میشائیل انده

میشائیل انده (میکائیل انده) نویسنده‌ معروف و مشهور آلمانی است. او در ۱۲ نوامبر ۱۹۲۹ در گارمیش آلمان متولد و در ۲۸ اوت ۱۹۹۵، در سن ۶۶ سالگی درگذشت.

شهرت انده به‌خاطر کتاب‌هایی است که در حوزه کودک و نوجوان نوشته است. تخصص او در نوشتن داستان‌های خیالی و فانتزی بود. دنیایی که به اندازه یک جهان با واقعیت فاصله دارد.

گذشته میشائیل انده تحت تأثیر اتفاقات ناگوار جنگ جهانی بود. تجربه ترس، اضطراب و نگرانی باعث شد تا تلاش کند زیبایی را در دنیایی فانتزی به کودکان نشان دهد. از نظر او وظیفه هنر این بود که جهان را به مکانی آسان‌تر برای زندگی تبدیل کند. او معتقد بود قدرت معنا بخشیدن به جهان، فقط در دستان هنر است و بس. وقتی داستان‌ها جان می‌گیرند، کودکان را با خود به دنیایی عجیب و دور می‌برند و زندگی، زیباتر و جذاب‌تر می‌شود.

کودکی انده، زمانی که چهره تلخ و بی‌روح جنگ را دید تمام شد. حوالی دوازده سالگی بود که اولین حمله هوایی در بالای مونیخ انجام شد. میشائیل انده و خانواده‌اش از گارمیش به مونیخ نقل مکان کرده بودند. پدر او، ادگار انده، نقاش بود و برای این‌که آثارش بهتر فروش بروند، تصمیم گرفت با خانواده عازم مونیخ شود. اما هیچ‌گاه تصور نمی‌کرد جنگ باعث شود روزگاری بیش از ۲۵۰ نقاشی، طرح و تمام چاپ‌ها و حکاکی‌هایش در آتش بسوزد و تنها تعداد کمی از آنها باقی بماند. چطور می‌خواست پیش‌بینی کند در آینده، سال ۱۹۴۵، توسط آمریکایی‌ها اسیر خواهد شد و بعد از پایان جنگ رنگ آزادی را می‌بیند؟

کودکی و نوجوانی میشائیل انده در جنگی وحشتناک گذشت. در سال ۱۹۴۳ با شدید شدن حملات هوایی، مدارس مونیخ بسته شدند. مایکل در همان سال برای ملاقات عمویش به هامبورگ رفت. در آن‌جا شاهد وحشتناک‌ترین اتفاق عمرش بود. حملات هوایی در ۲۴ ژوئیه شروع شد و یک هفته بعد هامبورگ هیچ شباهتی به چند روز قبل نداشت. شهر ویران شده بود. انده درباره آن روزها گفت: «من هنوز خواب آن روزها را می‌بینم. پیدا کردن اجساد سوخته‌ای که به اندازه یک نوزاد بودند. می‌توانم ارتشی از مردم را تصور کنم که بی‌اختیار در میان خرابه‌ها سرگردانند، انگار در پیچ و خمی گیر افتاده‌اند. یکی از ‌آن‌ها میزی را بر پشت خود حمل می‌کرد. حرکتی بیهوده، اما احتمالاً تنها چیزی بود که می‌توانست نجات دهد.»

آن روزها میشائیل در مرکز جهنم بود. سرانجام عمویش در اولین فرصتی که یافت او را با قطار به مونیخ فرستاد. او بعد از بسته شدن مدارس، به زادگاهش بازگشت و در پانسیونی ساکن شد. در آن‌جا بود که به شعر سرودن علاقمند شد. پس از مدتی سراغ سبک‌های شعری رفت و کم‌کم وارد دنیای ادبیات شد.

شروع نویسندگی با رمان جیم دگمه

میشائیل انده درباره رمان جیم دگمه می‌گوید: «وقتی دو خط را نوشتم نمی‌دانستم خط سوم چطور می‌خواهد پیش برود؟ خودم را رها کردم، یک جمله، یک خط به بعد و همین‌طور ادامه دادم. تازه فهمیدم نوشتن می‌تواند یک ماجراجویی باشد. داستان به رشد خودش ادامه می‌داد و در کمال تعجب خطوط داستان شروع به درهم تنیدن کردند. بالاخره ده ماه بعد آخرین جمله را نوشتم. یک بسته کاغذ بزرگ روی میز جمع شده بود.»

اما همه چیز آن‌طور که می‌خواست پیش نرفت. در طول هجده ماه بعد او نسخه خطی داستان را برای ده ناشر مختلف فرستاد. نتیجه منفی بود. همه آنها به بهانه‌های مختلفی مثل «برای بچه‌ها خیلی طولانی است» یا «برای فهرست ما نامناسب است» داستان او را رد کردند.

میشائیل انده در موقعیتی قرار گرفته بود که حتی فکر دورانداختن داستان هم به ذهنش خطور کرد، اما انجام نداد؛ و بالاخره ناشری حاضر به چاپ داستانش شد، البته با این شرط که داستان را در دو جلد چاپ کند. میشائیل بالاخره موفق شد و این تازه اول ماجرا بود.

جیم دگمه‌ در سال ۱۹۶۰ منتشر شد. داستانی که ناشران بسیاری آن را رد کرده بودند، پس از یک سال برنده جایزه آلمانی ادبیات داستانی کودکان شد. میشائیل تور کتاب‌خوانی راه انداخت. داستان دیده و شنیده شد، اوج گرفت و نامزد جایزه هانس کریستین اندرسون شد و جایزه ادبی برلین را برای ادبیات داستانی جوانان دریافت کرد.

این کتاب به یکی از موفق‌ترین آثار آلمانی کودکان پس از جنگ تبدیل شد. کتابی که به ۳۳ زبان زنده دنیا ترجمه شد. میشائیل انده راه خود را به عنوان نویسنده کتاب کودک و نوجوان پیدا کرد. او تلاش کرد داستان‌هایی برای زیباتر کردن جهان کودکان بنویسد.

دومین رمان انده در سال ۱۹۶۲ با نام جیم دگمه‌ و سیزده وحشی منتشر شد. این کتاب به صورت سریال در تلویزیون نیز پخش شد.

در سال ۱۹۷۹ میشائیل انده رمانی با نام «داستان بی‌پایان» را منتشر کرد. داستانی کاملاً فانتزی و خیال‌پردازانه. این رمان هم با اقبال عمومی مواجه شد و تا به حال چندین فیلم از آن اقتباس شده است.

از میشائیل انده کتاب‌های فراوانی در نقاط مختلف دنیا به چاپ رسیده است. چهل کتاب مختلف که بیش از بیست میلیون جلد از آنها به فروش رفته است. رکورد بسیار جذابی است برای نویسنده‌ای که می‌خواست دنیای کودکان دور از سختی و تلخی‌ها باشد. میشائیل انده نامی است که در خاطر میلیون‌ها کودک و نوجودان در سراسر دنیا خواهد ماند.