کتاب بلا تار، پس از پایان

ژاک رانسیر( -۱۹۴۰)، فیلسوف فرانسوی است و در این کتاب به بررسی درونمایه‌های کارهای بلا تار( -۱۹۵۵)، فیلمساز مجارستانی پرداخته است. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «شبی در کنار خانواده؛ بر صفحه‌ی تلویزیون، کسی دارد فهرست‌‌وار نسخه‌یِ رسمیِ تاریخِ بشریت را مرور می‌کند. می‌گوید عصرِ انسان‌هایِ اولیه، عصر فئودالیته و نظام سرمایه‌داری را از سر گذرانده‌ایم؛ فردا روزی هم کمونیسم از راه خواهد رسید. در چنین روزهایی سوسیالیسم دارد مسیرِ آن‌را باز می‌کند و به همین خاطر باید با رقیب آن که نظام سرمایه‌‌داری باشد، سخت پیکار کرد. زمانه‌ی رسمی در مجارستانِ پایانِ سال‌هایِ ۱۹۷۰ این‌گونه است: زمانه‌ای خطی، با مراحل و وظایف کاملاً تعریف شده. پدر خانواده‌ در مردم پیش‌ساخته معنای این حرف‌ها را برای پسرش بازگو می‌کند؛ البته نمی‌گوید عقیده‌ی خودش درباره‌ی این حرف‌ها چیست. اما تماشاگر از یک چیز مطمئن است: این الگوی زمانی نه معیاری برایِ رفتارهایِ اوست و نه معیاری برایِ ادامه‌یِ روایت. در واقع در دقایقِ نخستِ فیلم، او را دیده‌ایم که به رغم شیون و زاری همسرش، خانواده را ترک می‌کند، بی‌آن‌که بگوید معنای این کارش چیست. ظواهر امر این‌گونه نشان می‌دهد که حالا یا برگشته یا هنوز نرفته. روند کارهایش هم با نظمِ رسمیِ حاکم و وظایف تعریف شده فاصله‌ای آشکار دارد. در سکانس قبل، او را دیده‌ایم که رویِ صندلیِ چرخان نشسته و همراه با همکارانش در پستِ نگهبانیِ یک نیروگاه برق، فی‌البداهه دارد فوتبال بازی می‌کند. در سکانس بعد، او را خواهیم دید که زن و فرزند را جلویِ ورودیِ استخری در سایه‌یِ دودکش‌هایِ کارخانه به حال خود رها می‌کند تا با دوستی صحبت کند که می‌گوید حالا که دیگر نمی‌شود ابرهای آسمان را از دود کارخانه‌ها تشخیص داد، باید گذاشت و رفت».