کتاب پراگماتیسم؛ پرسشی گشوده

کتاب پراگماتیسم؛ پرسشی گشوده نوشتهٔ هیلاری پاتنم و ترجمهٔ محمد اصغری است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی متن سخنرانی‌هایی در باب پراگماتیسم.

درباره کتاب پراگماتیسم؛ پرسشی گشوده

کتاب پراگماتیسم؛ پرسشی گشوده دربردارندهٔ متن سخنرانی‌هایی است که هیلاری پاتنم در سال ۱۹۹۱ با عنوان «دربارهٔ علایق کنونی فلسفی‌ام» ایراد کرده است. هدف او در این سخنرانی‌های سخن گفتن از پراگماتیسم بوده است، اما نه پراگماتیسمی که در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم روزگار خاص خودش را داشت و دارد. او پراگماتیسم را  به‌مثابه شیوهٔ تفکری که اهمیت دیرپایی دارد و پرسشی گشوده در نظر گرفته است که باید در تفکر فلسفی امروز از نو مطرح شود. هیلاری پاتنم در این رشته‌‍‌سخنرانی‌های تلاش کرده است تا سوءفهم‌ها از پراگماتیسم را اصلاح کند و به تعدادی از ایرادهای احتمالی پاسخ دهد. او در سخنرانی‌های خود بر کثرت‌گرایی وکل‌گرایی تمام‌عیاری تأکید کرده است که در همه نوشته‌های پراگماتیستی وجود دارند. این اثر در سه فصل نگاشته شده که عنوان آن‌ها عبارت است از «ماندگاری ویلیام جیمز»، «آیا ویتگنشتاین پراگماتیست بود؟» و «پراگماتیسم و بحث کنونی».

خواندن کتاب پراگماتیسم؛ پرسشی گشوده را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ معاصر پیشنهاد می‌کنیم.

درباره هیلاری پاتنم

هیلاری پاتنم در سال ۱۹۲۶ در شیکاگو متولد شد. او مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۱۹۴۸ و مدرک دکتری خود را از یو.سی.ال.ای با راهنمایی «هانس رایشنباخ» در سال ۱۹۵۱ دریافت کرد. موضوع رسالهٔ دکتری او مفهوم احتمال بود. بعداز تدریس در دانشگاه نورث‌وسترن و گروه‌های ریاضیات و فلسفه در پرینستون، در مقام استاد فلسفهٔ علم در سال ۱۹۶۱ به دانشگاه ام.آی.تی پیوست. او در اواخر دههٔ ۱۹۵۰، همراهِ «مارتین داویس» و «جولیا رابینسون»، به راه‌حلی برای مسئلهٔ پاسخ‌پذیری معادلات سیاله دست یافت و همین‌طور راه را برای حل مسئله دهم از فهرست مسائل اصلی ریاضی، که «دیوید هیلبرت» آن‌ها را برای ریاضیاتِ قرن بیستم به ارث گذاشته بود، هموار کرد. پاتنم در سال ۱۹۶۵ در مقام استاد فلسفه به دانشگاه هاروارد رفت. در اوایل دههٔ ۱۹۶۰ او رشته‌مقالاتی با عنوان «اذهان و ماشین‌ها» منتشر کرد که در آن‌ها تفسیری «کارکردگرایانه» از حیات ذهنی مطرح کرد و رابطهٔ نظریه‌های محاسبه یعنی قابلیت محاسبه و مسئلهٔ «ذهن‌ ـ بدن» را شرح داد. او در دههٔ ۱۹۷۰ نقش بسیار مهمی در فلسفهٔ زبان و فلسفهٔ علم طبیعی و ریاضیات ایفا کرد و آثار او دربارهٔ فلسفهٔ زمان و مکان و به‌ویژه فلسفه ٔهندسه شهرت بسیاری دارد.

بخشی از کتاب پراگماتیسم؛ پرسشی گشوده

«جنبه دیگری از تفکر کانت وجود دارد که مستقیما با پراگماتیسم مرتبط است، جنبه‌ای که می‌توانیم آن را تقدم عقل عملی بنامیم. برای شاگردان فلسفه کانت روشن است که بخش اعظم فلسفه او مستقیما از حیث سیاسی الهام‌بخش بود و کاربرد سیاسی داشت. حتی مفهوم اصلی «خودقانونگذاری»، که کانت در نقد دوم و بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق به کار می‌برد، در نهایت، مستقیما مُلهم از روسوست و در عصر کانت این اندیشه که جامعه باید واحدی آزاد از شهروندان خودقانونگذار باشد اندیشه‌ای انقلابی بود. اما می‌خواهم به جنبه دیگری از تقدم عقل عملی در کانت اشاره کنم و آن این ادعای معروف کانت (در بخش آموزه روش نقد عقل محض) است که فهم نظری به‌تنهایی مفهوم علم به‌مثابه نظام واحد قوانین را برای ما به ارمغان نمی‌آورد (به نظر من منظور کانت این است که ما حتی در فیزیک نیوتنی هم به آن [نظام واحد قوانین] نرسیده‌ایم، چه رسد به ایدئال تنظیمی علمی واپسین که فیزیک، زیست‌شناسی و غیره را در بر خواهد گرفت) و بدین ترتیب فهم ما را به‌تنهایی به ورای دانش ِ مبتنی بر تعمیم‌های استقرایی انفرادی نمی‌برد. برای رسیدن به این نوع دانش، که نظام جهان نیوتن (یا می‌توانیم امروزه بگوییم نظام جهان اینشتینی یا مکانیک کوانتوم) نماینده آن است، فرد به چیزی نیاز دارد که کانت ایده تنظیمی طبیعت نامیده است؛ یعنی باید طبیعت را نه‌تنها تحت سلطه قوانینمنفرد بلکه تحت سلطه نظام قوانین ببینید. کانت به ما می‌گوید که این نگاه برآمده از عقل نظری نیست، بلکه محصول عقل عملی محض است. کانت می‌گفت قواعدی که علم نظری را در بزرگ‌ترین دستاوردهایش هدایت می‌کند قواعدی است که از تصور خاص ما از کمال پژوهش انسانیبرآمده است، یعنی تصور انسانی که در قلمرو نظری در حال شکوفایی است. (این چیزی است که من خودم در عقل، حقیقت و تاریخ مطرح کرده‌ام؛ یعنی ایدئال‌های شناختی ما تنها به عنوان بخشی از تصورمان از شکوفایی انسانی قابل فهم هستند.) به نظر کانت ایده تقدم عقل عملی به خود فلسفه تعمیم‌پذیر است.»