ابوالحسن تهامی

تمام مردم ایران با صدای ابوالحسن تهامی (Abolhassan Tahaminejad) خاطره دارند. صدای گرم، رسا و جوان او بسیار خاطره‌ساز بوده است، مخصوصاً در فیلم‌های کلاسیک هالیوودی. او دوبلور، مدیر دوبلاژ و مترجم ایرانی است که در ۱۳ مرداد ۱۳۱۷ در تهران متولد شده است. او یکی از قدیمی‌ترین گویندگان و محققین هنر دوبلاژ ایران است.

بیوگرافی و فعالیت‌های ابوالحسن تهامی

ابوالحسن تهامی نژاد به زبان انگلیسی مسلط است و ترجمه‌ی بسیاری از فیلم‌ها و همچنین تعدادی از کتاب‌ها را انجام داده است. او زبان انگلیسی را در مدرسه‌ی دارالفنون و سپس در دانشسرای عالی آموخت. هم‌زمان با ورود به دانشسرای عالی یعنی سال ۱۳۳۵ ابوالحسن تهامی کار هنری را شروع کرد و پا به عرصه‌ی تئاتر گذاشت. در این مسیر چنگیز جلیلوند نیز با او همراه بود. این دو به‌خاطر صدای خاص خود کار دوبله را در سال ۱۳۳۷ با فیلمی هندی به نام «کلوپ شبانه» آغاز کردند. او کم‌کم مسیر دوبلوری را ادامه داد و در سال ۱۳۳۹ مدیریت دوبلاژ را نیز برعهده گرفت. فیلم ایرانی «تپه عشق» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان اولین فیلمی بود که ابوالحسن تهامی مدیریت دوبلاژ آن را انجام داد. دوبله‌ی فیلم «رومئو و ژولیت» به کارگردانی جرج کیوکر او را به‌عنوان یک مدیر دوبلاژ حرفه‌ای مطرح کرد. او آنونس‌گویی را به شیوه‌ی خاص خود در ایران ابداع کرد و در این زمینه صاحب سبک است.

ابوالحسن تهامی در فیلم‌های بسیاری به جای بازیگران صحبت کرده است که از میان آن‌ها می‌توان به فیلم‌های ۵۵ روز در پکن به جای دیوید نیون، معما به جای کری گرانت، حرفه‌ای‌ها به جای جک پالانس، ال سید به جای داگلاس ویلمر، سرگیجه به جای جیمز استوارت، شعله به جای سانجیو کومار، به من می‌گویند هیچ‌کس به جای هنری فوندا و سلطان کمدی به جای جری لوئیس اشاره کرد.

او در سمت مدیریت دوبلاژ نیز کارهای درخشانی را در پرونده‌ی خود دارد که از میان آن‌ها می‌توان از چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد؟، خداحافظ چارلی، لوک خوش‌دست، هملت، معما، زن سرکش، شب ایگوانا، بابا غاز، مری پاپینز و برادران کارامازوف نام برد.

ابوالحسن تهامی علاوه‌بر دوبله و ترجمه به‌عنوان روزنامه‌نگار و منتقد نیز فعال بوده است و در این عرصه‌ها قدم گذاشته است. او اولین کسی بود که به نقد دوبله‌ی فیلم در مطبوعات پرداخت و پای این نوع نقد را به این عرصه باز کرد. اولین نقدهای او در ماهنامه سینمایی فیلم منتشر شد. از او آثار بسیار باارزشی در زمینه‌ی خواندن شاهنامه به جا مانده است. صدای او از آن صداهاست که همیشه در گوش مردم ایران ماندگار خواهد بود.

ابوالحسن تهامی در سال ۱۳۵۴ به استرالیا مهاجرت کرد اما بعد از مدتی در سال ۱۳۷۲ به ایران بازگشت و فعالیت‌هایش را بار دیگر آغاز کرد. او با دختر خانم سیمین بهبهانی از شاعران معاصر ایران یعنی خانم دکتر امید بهبهانی، زبان‌شناس و پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی، ازدواج کرد.

