کتاب زیستن در اکنون

کتاب زیستن در اکنون نوشتهٔ نوح الکریف و ترجمهٔ محسن شعبانی و پریسا گودرزی است و انتشارات دوستان آن را منتشر کرده است. کتاب زیستن در اکنون نمونه‌ای است از تلاش نوح الکریف برای کاربردی ساختن زیستن در اکنون.

درباره کتاب زیستن در اکنون

کتاب حاضر ترجمه «مقدمه‌ای بر زیستن در اکنون» نوشتهٔ نوح الکریف است که درواقع خلاصه‌ای از کتاب «راهنمایی برای زیستن در لحظه اکنون» است که توسط خود نویسنده تهیه و منتشر شده. این کتاب در سال ۲۰۱۲ منتشر و به پرفروش‌ترین کتاب آمازون تبدیل شد. الکریف روان‌شناس آمریکایی است که در زمینهٔ معنویت و روان‌شناسی فعالیت می‌کند.

او در آثارش تلاش می‌کند صلح درونی، آزادی، خوشی و رضایت درونی را در انسان‌ها ایجاد کند. او می‌خواهد مخاطبانش را از نگرانی، اضطراب، ترس، خشم، اندوه، حسرت و نارضایتی رها کند. راهکار الکریف برای رسیدن به این هدف «زیستن در اکنون» است. 

آدمی همیشه با اصطلاحات و اشکال مختلف به اهمیت و چگونگی زیستن در اکنون پرداخته است. امروزه این موضوع با اصطلاحات «زیستن در اکنون»، «زیستن در حال»، «زندگی در لحظه»، «زندگی اینجایی‌اکنونی» و غیره از آن یاد می‌شود.

پیشنهاد الکریف، نویسنده این کتاب، برای زیستن در اکنون، رهایی از هیجانات ناخواسته است. همه ما هیجاناتی داریم که برای ما ناخوشایند است و موجب حال بد در ما می‌شود. برای رهایی از هیجانات ناخواسته باید به این امر پی ببریم که هیجانات ما زاییده باورهای ماست. سپس آن باورها را مورد واکاوی قرار بدهیم تا اعتقادمان به آن باورها را از دست بدهیم. آن‌گاه خواهیم دید که آن هیجانات ناخواسته از بین خواهند رفت. الکریف این مسیر را در پنج گام آموزش می‌دهد:

۱. یک هیجان ناخواسته را انتخاب کنید.

۲. باورهای پشت هیجان ناخواسته را بشناسید.

۳. تشخیص دهید که هیجانات شما توسط باورهای شما به وجود آمده نه شرایط شما.

۴. دریابید که نمی‌دانید که آیا باورتان صادق است یا نه.

۵. اعتبار هر دلیلی برای ادامه یافتن رنج را مورد سؤال قرار دهید.

از نظر الکریف هیچ‌یک از این گام‌ها صرفاً نظریه نیستند. او باور به هیچ‌یک از این پنج مرحله را نیز ضروری نمی‌داند، زیرا آن‌ها مجموعاً یک فرایند را تشکیل می‌دهند که به‌طور کامل مبتنی بر کشف مستقیم است و فرد باید آن‌ها را خود کشف و تجربه کند. به باور الکریف واکنش فوری ما در برابر هیجانات ناخواسته عبارت است از مقصر دانستن خودمان، دیگران یا شرایطمان. اما اگر کسی این پنج گام را به‌خوبی پشت سر بگذارد می‌تواند بر این عادت غلبه کند. هر چه ما بیشتر درباره افکارمان پرسش کنیم این عادت قدیمی از بین می‌رود و عادت جدیدی جایگزین آن می‌شود. در این عادت جدید سعی می‌کنیم در زمان بروز ناراحتی باورهایمان را مورد پرسش قرار دهیم. از نظر او هر چه بیشتر باورهایمان را مورد پرسش قرار دهیم طی کردن این روند برایمان آسان‌تر می‌شود و درنهایت به طبیعت ثانوی ما تبدیل می‌شود. طبیعت ثانوی یعنی طبیعتی که در سرشت نخستین انسان وجود ندارد ولی انسان می‌تواند با تمرین و ممارست آن را در خود ایجاد کند.

از نظر الکریف کسی که می‌خواهد از این پنج گام پیروی کند لازم نیست این گام‌ها را درباره هیجانی که ممکن است در آینده داشته باشد به اجرا درآورد. تنها کافی است درباره باوری که در لحظه اکنون توجه او را به خود جلب کرده بپرسد: «وقتی به این باور می‌اندیشم چه احساسی دارم؟ وقتی این باور را دارم با خودم و با دیگران چگونه رفتار می‌کنم و چه احساسی دارم؟ آیا می‌خواهم خوشحال باشم یا رنج بکشم؟ آیا می‌خواهم با دیگران با عشق رفتار کنم یا با نفرت؟

درواقع هدف الکریف از تأکید بر زیستن در اکنون رسیدن به خوشی و رهایی از رنج است. او برای تحقق این هدف، مسیر معکوسی را پیشنهاد می‌کند. از نظر وی دلیل اصلی نداشتن احساس خوشی، داشتن هیجانات ناخواسته و علت هیجانات ناخواسته باورها هستند. یعنی این باورها هستند که تولید هیجان می‌کنند و هیجانات انسان‌ها زاییده باورهایشان است. پس اگر چنین باشد، راه رهایی از هیجانات ناخواسته تغییر باورهایی است که این هیجانات را به وجود آورده‌اند. ازاین‌رو تمرکز اصلی الکریف بر تغییر و مدیریت باورهایی است که به ایجاد هیجانات ناخواسته منجر می‌شوند. برای این کار باید تمرکزمان را از تلاش بیهوده برای تغییر خود، دیگران و شرایط زندگی برداریم.

