شامل انتشار «محتاطانه» چهارصد میلیون لیره می‌شد آن‌قدر ابرام کردند تا مخالفت‌ها با اسکناس‌های کوچک‌تر نیز ناپدید شد.

از قضای روزگار، نماینده‌ای به نام ماترینو پیدا شد که بیانیه‌های آتشینی در حمایت از پول کاغذی صادر می‌کرد و تنها نگرانی‌اش آن بود که مبادا به‌اندازه کافی از این اوراق منتشر نشود. وی اعلام کرد که بازار راکد است و تنها دلیل آن‌هم کمبود واسطه گردشی (نقدینگی) است. مجلس نمایندگان باید پیش‌داوری‌هایی را که حاصل تجربه پول‌های جان لاو در چند دهه قبل بود کنار بگذارد. آقای ماترینو نیز مانند سایر مدافعان پول کاغذی غیرقابل‌بازخرید تصور می‌کرد قوانین طبیعت از زمان فاجعه قبلی تغییر کرده‌اند. او گفت: «پول کاغذی در یک حکومت خودکامه فاجعه‌بار است و به مفسدان فایده می‌رساند، اما یک حکومت مقید به قانون اساسی در صدور اسکناس‌ها، تعیین مقدار و استفاده آنها محتاط و مواظب خواهد بود و خطری وجود ندارد.» وی مجادله کرد که پول‌های جان لاو در ابتدا به رونق انجامید، ولی بعد از اینکه بیش‌ازاندازه منتشر شد به ویرانی و بی‌وجدانی انجامید و انتشار بیش‌ازاندازه پول فقط در یک حکومت خودکامه امکان‌پذیر است.