کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ عشق

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ عشق نوشتهٔ بنت هلم و ترجمهٔ ندا مسلمی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ جلد ۴۲ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد».

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ عشق

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ عشق (Love; The Stanford Encyclopedia of Philosophy) جلد ۴۲ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. آیا عشق قابل توجیه است؟ چگونه؟ ارزش عشق شخصی در چیست؟ عشق چه تأثیری بر خودآئینیِ عاشق و معشوق دارد؟ کتاب حاضر که شش بخش دارد، بر عشق شخصی یا عشق به اشخاص خاص به‌معنای دقیق کلمه تمرکز کرده است. گفته شده است که بخشی از کار فلسفی در فهم عشق شخصی، تمیزدادن انواع مختلف این عشق است؛ برای مثال شیوه‌ای که یک فرد به همسرش عشق می‌ورزد، ظاهراً با شیوه‌ای که به مادر و فرزند و دوستش عشق می‌ورزد بسیار متفاوت است. این کار فلسفی عموماً با تحلیل‌های فلسفی دربارهٔ این انواع عشق شخصی همراه شده است؛ تحلیل‌هایی که تا حدی پاسخگوی معماهای مختلف درمورد عشق هستند.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ عشق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب عشق پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ عشق

«چرا عشق می‌ورزیم؟ در بالا اشاره شد که هر شرحی از عشق باید بتواند به چنین سؤال توجیهی‌ای پاسخ دهد. مسئله توجیه عشق نه‌تنها به‌خودی‌خود مهم است، بلکه به جهت لوازمی هم که برای رسیدن به فهم واضح‌تری از متعلق (یا موضوع) دقیق عشق دارد واجد اهمیت است: چگونه می‌توانیم به این شهود صبغه عقلانی ببخشیم که ما به خود افراد عشق می‌ورزیم نه خصوصیاتشان، و نیز این‌که معشوق من تعویض‌پذیر نیست ــ یعنی هیچ کس نمی‌تواند بدون ایجاد خسران جای او را پر کند. نظریه‌های مختلف به روش‌های متفاوتی به این پرسش‌ها روی کرده‌اند، اما، همان‌طور که در ادامه روشن خواهد شد، مسئله توجیه مسئله‌ای اساسی است.

یک راه برای فهمیدن این مسئله که چرا عشق می‌ورزیم این است که در پی آن باشیم که ارزش عشق چیست: چه چیزی از عشق به دست می‌آوریم؟ نوعی پاسخ، که ریشه آن در گفته‌های ارسطوست، این است که داشتن روابط عاشقانه خودشناسی را ارتقا می‌دهد، زیرا معشوق شما همچون آینه‌ای عمل می‌کند و شخصیت شما را به خودتان منعکس می‌کند (Badhwar ۲۰۰۳, ۵۸). البته این پاسخ از پیش فرض را بر آن می‌گذارد که ما نمی‌توانیم به روش‌هایی دیگر خودمان را به‌درستی بشناسیم: فهم ما از خودمان، به‌تنهایی، ناقص‌تر و سوگیرانه‌تر از آن است که به رشد و بلوغمان در مقام شخص کمک کند. استعاره آینه همچنین اشاره دارد به این‌که معشوق ما از جهات مربوط شبیه به ما خواهد بود، آن‌چنان‌که صرفاً با مشاهده معشوق می‌توانیم خودمان را بهتر بشناسیم به نحوی که، اگر عاری از سوگیری نباشد، حداقل عینی‌تر از شیوه‌های دیگر است.

برینک (۶۵-Brink ۱۹۹۹, ۲۶۴) استدلال می‌کند که ارزش این قسم انعکاس خود در معشوق با محدودیت‌هایی جدی روبه‌روست، زیرا اگر هدف تنها شناخت بهتر خودتان نباشد، بلکه بخواهید خودتان را بهتر کنید، باید با دیگرانی هم که دقیقاً مثل شما نیستند تعامل داشته باشید: تعامل با این دیگرانی که متفاوت‌اند به شما کمک می‌کند امکان‌های دیگری را که برای زندگی کردن وجود دارد شناسایی کنید و بدین‌سان، محاسن نسبی این امکان‌ها را بهتر بسنجید. با این حال، استعاره آینه را نباید کاملا تحت‌اللفظی در نظر بگیریم؛ به جای آن، معشوق ما می‌تواند نه از طریق شباهت ذاتی‌اش به ما بلکه از طریق تفاسیری که از ما به دست می‌دهد ــ هم صراحتاً و هم تلویحاً در پاسخ‌هایش به ما ــ خویشتن ما را منعکس کند. این چیزی است که بدور «اهمیت شناختی» عشق می‌نامد.»