مروری بر آثار ابوالحسن تهامی

ابوالحسن تهامی آثار مشهور و نام‌آشنای بسیاری را ترجمه کرده است. اولین کار ترجمه‌ی او در سال ۱۳۷۹ منتشر شد. این کتاب «نشانه‌های تمدن در مریخ» نام داشت که نشر مینوی آن را روانه‌ی بازار کرد. او در سال ۱۳۸۲ تعداد فیلم‌نامه را به فارسی ترجمه کرد. «پنجره‌ی‌ رو به حیاط» اثر آلفرد هیچکاک، «پیانیست» اثر رومن پولانسکی و «ماجرای نیمروز» اثر فورمن کارل فیلم‌نامه‌هایی بودند که در این سال ترجمه و توسط نشر بندهش منتشر شدند.

ابوالحسن تهامی ترجمه‌ی کتاب‌های تاریخی را نیز در رزومه‌ی خود دارد. «آیین زرتشت: کهن روزگار و قدرت ماندگارش» یک کتاب تاریخی با ترجمه‌ی ابوالحسن تهامی است که در سال ۱۳۸۶ منتشر شد. مری بویس از اساتید دانشگاه کلمبیا است و در این کتاب به طرح جزئیاتی می‌پردازد که ریشه‌های آیین زرتشت و اصول بنیادی و ردپای رشد و تحول آن را تا به امروز بررسی می‌کند. کتاب تاریخی بعدی با ترجمه‌ی ابوالحسن تهامی کتاب «زندگی کوروش». این کتاب به کوشش گزنوفون تاریخ‌نگار و سیاستمدار یونانی نوشته شده است و در سال ۱۳۸۷ در ایران منتشر شد. او در این کتاب به زندگی، تربیت و روش کشورداری کوروش، پادشاه بزرگ هخامنشی، پرداخته است. «شهرهای سرافراز تاریخ» از دیگر آثار تاریخی است که با ترجمه‌ی ابوالحسن تهامی منتشر شده است. این کتاب نوشته‌ی جان جولیوس نورویچ است و در آن از شهرهای مهم و بزرگ در تمدن ایران گفته است. این کتاب پنج بخش دارد با نام‌های جهان کهن، نخستین هزاره میلادی، جهان سده‌های میانی، جهان مدرن در آغاز و روزگار شهر مدرن.

ترجمه نمایشنامه‌های شکسپیر

او ترجمه‌ی نمایشنامه‌ی «هملت» اثر شکسپیر که از برترین نمایشنامه‌های تاریخ ادبیات جهان است را در پرونده‌ی کاری خود دارد. انتشارات نگاه هملت را با ترجمه‌ی ابوالحسن تهامی روانه‌ی بازار کرده است. این نمایشنامه داستان انتقام‌گیری شخصیت اصلی یعنی هملت را از قاتل پدرش،‌ کلادیوس، دنبال می‌کند. کلادیوس عموی هملت است که با ازدواج با مادر او بر تخت پادشاهی دانمارک نشسته است. کشمکش‌های فراوانی در این نمایشنامه وجود دارد از کشمکش‌های هملت با خود گرفته تا کشمش او با اطرافیانش. این فرازوفرودها از هملت یک نمایشنامه‌ی پیچیده ساخته است.

