کتاب روایت شناسی

کتاب روایت شناسی نوشتهٔ مانفرد یان و ترجمهٔ ابوالفضل حری است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است. این کتاب راهنمای خواننده به نظریهٔ روایت است.

درباره کتاب روایت شناسی

کتاب روایت شناسی (Narratology) نوشتهٔ مانفرد یان است. مانفرد یان از اعضای متأخرِ حلقهٔ روایت‌شناسی مکتب آلمان است. ترجمهٔ این اثر  ابتدا بر اساس آخرین نسخهٔ موجود در تارگاه نویسنده (۲۰۰۵) صورت گرفت و به ناشر تحویل داده شد؛ اما نویسنده آخرین نسخه را در ماه می ۲۰۱۷ در تارگاه بارگذاری کرد و مترجم به محض اطلاع از آن کوشید ترجمه را بر اساس این نسخه حک و اصلاح کند. این کتاب که بیشتر از رویکرد روایت‌شناختی «ژنت» و پیروان او مانند «چتمن»، «ریمون - کنان»، «تولان»، «اشتانسل» و «فلودرنیک» تبعیت می‌کند، در وهلهٔ نخست به فرهنگ‌نامه‌ای توصیفی شباهت دارد که واژگان و اصطلاحات اصلی روایت‌شناسی ساختارگرا را با شرح و بسطی بیشتر از فرهنگ‌نامه‌های توصیفی معمولی به همراه تحلیل بخش‌های آغازین آثار ادبی مطرح در معرض دید کاربران قرار می‌دهد. مانفرد یان در این کتاب، مؤلفه های اصلی روایت‌شناسی ساختارگرا را به همراه ذکر منابع اصلی مرتبط با مباحث و ارائهٔ نمونه‌هایی از آثار ادبیات داستانی معرفی، تحلیل و بررسی کرده است.

خواندن کتاب روایت شناسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزه‌های زبان‌شناسی و روایت‌شناسی و علاقه‌مندان به مطالعهٔ نظریه‌های روایت پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب روایت شناسی

«-گفتمان غیرمستقیم آزاد: بازنمایی کلمات (گفتار غیرمستقیم آزاد) یا افکار به‌کلام‌درآمدهٔ (اندیشهٔ غیرمستقیم آزاد) شخصیت است که الف) «غیرمستقیم» است، بدین معنا که ضمایر و زمان‌های دستوری گفتمان منقول با ساختار ضمایر/ زمان دستوری موقعیت کنونی روایت مطابقت می‌کند؛ ب) «آزاد» است تا اندازه‌ای که گفتمان منقول به‌صورت بند غیرتابع ظاهر می‌شود. در حالی که گفتمان غیرمستقیم آزاد برخی کلمات پاره‌گفتهٔ اصلی را تغییر می‌دهد و تحریف می‌کند، عبارات و برساخت‌های فاعلی، صورت‌های پرسشی، علایم عاطفی و تکیه‌کلام‌های گوینده را حفظ می‌کند. گفتمان غیرمستقیم آزاد عموماً در مقایسه با گفتمان مستقیم کمتر محاکاتی است؛ اما ازگفتمان غیرمستقیم محاکاتی‌تر است.

گرچه بسیاری نظریه‌پردازان «آزاد» را به‌منزلهٔ آزاد بودن از بند گزارشی می‌دانند، همان گونه که در تعریف بالا اشاره کردیم، تحلیلگران متأخر تأکید دارند که گفتمان غیرمستقیم آزاد در واقع با گفتمان اسنادی معترضه‌ای همراه می‌شود. بنابراین مناسب و درخور است که گفتمان غیرمستقیم آزادِ ضمیمه‌دار را از بدون ضمیمه بازشناسیم (قیاس کنید با ویلز، ۱۹۸۹:۱۸۹؛ کولییر، ۱۹۹۲:۱۶۸).

دربارهٔ سخن غیرمستقیم آزاد به بالی (۱۹۱۲)، نظریهٔ صدای دوگانه به پاسکال (۱۹۷۷)، کاربرد همخوان و ناهمخوان گفتمان غیرمستقیم آزاد به کوهن (۱۹۷۸:۹۹ ـ ۱۴۰) و پارامترهای کنش گفتار به شُرت (۱۹۹۱) مراجعه کنید. مک‌هیل (۱۹۷۸) نیز مباحث اصلی را به‌نیکویی مرور می‌کند. بنفیلد (۱۹۸۲) گزارشی بحث‌انگیز از دستور زبان زایشی و اینکه گفتمان غیرمستقیم آزاد «بیان ناشدنی» است، ارائه می‌کند. فلودرنیک (۱۹۹۳) جامع‌ترین گزارش از گفتمان غیرمستقیم آزاد تا به امروز را به دست می‌دهد. تامی و تامولا (ویراست ۲۰۰۳) هم گونه‌ها و کارکردهای گفتمان غیرمستقیم آزاد را در میان زبان‌های اروپایی بررسی می‌کنند. نمونه‌ها:

چه‌کار باید می‌کرد؟ مسخره است که سعی کنی روشنش کنی و ترک جنگل با بارونی که هنوز شدیده غیرممکنه (هیوز، «اسب باران»، ۱۲۹) [اندیشهٔ غیرمستقیم آزادِ بدون ضمیمه در بافت سوم‌شخص].

این تنها پستی بود که می‌توانستم بگیرم (من گفتم) و این موضوع زمانی که داشتم به پایین نگاه می‌کردم توجهم را خیلی جلب کرد. من باید فرض کنم که ویزیتور خیلی کم است البتهامیدوارم این کم بودن بد نباشد (دیکنز، «سوزنبان»، ۱۲) [گفتار غیرمستقیم آزادِ ضمیمه‌دار در متن اول‌شخص].

براش نامه می‌نویسه؟

هر روز براش نامه می‌نویسه و تمام این ماجراها را براش تعریف می‌کنه (دیکنز، ادوین درود، ۱۷۴) [گفت‌وگوی غیرمستقیم آزاد بدون ضمیمه در بافت زمان حال متفاوت ـ داستانی].»