کتاب چگونه ادبیات بخوانیم

کتاب چگونه ادبیات بخوانیم نوشتهٔ تری ایگلتون با ترجمهٔ بهزاد پورقریب در انتشارات نور علم چاپ شده است. بی‌اغراق، تری ایگلتون برای همه کسانی که در دو مقوله «سیاست» و «ادبیات» دستی بر قلم دارند یا علاقه‌مند به مطالعه و کسب آگاهی در این دو حوزه هستند، منتقدی شناخته شده و صاحب‌سبک است. شاید جمع بین این دو موضوع که در ظاهر، سنخیت و همبستگی‌ای با هم ندارند، کاری عجیب و البته سخت باشد.

همین هنر و ظرافت، یعنی پیوند دو امر تقریباً نامتجانس ادبیات و سیاست، باعث شده است تا تفکّر و آثار تری ایگلتون را عمیق و مؤثر بدانیم. عمیق ازآن‌جهت که با نگاهی ژرف، به واکاوی نظریه‌های ادبی پرداخته است و مؤثر بدان دلیل که مرجع بسیاری از محققان بعد از خود قرار گرفته است.

تحقیقات مؤثر او در ادبیات و نیز نظریه‌ها و پژوهشهای مارکسیستی او در حوزه‌های فرهنگ و سیاست و سایر حوزه‌های مرتبط با اندیشهٔ سرمایه‌داری او را به منتقدی معروف و جهانی بدل کرده است.

 هدف اصلی مترجم از ترجمهٔ این کتاب، آشنایی خوانندگان محترم با این نوع خاصی از نقد ادبی است که حاصل تحقیق یکی از بزرگ‌ترین منتقدان این حوزه است. همچنین آشنایی مخاطبان گرامی با موضوعاتی چون زاویهٔ دید، روایت، شخصیت، ماهیت ادبیات داستانی و نیز نقد انتقادی از مواردی بود که اینجانب را به ترجمهٔ این اثر گران‌سنگ متقاعد و راغب نمود.

همان‌طور که خود آقای تری ایگلتون هم بیان نموده‌اند، معرفی برخی از نویسندگان و جریان‌های ادبی چون مدرنیسم، رئالیسم، کلاسیسیسم و رمانتیسم برای آشنایی مخاطبان محترم با این نویسندگان و جریانات از اهداف دیگر بنده بوده است.

امروزه بحث در مورد متون ادبی و پژوهش و تحلیل این متون، مانند رسم زیبای «رقص با کفش‌های چوبی»، در حال فراموشی است. همان آیینی که نیچه آن را «آهسته خوانی» نامید در حال نابودی است، بی آن که اثری از خود به‌جای گذارد.

درباره کتاب چگونه ادبیات بخوانیم

در این کتاب بنا داریم؛ با نگاهی موشکافانه به ساختار و نظریه‌های ادبی نقشی هرچند ناچیز در نجات این هنر بایسته و ضروری ایفا نماییم. اساساً این کتاب برای افراد مبتدی و علاقه‌مند نوشته شده است، اما من امیدوارم برای محقّقان و پژوهشگرانی هم که کار مطالعات ادبی کرده‌اند، یا کسانی که به خواندن شعر، رمان و نمایشنامه علاقه دارند و از آن لذّت می‌برند، نیز مفید فایده باشد. تلاش خواهم کرد، موضوعاتی مانند روایت، پی‌رنگ، شخصیت، زبان ادبی، ماهیت ادبیات داستان، مسائل تفسیر انتقادی، نقش و نظر خواننده و مسئلهٔ ارزش داوری را روشن کنم. در این کتاب، همچنین نظریه‌هایی در مورد نویسندگان مختلف رمانتیسم، مدرنیسم و رئالیسم و نیز جریان‌های ادبی همچون سبک باستانی (کلاسیک)، مکتب رمانتیسم و... برای همه افرادی که به آن نیاز دارند، مطرح می‌شود.

احتمالاً مرا بیشتر یک نظریه‌پرداز ادبی و نقد سیاسی می‌شناسند و احتمال دارد برای خواننده سؤال شود که چه موضوعاتی از این دو مقوله در این کتاب نوشته شده است؟ پاسخ این است که بدون داشتن حساسیت به زبان متون ادبی، نمی‌توان دربارهٔ آن‌ها پرسش‌های سیاسی یا نظری مطرح کرد. در این کتاب، می‌کوشم روش‌ها و ابزارهای از نقد در اختیار خواننده‌ها و دانشجویان قرار دهم، ابزاری که بدون داشتن آن‌ها نمی‌توانند به موضوعات دیگر برسند. امیدوارم در این فرایند بتوانم زیبایی و لذت‌بخش بودن تحلیل انتقادی را نشان دهم و به این باور اشتباه که تحلیل خصم دشمن است، پایان دهم و به آن مهر باطل بزنم.

درباره ایگلتون

ایگلتون منتقدی ادبی و اهل انگلیس است که به باور بسیاری از افراد، تأثیرگذارترین منتقد ادبی در قید حیات است. او توانست باتکیه‌بر تئوری مارکسیست‌های اروپایی و با به‌کارگیری نظریه‌های آنان، از روشی ماده‌گرایی یا ماتریالیستی برای مطالعهٔ ادبیات و تحقیق و پژوهش در این حوزه استفاده نماید.

کتاب «درآمدی بر نظریهٔ ادبی» از آثار مشهور و شاید مشهورترین اثر اوست. او در این کتاب، نظریه‌های برجسته و مهم در نقد ادبی را مورد بررسی قرار داده است؛ مواردی چون ساختارگرایی، نشانه‌شناسی، تئوری دریافت، ساختارشکنی و دیدگاه‌هایی که بر روانکاوی تکیه دارند. در ویرایش دوم این کتاب مباحث مطرح در نظریات فمینیستی، پساساختارگرا و پسامدرنیست مورد تحلیل قرار گرفته است.

او در این کتاب «چگونه ادبیات بخوانیم»، همچون سایر آثارش با شیوه‌ای انتقادی و با طرح پرسش‌هایی مخاطب را به واکنش و تفکّر وامی‌دارد، ولی خود از دادن پاسخی قاطع و قطعی خودداری می‌کند.

کتاب چگونه ادبیات بخوانیم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به همهٔ علاقه‌‌مندان به ادبیات پیشنهاد می‌شود.