انتشارات نگاه نمایشنامه‌های دیگر شکسپیر را نیز با ترجمه‌ی ابوالحسن تهامی منتشر کرده است. «مکبث»، «شاه‌لیر»، «تاجر ونیزی»، «هنری پنجم»، «رومئو و ژولیت» و «جولیوس قیصر» از نمایشنامه‌های دیگری است که انتشارات نگاه با ترجمه‌ی او روانه‌ی بازار شده است. مکبث داستان ژنرالی را دنبال می‌کند که از سه جادوگر می‌شنود که بر تخت پادشاهی اسکاتلند خواهد نشست. او با تشویق‌های همسرش پادشاه دانکن را می‌کشد و تحت پادشاهی اسکاتلند را طبق پیش‌بینی جادوگران تصاحب می‌کند؛ اما این عذاب وجدان است که گریبانش را می‌گیرد. او برای حفظ قدرت دست به کشتار می‌زند. این قتل‌ها و طمع او برای قدرت از او و همسرش یک مجنون و دیوانه می‌سازد. در نمایشنامه‌ی شاه‌لیر نیز خواننده شاهد یک داستان تراژیک دیگر است که از بخشیدن مملکت به دو دختر پادشاه شروع می‌شود. شکسپیر در نمایشنامه‌ی تاجر ونیزی یک اثر کمدی رمانتیک را خلق می‌کند و در آن ماجرای یک تاجر را روایت می‌کند که برای قرض دوستش سختی‌هایی را پشت سر می‌گذارد. از دیگر نمایشنامه‌هایی که ابوالحسن تهامی ترجمه کرده است می‌توان به کتاب «پنج نمایشنامه اسکار وایلد» اشاره کرد. این کتاب شامل اولین نمایشنامه‌هایی است که اسکار وایلد نوشته است و در آن با زبان و روایتی طنز از مسائل اجتماعی و انسانی می‌گوید. علاقه‌ی ابوالحسن تهامی به تئاتر در ترجمه‌ی آثار نمایشنامه‌ای دیده می‌شود و همین علاقه انگار او را به سوی ترجمه‌ی آثار شکسپیر و اسکار وایلد سوق داده است.

ماجراهای تام سایر

به‌نظر می‌رسد ابوالحسن تهامی و انتشارات نگاه همکاری بسیار خوبی با یکدیگر داشته‌اند و به جز نمایشنامه ترجمه‌ی تعدادی رمان‌ نام‌آشنا و محبوب نیز حاصل این همکاری بوده است. «ماجراهای تام سایر» اثر مارک تواین یکی از کتاب‌های حاصل این همکاری است. مارک تواین در این کتاب ماجراهای پسری بسیار بازیگوش به نام تام سایر را روایت می‌کند. تام سایر پسری است که گویی به هیچ صراطی مستقیم نیست و خواندن ماجراهایش برای افراد بسیار لذت‌بخش است. «ماجراهای هاکلبری فین» اثر دیگر مارک تواین نیز توسط ابوالحسن تهامی ترجمه شده است. این کتاب نیز روایت‌گر یکی دیگر از شخصیت‌های ماجراهای تام سایر یعنی هاکلبری فین است.

ترجمه کتاب‌های اسکار وایلد

ابوالحسن تهامی دو اثر از اسکار وایلد را در انتشارات نگاه ترجمه کرده است. اولین کتاب «تصویر دوریان‌گری» است که تنها رمان اسکار وایلد است و با آن به شهرت جهانی رسید. در این کتاب اسکار وایلد داستانی تلخ و فلسفی را روایت می‌کند. او از مردی خوش‌سیما می‌گوید که در لذت‌های دنیوی غرق است. زمانی که دوست نقاشش از او پرتره‌ای می‌کشد دچار اندوه و یأس می‌شود و فکر می‌کند همیشه همچون نقاشی زیبا نخواهد ماند پس آرزو می‌کند تا گذر عمر به جای چهر‌ه‌ی او بر نقاشی اثر کند. کتاب بعدی «ماهیگیر و روحش» است که شامل سیزده داستان کوتاه از اسکار وایلد است. داستان‌های این کتاب به گفته‌ی اسکار وایلد برای کودکان و کسانی که کودک درون خود را حفظ کرده‌اند نوشته شده‌اند. نویسنده در این کتاب از مفاهیمی چون وفاداری، بخشش، سخاوت و شوخ‌طبعی می‌گوید.

شاهنامه فردوسی

از شاهکارهایی که ابوالحسن تهامی در خلق آن‌ها نقش داشته است می‌توان به اقتباس نمایشی از روی شاهنامه‌ی فردوسی اشاره کرد. او داستان‌هایی از شاهنامه‌ی فردوسی چون بیژن و منیژه و رستم و سهراب را انتخاب کرده و در کنار انتشار نسخه‌ی چاپی اجراهای نمایشی آن‌ها را نیز آماده کرده است. انتشارات فرهنگ نشر نو با همکاری ابوالحسن تهامی در کنار کتاب‌ها سی‌دی‌هایی را آماده کرده است که این داستان‌ها را روایت می‌کنند. در بخش شنیداری این مجموعه از جلوه‌های صوتی برای نشان‌دادن صحنه‌های بزم و دیگر حوادث داستان استفاده شده است و شنوندگان انگار در حال شنیدن یک فیلم و یک نمایش هستند. در تولید این اثر ابوالحسن تهامی با چهره‌های مشهوری چون چنگیز جلیلوند، حامد بهداد، ژرژ پطروسی و دیگر بزرگواران همکاری کرده است.

