کتاب از استعمار تا گفتمان استعمار
معرفی کتاب از استعمار تا گفتمان استعمار
کتاب از استعمار تا گفتمان استعمار نوشتهٔ حمید عضدانلو است. نشر نی این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.
درباره کتاب از استعمار تا گفتمان استعمار
کتاب از استعمار تا گفتمان استعمار دریچه‌ای به ادبیات و نظریه‌های پسااستعماری می‌گشاید. این کتاب در ۱۳ فصل به بررسی موضوعاتی نظیر استعمار و انواع آن، مطالعات پسااستعماری، ایدئولوژی و گفتمان، نقد ادبی پسااستعماری و بازنمایی شرق در ادبیات غرب می‌پردازد. حمید عضدانلو در این اثر اشاره می‌کند که برای استعمار تعریف‌های گوناگونی ارائه شده است؛ استعمار برپایی، به دست‌آوردن استثمار، حفظ و گسترش سرزمین‌های یک منطقه از سوی مردم مناطق دیگر تعریف می‌شود. استعمار برپاکننده ارتباط‌های نابرابر میان استعمارگران و مردم بومی مستعمرات است. بر اساس تعریف واژه‌نامهٔ انگلیسی کالینز، استعمار رویه و کنش یک قدرت برای تداوم تسلط بر مناطق یا مردمی ضعیف‌تر است. دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد استعمار را فرایند استقرار و تسلط سیاسی اروپاییان بر دیگر بخش‌های جهان توصیف می‌کند؛ او همچنین به تعریف واژه‌نامهٔ انگلیسی آکسفورد از واژهٔ استعمار اشاره می‌کند و آن را مورد بررسی‌های زبان‌شناختی قرار می دهد. چنین نتیجه می‌گیرد که استعمار یکی از سیماهای تکرارشوندهٔ تاریخ بشر است و نباید ریشهٔ آن را فقط در سدهٔ ۱۶ و در گسترش قدرت کشورهای اروپایی در آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی جست‌وجو کرد.
این اثر شامل ۱۳ گفتار است که عبارتند از:
«گفتار اول: استعمار و انواع آن»
«گفتار دوم: نگاهی گذرا به مطالعات پسااستعماری»
«گفتار سوم: از ایدئولوژی تا گفتمان»
«گفتار چهارم: بازنمایی، قدرت، زبان، سوژه و معنا»
«گفتار پنجم: فرانتس فانون و روانکاوی سوژهٔ استعمار»
«گفتار ششم: امپریالیسم زبان، استعمار ذهن»
«گفتار هفتم: ادوارد سعید و جایگاه او در ادبیات و نظریه‌های پسااستعماری»
«گفتار هشتم: گفتمان استعمار»
«گفتار نهم: فرودستان: از گرامشی تا اسپیوک»
«گفتار دهم: هومی بابا: آمیختگی، تزلزل و تقلید»
«گفتار یازدهم: آلبر ممی: از نظریهٔ پسااستعمار تا گفتمان استعمار»
«گفتار دوازدهم: ویلیام شکسپیر و گفتمان استعمار در نمایشنامهٔ طوفان»
«گفتار سیزدهم: دنیل دفو و گفتمان استعمار در رمان رابینسون کروزو»
خواندن کتاب از استعمار تا گفتمان استعمار را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم
این کتاب را به علاقه‌مندان به علوم سیاسی، مطالعات فرهنگی، ادبیات پسااستعماری و همچنین به دانشجویان و پژوهشگران این حوزه‌ها پیشنهاد می‌کنیم.
درباره حمید عضدانلو
حمید عضدانلو در سال ۱۳۲۷ در تهران به دنیا آمد. مدرک کارشناسی‌ارشد رشتهٔ علوم سیاسی و دکتری مطالعات تطبیقی در گفتمان جامعه را از دانشگاه مینه‌سوتای امریکا دریافت کرد. از او مقالات و كتاب‌های متعددی در حوزهٔ جامعه‌شناسی و علوم سياسی به چاپ رسيده است. او در دانشکدهٔ جامعه‌شناسی در دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن تدریس کرده است. «رساله‌ای دربارهٔ حکومت» اثر جان لاک، با ترجمهٔ او، در بهار ۱۳۸۷ از سوی وزارت ارشاد به‌عنوان کتاب برگزیدهٔ فصل شناخته شد.
