کتاب زمینه های روان شناختی پاندمی

دمیر هرموویچ در کتاب زمینه‌های روان‌شناختی پاندمی، ابعاد روان‌پزشکی، روان‌شناختی و تاریخی فرهنگی شیوع بیماری‌های همه‌گیر را بررسی کرده است. دکتر مهرنوش هدایتی و دکتر روح‌الله شهابی این کتاب را به فارسی برگردانده‌اند و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب زمینه های روان شناختی پاندمی

ترجمه این کتاب در زمانی انجام شده که هوز پاندمی کرونا فروکش نکرده است. از حیث روان‌شناختی، ورود فراگیر یک بیماریِ جدید که در مرزهای بین المللی گسترش می‌یابد، طبعاً می‌تواند منبع جدی تولید اضطراب باشد. ذهن ما از یک مکانیسم بقای داخلی برخوردار است که در شرایط بحرانی با هشیاری تلاش می‌کند ما را نسبت به مراقبت از خودمان حساس‌تر سازد. این مکانیسم که حاصل عقلانیت پیچیده انسان و هدیه الهی می‌باشد، عامل بقای گونه بشر است و ما باید بخاطر آن سپاسگزار باشیم. اما متاسفانه عوامل مختلفی مثل ناشناخته بودن بیماری، عدم آمادگی برای درمان قطعی و کنترل آن، طولانی‌بودن دوران نهفتگی بیماری، امکان مرگ ناشی از بیماری، تغییر در سبک زندگی در دوران پاندمی، تبادل وسیع و لحظه‌ای اطلاعاتِ بعضاً بزرگنمایی‌شده توسط رسانه‌های جمعی، بی‌اعتمادی گسترده، و بسیاری از عوامل دیگر فراتر از مکانیسم هنجار بقا عمل کرده و ممکن است منجر به بروز یا تشدید انواع اختلالات روان‌شناختی در طیف وسیعی از مردم، از افراد سالم تا افراد دارای اختلالات محرز روان‌پزشکی شود. علاوه‌بر این بروز مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز از پیامدهای هراس در زمان پاندمی است که مجموعه این مسائل و مشکلات می‌تواند بر امکان مهار و مدیریت به‌موقع پاندمی در سطح جامعه و حتی جهان تاثیرگذار باشد.

 کتاب حاضر در سیزده فصل نوشته شده است. در فصل یکم که مؤلفین به عنوان مقدمه به آن نگاه کرده‌اند ابعاد روانی یک همه‌گیری معرفی شده است. این ابعاد پس از آن در فصول مختلف با تفصیل مورد بررسی قرار گرفته‌است. 

در فصل دوم با نگاهی تاریخی، همه‌گیری‌هایی که در طول تاریخ بر بشر گذشته است از همه‌گیری آتنی در سال ۴۳۰ قبل از میلاد تا انتشار ویروس زیکا در سال ۲۰۱۵ مرور شده است. در پایان این فصل، غافل از اینکه قرار است دنیا با پاندمی جدیدی مواجه شود، یک پاندمی فرضی با عنوان x معرفی و از لزوم یک طرح کلی تحقیق و توسعه برای مواجهه با آن سخن گفته شده.

در فصل سوم پبامدهای روانی یک پاندمی، خود به‌مثابه پاندمی دیگر دیده شده است که نیازمند ایمن‌سازی جوامع، درست همانند پاندمی بیماری‌های عفونی است.

در فصل چهارم ابعاد اجتماعی و عمومی یک پاندمی در قالب سرایت رفتاری، عاطفی و هیجانی مورد بحث قرار می‌گیرد و از لزوم مداخله به منظور تولید اخبار دقیق و شفاف و ارائه به‌موقع آن به عموم مردم، سخن به میان آمده است.

در فصل پنجم، ضرورت توجه به موارد فرهنگی از قبیل پرداختن به چالش‌های آداب و رسوم دینی و فرهنگی در مدیریت پاندمی مرور می‌شود.

در فصل ششم آمادگی کشورها و دولت‌ها برای مواجهه مناسب با پاندمی‌های احتمالی مورد بحث قرار می‌گیرد.