خواندن کتاب زیستن در اکنون را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران کتاب‌های خودیاری و توسعهٔ فردی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب زیستن در اکنون

«آیا می‌توانید آن خوشی که در لحظهٔ دستیابی به یک هدف مهم احساس کردید را به یاد بیاورید؟ این لحظه شاید همان لحظه‌ای باشد که کسی به شما پیشنهاد ازدواج داده است، کودک سالمی را به دنیا آورده‌اید، به شغلی که می‌خواستید رسیده‌اید یا آن لحظه‌ای باشد که آزمون مهمی را با موفقیت گذرانده‌اید، قبل از آن چه بسا از این گلایه کرده‌اید که زندگی چندان خوب نیست یا نگرانی بسیاری دراین‌باره داشته‌اید که آیا به هدفتان می‌رسید یا نمی‌رسید. اما در لحظه‌ای که به هدفتان می‌رسید همه این افکار از بین می‌رود در اینجا دیگر درباره شکل زندگی یا آنچه ممکن است پیش آید نگرانی ندارید. وقتی به آنچه می‌خواهید می‌رسید فقدان ناگهانی افکار را تجربه می‌کنید و این تجربه همان چیزی است که باعث می‌شود احساس خوشی کنید. در آن لحظه از صلح، لذت شگفت‌انگیز لحظهٔ حال را تجربه کرده‌اید.

باورهای ما به‌طورکلی به دو مقوله اصلی تقسیم می‌شوند: باورهای روان‌شناختی و باورهای کارکردی. همهٔ باورهایی که در این بخش کتاب مورد بحث قرار گرفته‌اند باورهای روان‌شناختی‌اند. این باورها به این می‌پردازند که چیزی «خوب» است یا «بد». باورهای کارکردی عمدتاً پاسخ‌هایی به این پرسش هستند که چگونه این کار را انجام دهم. باورهای کاملاً کارکردی رنجی به وجود نمی‌آورند. تنها باورهای روان‌شناختی هستند که چنین کاری می‌کنند. در ادامه این کتاب، هرگاه به باورها اشاره شود مراد من باورهای روان‌شناختی است.

در هرلحظه، وقتی هیچ باور روان‌شناختی نداشته باشیم، یا به باورهای روان‌شناختی‌مان اعتقاد نداشته باشیم، آنچه باقی می‌ماند تجربه لحظه اکنون است. هرگاه باورهای روان‌شناختی ما به‌وجودآورنده تجربه زندگی نباشند، ما به‌طور مستقیم به تجربه چیزی می‌رسیم که در یک لحظه خاص درحال اتفاق افتادن است. تجربه مستقیمِ هرلحظه، تجربهٔ لحظهٔ اکنون است. به‌طورکلی، ما به‌ندرت آن چیزی که در لحظه‌ای خاص درحال رخ دادن است را به‌طور مستقیم تجربه می‌کنیم، زیرا تجربه ما همواره به‌وسیله باورهای ما، درباره اینکه در گذشته چه چیزی «خوب» یا «بد» بود، در حال حاضر چه چیزی «خوب» یا «بد» است و یا در آینده چه چیزی ممکن است «خوب» یا «بد» باشد، به وجود می‌آید. برای مثال، ما وظایفمان را تنها در محل کار تجربه نمی‌کنیم، بلکه باورهایمان درباره اینکه کارمان چقدر «عالی» یا «نه‌چندان خوب» است، اینکه باقی روز چقدر «کسالت‌آور» یا «سرگرم‌کننده» خواهد بود و اینکه آیا رئیسمان از کار ما خرسند یا ناخرسند خواهد بود، نیز تجربه می‌کنیم. این باورها آن چیزی است که طیف وسیعی از هیجانات ما را به وجود می‌آورند.

وقتی باورهایی که هیجانات ناخواسته ما را به وجود می‌آورند در اختیار نداریم یا به آن‌ها باور نداریم هیچ‌یک از این هیجانات را تجربه نمی‌کنیم و به تجربه لحظه حال می‌رسیم. صرف‌نظر از اینکه شرایطمان تا چه اندازه نامطلوب به نظر می‌رسد وقتی لحظه اکنون را تجربه می‌کنیم (وقتی در حال حاضر هستیم) از اموری مانند ناامنی، خشم، اندوه، ترس، اضطراب، افسردگی، داوری، نفرت، درگیری با خود، حسادت و رنجش رها هستیم. وقتی در زمان حاضر هستیم آنچه می‌ماند صلح، آزادی و خوشی بی‌قیدوشرط است. این صلح تمام آن چیزی است که همواره خواسته‌ایم. این رضایت کامل است.»