بخشی از کتاب از استعمار تا گفتمان استعمار
«از ویژگی‌های فرایند استعمار به‌کارگیری شیوه‌های آموزشی استعمارگران در سرزمین‌های مستعمره است. به باور اندیشمندانی مانند جی. پی. کلی و فیلیپ جی. آلتباخ، هدف اصلی از به‌کارگیری این شیوه‌ها کمک به استحکام حکومت‌های استعمارگران است. استعمارگران خواهان آن بوده‌اند که با همگون‌سازی مردمان مستعمره، فرایند استحکام حکومت خود را آسان‌تر کنند. همگون‌سازی فرایندی است (چه‌بسا هنوز هم هست) که مردمان مستعمره با آموزش، فرهنگ و سنت استعمارگران را می‌پذیرند و از آن پیروی می‌کنند. به باور ویسواناتان، «همگون‌سازی فرهنگی... اثرمندترین شیوه کنش سیاسی است، [زیرا] سلطه فرهنگی با توافق به دست می‌آید...». حکومت‌های استعمارگر پی برده بودند که استحکام و تقویت قدرتشان نه ضرورتاً به تسلط فیزیکی که به تسلط ذهنی مردمان مستعمره نیز وابسته است. تسلط ذهنی با بنا کردن مراکز آموزشی مانند مدرسه یا همان نهادهایی به دست می‌آمد که آلتوسر آن را «دستگاه‌های ایدئولوژیک دولتی» می‌نامد. کلی و آلتباخ تأکید می‌کنند: «مدارس استعماری... در پی گسترش سلطه خارجی و استثمار اقتصادی مستعمرات تأسیس شده است... .» باور استعمارگران به برتری فرهنگ خود، از اصلی‌ترین دلایلی است که آنان را به بر پا کردن نظام‌های آموزشی خود در مستعمرات ترغیب می‌کرده است. دیدگاه توماس مَکولی درباره هندوستان این فرضیه را به خوبی تأیید می‌کند. او مدعی بود که خواننده ادبیات هرگز «نمی‌تواند منکر شود که ارزش یک قفسه از کتاب‌های خوب اروپایی بیشتر از ارزش همه ادبیات هندی و عربی است». در ادامه، می‌گوید: «گزافه‌گویی نیست اگر بگوییم که همه اطلاعات تاریخی جمع‌آوری‌شده از کتاب‌هایی که به زبان سنسکریت نوشته شده است، ارزشی کمتر از بخش کوچکی از کتاب‌هایی دارد که در مدارس انگلستان استفاده می‌شود». از نظر او، هدف اصلی آموزش استعماری این بود: «اکنون، ما باید بیشتر، برای پرورش طبقه‌ای از مترجمان و مفسران تلاش کنیم که رابط ما و میلیون‌ها انسانی باشند که بر آنان حکومت می‌کنیم، طبقه‌ای که در رنگ پوست و خون هندی و در سلیقه، نظر، اخلاق و خرد انگلیسی باشند.» همه استعمارگران با نظر مکولی موافق نبودند و تا این اندازه نظام‌های آموزشی کشورهای مستعمره را فرو نکاستند، اما همه آنان باور داشتند که نظام‌های آموزشی آنان فرایند همگون‌سازی مردمان مستعمره را آسان‌تر می‌کند.»
حجم
۶۰۷٫۰ کیلوبایت
سال انتشار
۱۴۰۰
تعداد صفحه‌ها
۵۰۵ صفحه
حجم
۶۰۷٫۰ کیلوبایت
سال انتشار
۱۴۰۰
تعداد صفحه‌ها
۵۰۵ صفحه