کتاب گزیده ابیات خیام

کتاب گزیده ابیات خیام نوشتۀ عمر خیام نیشابوری با گردآوری گوهر باقریان بروجنی در انتشارات هونر به چاپ رسیده است. این کتاب گزیده‌ای از رباعیات خیام نیشابوری، حکیم، فیلسوف، منجم و شاعر ایرانی در قرن پنجم هجری قمری است.

درباره کتاب گزیده ابیات خیام

غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خیام نیشابوری، در ۴۴۰ هجری قمری در نیشابور زاده شد و در ۵۱۷ هجری قمری درگذشت. او خیامی، خیام نیشابوری، عمر خیام و خیامی النّیسابوری نیز نامیده شده‌ است. خیام حکیم بود، عنوانی که برای افراد همه‌چیزدان و جامع‌الاطراف به کار می‌بردند. او فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و شاعر رباعی‌سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی بود. گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بود؛ اما آوازهٔ وی مدیون رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد.

رباعیات خیام به بیشترِ زبان‌های زندۀ دنیا برگردانده شده‌ است. آوازهٔ وی در غرب به‌طور مشخص مدیون ترجمهٔ ادوارد فیتزجرالد از رباعیات او به زبان انگلیسی است. یکی از کارهای برجستۀ عمر خیام را می‌توان سروسامان دادن و سرپرستی محاسبات گاه‌شماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک دانست که مربوط به دورهٔ پادشاهی ملک‌شاه سلجوقی (۴۹۰–۴۲۶هجری قمری) بود. محاسبات منسوب به خیام در این زمینه، هنوز معتبر است و دقتی به‌مراتب بالاتر از گاه‌شماری میلادی دارد.

مضمون اشعار خیام، فلسفی و در موضوع راز آفرینش، گردش دوران، درد زندگی، دریافتن دم و... است. عده‌ای بر این باورند که خیام رباعیاتش را علیه زاهدان ریاکار نوشته شده است. آنچه در کتاب گزیده ابیات خیام آمده، بخشی از رباعی‌های او به انتخاب گوهر باقریان بروجنی، گردآورندۀ کتاب است.

خواندن کتاب گزیده ابیات خیام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

به دوستداران ادبیات کهن پارسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب گزیده ابیات خیام

«می خوردن و شاد بودن آیین من است

فارغ بودن ز کفر و دین دین من است

گفتم به عروس دهر «کابین تو چیست؟»

گفتا: دل خرم تو کابین من است

*

افلاک که جز غم نفزایند دگر

ننهند به جا تا نربایند دگر

ناآمدگان اگر بدانند که ما

از دهر چه می‌کشیم نایند دگر

*

ای آن‌که نتیجهٔ چهار و هفتی،

وز هفت و چهار دایم اندر تَفْتی،

می خور که هزار باره بیشت گفتم:

باز آمدنت نیست، چو رفتی رفتی.»