در فصل هفتم عوارض عصبی روانی همه‌گیری‌های عفونی مرور انتقادی می‌شود و بر این حقیقت تاکید می‌شود که بسیاری از عوارض شیوع بیماری‌های عفونی، محصول گونه‌ای از همه‌گیری هیجانی است.

در فصل هشتم تلاش‌ها برای قطع زنجیرهٔ عفونت در قالب روش‌های فاصله‌گذاری اجتماعی، قرنطینه، جداسازی، پناه‌گرفتن در محل، سد بهداشتی و جداسازی حمایتی همراه با چالش‌ها و فواید هر یک مرور می‌گردد.

در فصل نهم اختلال‌های روانی که ممکن است در طول قرنطینه و جداسازی نیازمند مداخله روان‌پزشکی باشند شامل روان‌آشفتگی، افسردگی و اضطراب، اختلال‌های عصبی‌روانی پیشین، اختلال‌های مصرف مواد و اختلال‌های شناختی معرفی و درمان دارویی آن‌ها به تفصیل توضیح داده می‌شود.

در فصل دهم، اثرات قرنطینه و جداسازی بر کارکنان مراکز بهداشتی مورد بحث قرار گرفت و عواملی که می‌بایست در برنامه‌های آمادگی برای همه‌گیری مورد توجه قرار گیرند معرفی می‌شوند.

در فصول یازهم و دوازهم مباحث مورد توجه در مراقبت از سلامتی روانی افرادی که از پاندمی جان سالم به در می‌برند و خانواده‌های آن‌ها بحث می‌شود و در فصل سیزدهم یعنی فصل پایانی که به موضوع ایمن‌سازی و واکسیناسیون اختصاص دارد، دلایل مقاومت در مقابل واکسیناسیون به تفصیل مورد توجه قرار می‌گیرد و راهکارهایی برای مواجه با آن پیشنهاد می‌شود.

 خواندن کتاب زمینه های روان شناختی پاندمی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

متخصصان روان‌شناسی مخاطبان اصلی این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب زمینه های روان شناختی پاندمی

در سرتاسر تاریخ بشر، پدیده‌های اندکی را می‌توان یافت که مانند شیوع بیماری‌های عفونی در شکل‌گیری جوامع و فرهنگ‌های ما نقش داشته باشند. با این وجود هنوز به این پدیده‌ها در علوم اجتماعی رفتاری و در شاخه‌هایی از پزشکی که حداقل تا حدی برمبنای مطالعات اجتماعی پایه‌گذاری شده‌اند (همچون روان‌پزشکی)، به طور قابل ملاحظه‌ای توجه اندکی شده‌است.

در حالی‌که شیوع یک پاندمی در طول تاریخ، یکی از بزرگ‌ترین فجایعِ ممکن می‌تواند باشد (اگر نگوییم که بزرگ‌ترین آن است) این میزان از کم‌توجهی عجیب است. در یک توالی طولانی در سراسر تاریخ، پاندمی‌ها در عین حالی که تلفات زیادی را بر جوامع تحمیل کرده، و نتایج جنگ‌ها را مشخص کرده‌اند، و گاه حتی کل یک جمعیت را به نابودی کشانده‌اند، اما به طرز متناقضی راه را برای نوآوری‌ها و پیشرفت‌ها در علوم (شامل علوم پزشکی و سلامت عمومی)، اقتصاد و نظام‌های سیاسی باز کردند. همان‌گونه که اغلب اشاره می‌شود، شیوع پاندمی‌ها و بلایایی مثل طاعون همواره از لنز علوم انسانی در قلمرو تاریخ ازجمله تاریخ پزشکی مورد بررسی قرار می‌گیرند، با این وجود در عصر علوم انسانی مدرن، روش‌هایی که این بیماری‌های عفونی بر روان‌شناسی فردی و گروهی جوامع مبتلابه تاثیر می‌گذارد، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این کم‌توجهی شامل روش‌های بررسی‌نشده‌ای نیز هست که شیوع پاندمی می‌توانسته به شکل‌گیری گرایش‌های تخصصی روان‌پزشکی بیانجامد؛ یک قرن پیش در زمانی که آخرین پاندمی بزرگ در حال شیوع در جهان بود، روانکاوی به عنوان یک درمان معتبر در جامعه پزشکی تازه به رسمیت شناخته شده بود.