کتاب ذهن ارتجاعی

کتاب ذهن ارتجاعی (محافظه‌کاری از ادموند برک تا سارا پالین) با عنوان اصلی The reactionary mind: conservatism from Edmund Burke to Sarah Palin نوشتهٔ کری رابین و ترجمهٔ شهریار خواجیان توسط گروه انتشاراتی ققنوس منتشر شده است. این اثر به بررسی تاریخ اندیشهٔ محافظه‌کاری در غرب می‌پردازد و با تمرکز بر اروپا و آمریکا، سیر تحول محافظه‌کاری را از انقلاب فرانسه تا قرن ۲۱ دنبال می‌کند و نقش آن را در واکنش به جنبش‌های رادیکال و چپ تحلیل می‌کند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ذهن ارتجاعی

کتاب ذهن ارتجاعی اثری پژوهشی دربارهٔ تاریخ و ماهیت محافظه‌کاری است که با نگاهی تطبیقی، سیر اندیشهٔ راست سیاسی را از قرن هجدهم تا امروز دنبال می‌کند. کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده و با ارجاع به متون و شخصیت‌های کلیدی، نشان می‌دهد محافظه‌کاری نه صرفاً یک گرایش به حفظ وضع موجود، بلکه واکنشی فعال و ایدئولوژیک به جنبش‌های آزادی‌خواهانه و رادیکال بوده است. کری رابین، نویسندهٔ کتاب ذهن ارتجاعی با بررسی نمونه‌هایی از اروپا و آمریکا، به ویژه از انقلاب فرانسه تا جنبش‌های معاصر، تلاش می‌کند نشان دهد که محافظه‌کاری همواره در مواجهه با تهدیدهای دموکراتیک و برابری‌طلبانه شکل گرفته و در این مسیر، عناصر نوآورانه و حتی رادیکال را نیز جذب کرده است. کتاب ذهن ارتجاعی به جای تمرکز صرف بر چهره‌های مشهور، به تحلیل ساختارها، زبان و منطق درونی محافظه‌کاری می‌پردازد و آن را به‌عنوان یک سنت فکری پویا و واکنش‌محور معرفی می‌کند. کتاب ذهن ارتجاعی همچنین به نقاط ضعف پژوهش‌های پیشین دربارهٔ محافظه‌کاری اشاره دارد و با رویکردی تاریخی و تطبیقی، پیوستگی‌ها و تغییرات این جریان را در بستر تحولات اجتماعی و سیاسی بررسی می‌کند.

خلاصه کتاب ذهن ارتجاعی

کتاب ذهن ارتجاعی با طرح این پرسش آغاز می‌شود که محافظه‌کاری چیست و چگونه در واکنش به جنبش‌های رهایی‌بخش و دموکراتیک شکل گرفته است. نویسنده با بررسی نمونه‌هایی از انقلاب فرانسه، جنبش لغو برده‌داری، فمینیسم، و مبارزات کارگری، نشان می‌دهد که محافظه‌کاری نه صرفاً دفاع از سنت، بلکه تلاشی فعال برای بازسازی و حتی بازآفرینی رژیم‌های قدرت است. کتاب استدلال می‌کند که محافظه‌کاران اغلب با جذب زبان و تاکتیک‌های مخالفان خود، به بازتولید سلسله‌مراتب و امتیازات اجتماعی می‌پردازند و در این مسیر، حتی به نوآوری‌های رادیکال دست می‌زنند. رابین با تحلیل آثار و دیدگاه‌های چهره‌هایی چون ادموند برک، توماس هابز، و متفکران معاصر، نشان می‌دهد که محافظه‌کاری همواره در واکنش به تهدیدهای از پایین، یعنی جنبش‌های دموکراتیک و برابری‌خواه، شکل گرفته و در این واکنش، عناصر پوپولیستی و حتی انقلابی را نیز به کار گرفته است. کتاب همچنین به نقش خشونت، پوپولیسم و قربانی‌نمایی در گفتمان محافظه‌کاری می‌پردازد و نشان می‌دهد که این جریان فکری، برخلاف تصور رایج، همواره در حال تغییر و بازتعریف خود بوده است.

چرا باید کتاب ذهن ارتجاعی را خواند؟

کتاب ذهن ارتجاعی با رویکردی تحلیلی و تاریخی، تصویری متفاوت از محافظه‌کاری ارائه می‌دهد و آن را نه به‌عنوان یک سنت ایستا، بلکه به عنوان جریانی واکنشی و پویا بررسی می‌کند. مطالعهٔ این اثر به درک عمیق‌تر از ریشه‌ها و منطق درونی سیاست راست و محافظه‌کار کمک می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این جریان در مواجهه با تحولات اجتماعی و سیاسی، خود را بازسازی و حتی نوآوری می‌کند. برای کسانی که به فهم پویایی‌های قدرت، ایدئولوژی و تاریخ اندیشهٔ سیاسی علاقه‌مندند، این کتاب فرصتی برای بازنگری در کلیشه‌های رایج دربارهٔ محافظه‌کاری فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب ذهن ارتجاعی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب ذهن ارتجاعی برای علاقه‌مندان به علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، تاریخ اندیشه و مطالعات فرهنگی مناسب است. همچنین برای پژوهشگران و دانشجویانی که به دنبال تحلیل عمیق‌تر جریان‌های راست و محافظه‌کار در غرب هستند یا دغدغهٔ فهم ریشه‌های واکنش‌های سیاسی به جنبش‌های دموکراتیک و برابری‌خواه دارند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب ذهن ارتجاعی

«از آغاز دوران مدرن، فرودستان علیه فرادستان در حکومت، کلیسا، محیط کار و دیگر نهادهای سلسله‌مراتبی به پا خاسته‌اند. آن‌ها زیر پرچم‌های متفاوتی ــ جنبش کارگری، فمینیسم، لغو برده‌داری، سوسیالیسم ــ گرد می‌آمدند و شعارهای گوناگونی ــ آزادی، برابری، حقوق، دموکراسی و انقلاب ــ سر می‌دادند. و فرادستان نیز تقریباً در هر موردی ــ با خشونت و بی‌خشونت، قانونی و غیرقانونی، آشکار و پنهان ــ مقابل آن‌ها ایستادگی می‌کردند. حرکت و تدبیر دموکراسی داستان سیاست مدرن یا دست‌کم یکی از داستان‌های آن است. این کتاب دربارهٔ گروه دوم این داستان است، یعنی حرکت و آرای سیاسی که ــ به انحای گوناگون محافظه‌کار، مرتجع، انتقامجو، ضدانقلاب نامیده می‌شوند ــ از آن فرا می‌رویند و آن را برمی‌انگیزند. این آرا، که در جناح راست طیف سیاسی قرار می‌گیرند، در نبردها ساخته‌و‌پرداخته می‌شوند. آن‌ها دست‌کم از همان آغاز که به عنوان ایدئولوژی‌های رسمی در انقلاب فرانسه ظهور کردند، به نبرد بین گروه‌های اجتماعی، نه ملت‌ها، و به طور کلی نبرد بین کسانی با قدرتِ بیشتر و کسانی با قدرتِ کمتر نظر داشته‌اند. برای درک این آرا باید آن داستان را بفهمیم. زیرا همان چیزی است که محافظه‌کاری نامیده می‌شود، یعنی تعمق ــ و تفسیر تئوریک ــ دربارهٔ تجربهٔ محسوس داشتنِ قدرت، تهدید شدن آن، و تلاش برای بازپس‌گیری آن.»