کتاب تأثیر مهرپرستی بر مسیحیت

تأثیر مهرپرستی بر مسیحیت پژوهشی در حوزه ادیان و اساطیر به قلم عباس عربی و حسین‌علی جعفری است. مهر، میترا یا میثره از ایزدان باستانی آریایی یا هندوایرانی پیش از روزگار زرتشت است که معنی عهد و پیمان و محبت و خورشید نیز می‌دهد که پس از ظهور زرتشت و رواج دین زرتشتی، یکی از ایزدان یا فرشتگان دین مزدیسنا گردید. 

 درباره کتاب تأثیر مهرپرستی بر مسیحیت 

دین مهرپرستی یا میتراییسم و دین مسیحیت همانندی‌های بسیاری دارند؛ امروزه محققان معتقدند که مسیحیتِ فعلی غرب چارچوب اصلی خود را که به این دین پایداری و شکل بخشیده، به ادیان پیش از مسیحیت روم باستان از جمله میتراییسم، مدیون است؛ در قرون ابتدایی پس از میلاد مسیح (ع)، میتراییسم رقیب بسیار سرسخت مسیحیت بود؛ چراکه در آن زمان میترا تنها ناجی و نشان‌دهندهٔ راه و آیین زندگی به‌شمار می‌آمد. بی‌گمان، به‌دلیل حضور موازی دو دین قدرتمند در یک زمان و در یک محدوده جغرافیایی، ۲۵ دسامبر روز تولد میترا، روز تولد مسیح شد و درست از همین‌جا نفوذ ایده‌های میترایی بر مسیحیت آغاز شد. به غیر از آن، تولد مسیح از مادری باکره، مراسم غسل تعمید، جشن عروج، مراسم نان و شراب یا شام آخر و مراسم عشاء ربانی و گرامی‌داشت روز یکشنبه، دیدار سه مغ ایرانی با حضرت عیسی (ع) در بدو تولد آن حضرت، از جمله تأثیراتی است که دین میترایی بر مسیحیت گذاشته است.

عباس عربی و حسین‌علی جعفری در این کتاب به واکاوی آیین میترائيسم و تاثیرش بر بسیاری از ابعاد مسیحیت (مسیحیت تحریف شده) پرداخته‌اند. رسومی مانند تعطیلی یکشنبه، تزئين درخت کریسمس، مصاف ساختن جشن مقدس تولد میترا با ۲۵ دسامبر و.... در این اثر بررسی شده‌اند‍.

خواندن کتاب تأثیر مهرپرستی بر مسیحیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه ادیان، اسطوره‌شناسان و باستان‌شناسان مخاطبان اصلی این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب تأثیر مهرپرستی بر مسیحیت

یلدا، جشن زایش مهر است. چون نیاکان ما می‌دانستند که از آغاز دی ماه، روزها به‌تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاه‌تر می‌شود و خورشید هر روز بیش‌تر در آسمان می‌ماند و نور و گرمی می‌پراکند، از این روی در آخرین شب پاییز (درازترین شب سال) و پیش از آغاز نخستین روز زمستان، برآمدن «نخستین پرتوهای خورشید تابان» را که «مهر» می‌نامیدند، به‌عنوان لحظه «زایش مهر» جشن می‌گرفتند و آن جشن «یلدا» و یا جشن «شب چله» نامیده شد.

در باور پیروان آیین مهر، درخت سرو و صخره‌های کوه جایگاه زایش مهر است؛ تو گویی مهر را در حالی تصور می‌کردند که در سپیده‌دم از قله کوه پدیدار می‌شود و از فراز درختان همیشه سبز به هستی نور می‌تاباند. بر پایه این باور، سرو که درختی همیشه سبز و با طراوت است و در برابر سردی و تاریکی پایداری می‌کند، درخت زندگی و نماد مهر تابان و نشانه نامیرایی و آزادگی و پایداری در برابر نیروهای مرگ‌آور است. در آثار برجای مانده از دوران گسترش آیین مهر در خاورمیانه و اروپا، بسیاری از نمادهای مهری را که نزد مهربانان بسیار گرامی بود، می‌توان یافت و سرو یکی از آن نمادهاست. چنان‌که برفراز سرو به نشانه خورشید یا مهرتابان ستاره‌ای زرین یا سرخ بر می‌افراشتند و شاخه‌های درخت سرو را با دو رشته زرین و سیمین به نشانه خورشید و ماه می‌آراستند (این ماه و خورشید در سنگ‌نگاره‌های برجای مانده از نیایش‌گاه‌های مهری، نمادهایی از سُل یا خدای خورشید و لونا یا خدای ماه هستند که با میترا یا مهر هم پیمان شدند.) همچنین جوانان آرزومند به امید برآورده شدن آرزویشان، به گونه‌ای نمادین پارچه‌ای ابریشمی یا سیمین بر شاخه‌های سرو می‌آویختند و در پای سرو نیز هدایایی می‌گذاشتند.۶۹

از این روی به‌نظر می‌رسد که در شب زایش مهر، «سروِ مهر» را با نمادهایی می‌آراستند که هریک نزد مهریان نشانی ویژه با پیامی رازگونه بود و هدایایی در پایش می‌نهادند و با خود پیمان می‌بستند که برای سال دیگر نیز سرو همیشه سبز دیگری بنشانند. در باورهای ایرانی سرو درختی بهشتی است که زرتشت با خود به ارمغان آورد و بر زمین کاشت. درخت سرو از دیرباز عضوی جدانشدنی از باغ‌های بهشت‌گونه ایرانی است که یادگار آن باغ‌های بهشتی هنوز بر روی سنگ نگاره‌های شهر پارسه و نقش‌های ابریشمی قالی‌های باغی ایرانی و بسیاری دیگر از آثار هنری دوره‌های مختلف تاریخی از گبه و گلیم و ترمه گرفته تا مینیاتور و کاشی‌کاری در بناهای مختلف و در نیایش‌گاه‌های مهری خاورمیانه برجای مانده است.

بُته یا به‌صورت متداول‌تر آن «بُته جقه» یکی از رایج‌ترین نگاره‌های ایرانی است که از روزگار قدیم تقریباً در همه انواع دست‌بافت‌ها به‌خصوص ترمه و قالی و قلمکار متداول بوده است و تقریباً محقق است که بته در اصل سرو بوده است؛ سروی که تارک آن از باد خم شده است. سرو به‌عنوان درخت مقدس و یک مظهر رمزی مذهبی و نمادی از خرمی و همیشه بهاری و نیز مردانگی است. سوابق برخی از نقوش قالی ایرانی همچون گلستان، هراتی، شکارگاه، و محرابی نیز نشان می‌دهد که ریشه در آیین و اعتقادات ایران باستان به‌ویژه آیین مهر دارد.