چگونه فیلم دوبله کنیم

اثر تألیفی ابوالحسن تهامی «چگونه فیلم دوبله کنیم» نام دارد که در سال ۱۳۸۹ منتشر شد. این کتاب درسنامه‌ای است که ابوالحسن تهامی آن را نوشته و در اختیار علاقه‌مندان به هنر دوبله و صداگذاری گذاشته است. در بخش اول کتاب ابوالحسن تهامی به معرفی هنر دوبلاژ می‌پردازد و نقش‌های مختلف دخیل در این هنر را گام به گام معرفی می‌کند. در بخش دوم او به سراغ کار اصلی گویندگی و ضبط در استودیو می‌رود و بخش‌های مختلف کار چون انتخاب معادل‌های فارسی برای برخی از اسامی و القاب، دیالوگ‌نویسی، توجه به زبان بدن بازیگر، به‌کاربردن لهجه و گوش‌نوازتر کردن واژه‌‌ها را با تفصیل توضیح می‌دهد. در بخش بعدی او به مسئله‌ی فن‌بیان پرداخته و نکاتی چون تلفظ حروف و کشش مصوت‌ها و دیگر نکاتی را که برای گویندگی زیبا لازم است بیان کرده است. در این بخش حتی تمرین‌هایی برای چگونه خندیدن و گریستن و دیگر تمرین‌هایی که در کار دوبله بسیار کمک‌کننده هستند به خواننده ارائه شده است. ابوالحسن تهامی در بخش بعدی کتاب، تاریخ سخن‌گویی فیلم‌ها به فارسی را مرور کرده و لیستی از مشاهیر هنر دوبله را به خوانندگان معرفی کرده است.

بهترین کتاب‌های صوتی با صدای ابوالحسن تهامی‌نژاد

از گلستان بی‌خزان شیخ شیراز

از گلستان بی‌خزان شیخ شیراز«از گلستان بی‌خزان شیخ شیراز» گزیده‌ای ارزشمند از حکایت‌ها و آموزه‌های سعدی است که شنونده را با بهترین بخش‌های گلستان آشنا می‌کند. این کتاب، با صدای دلنشین ابوالحسن تهامی و توسط ناشر صوتی گنج حکمت ارائه شده است، فرصتی بی‌نظیر برای درک عمیق‌تر اندیشه‌های این شاعر جاودان پارسی.

آیین زرتشت

کتاب «آیین زرتشت: کهن روزگار و قدرت ماندگارش» تاریخ ۳۵۰۰ ساله‌ی این دین را از زمان ظهور زرتشت تا امروز دنبال می‌کند. این آیین که ابتدا میان عشایر آسیایی آموزش داده شد، به دین رسمی سه امپراتوری ایران تبدیل و بر ادیان دیگر تأثیر گذاشت. با فتح ایران توسط مسلمانان، زرتشتی قدرت سیاسی خود را از دست داد اما همچنان به‌عنوان دینی زنده ادامه یافت. نویسنده‌ی کتاب، نورا مری بویس (۱۹۲۰-۲۰۰۶)، متخصص برجسته‌ی آیین زرتشت و زبان‌های ایرانی بود و نقش مهمی در توسعه‌ی این مطالعات داشت. کتاب آیین زرتشت با ترجمه‌ی ابوالحسن تهامی در دست خوانندگان است.

از چنین حکایت‌ها

کتاب صوتی «از چنین حکایت‌ها» گزیده‌ای ارزشمند از تاریخ بیهقی، اثر ماندگار ابوالفضل بیهقی است که با دقت و کوشش محمدجعفر یاحقی در مجموعه گنج حکمت گردآوری شده است. ابوالحسن تهامی گوینده‌ی این کتاب صوتی است که آن را به زیبایی هرچه تمام‌تر خوانده است.