کتاب ترکه

کتاب ترکه نوشتهٔ مارک ریون هیل و ترجمهٔ حمید دشتی است. انتشارات دیدآور این نمایشنامهٔ معاصر بریتانیایی را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب ترکه

کتاب ترکه حاوی یک نمایشنامهٔ معاصر بریتانیایی است. گفته شده است که این نمایشنامه به ما یادآور می‌شود که رفتار و دیدگاهمان در قبال خود، دیگری و جامعه مثل رودی است که از لحظهٔ انجام عمل جاری می‌شود، عواقب آن هیچ‌گاه به پایان نمی‌رسد و هیچ‌کس از آن مصون نمی‌ماند. این نمایشنامه دو صحنه و سه شخصیت دارد که عبارتند از «آنا» و «مورین» و «ادوارد». این نمایشنامه در سال ۲۰۱۸ میلادی به روی صحنه رفت و با استقبال گرمی روبه‌رو شد. مارک ریون هیل در این نمایشنامه با پرداختن به مضمون تنبیه در خانواده و مدرسه، از پی‌آمدهای ماندگار آن در ذهن و روان افراد می‌گوید و این نکته را به ما گوشزد می‌کند که عواقب رفتار ما در قبال خود، دیگری و جامعه هیچ‌وقت به پایان نمی‌رسد و هیچ‌کس از آن مصون نمی‌ماند.

می‌دانیم که نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب ترکه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی معاصر بریتانیا و قالب نمایشنامه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره مارک ریون هیل

مارک ریون هیل (Mark Ravenhill) در سال ۱۹۶۶ به دنیا آمد. او نمایشنامه‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس، بازیگر تئاتر، روزنامه‌نگار و کارگردان نمایش و اهل بریتانیا است. اولین اثر ترجمه‌شده از او، در ایران، نمایشنامه «بُرش» با ترجمهٔ حمید دشتی است که به‌وسیلهٔ نشر کرگدن منتشر شده است. ریون‌هیل بین سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۷ در رشتهٔ ادبیات انگلیسی و تئاتر در دانشگاه بریستول مشغول تحصیل بود و در این مدت به مشاغلی چون کارگردانی مستقل، برگزاری کارگاه و معلمی تئاتر پرداخت. او در سال ۱۹۹۷ به‌سرپرستی نویسندگان کمپانی نویسندگیِ تازه‌تأسیسی به نام «پینز پلاو» منصوب شد. با وجود اینکه ریون‌هیل در دههٔ ۱۹۹۰ و دههٔ نخست قرن بیست‌ویکم در مرکزِ نمایشنامه‌نویسیِ جدیدِ انگلستان بود، ارادت خاصی به تئاتر تاریخی داشت و گفته بود دوست دارد کارگردان‌ها بیشتر روی آثار کلاسیک کار کنند تا نمایشنامه‌های جدیدی که استحکام و معنای لازم را ندارند. او گفته است که کارگردان‌ها به‌جای اینکه به‌سراغ فرهنگ‌ها و سبک‌های مختلفِ گذشته بروند و از میان آن‌ها زمینه‌هایی برای کار انتخاب کنند، تنها به قالب «زمان حال همیشگی» می‌پردازند. ریون‌هیل علاقهٔ فراوانی به نمایش پانتومیم سنتی دارد و در سال ۲۰۰۶ مستندی دربارهٔ آن برای شبکهٔ «رادیو ۴» ساخت و نمایش سنتی «دیک وایتینگتون» را هم برای تئاتر باربیکن بازنویسی کرد.

کار مارک ریون هیل در دههٔ نخست قرن بیست‌ویکم پیشرفت کرد و دستخوش تغییرات شد. درحالی‌که کارهای او در دههٔ ۱۹۹۰ (نظیر نمایشنامه‌های «خرید کردن و سکس کردن»، «کیف دستی» و «چند عکس شفاف») تلاشی برای نشان‌دادن جامعهٔ امروز انگلیسی است، کارهای اخیر او بیشتر آثاری تجربه‌گرا و انتزاعی‌ هستند. نمایش تک پرسوناژ او به نام «محصول» که تور جهانی‌اش را پس از اولین نمایشش در جشنوارهٔ خیابانی ادینبرای سال ۲۰۰۵ آغاز کرد، طعنه‌ای به نگرش به تروریسم بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر و بازتاب دقیقی از محدودیت‌های زبان و فرم برای بیان واقعیت روزگار ماست. نمایشنامهٔ «بُرش» سال ۲۰۰۶ در سالن تئاتر دونمار ورهاوس روی صحنه رفت. منتقدان در مقابل این نمایش که تصویری از دنیایی تحت‌سلطهٔ یک عمل جراحی بدونِ مشخص‌کردنِ کشور، زمان وقوع و چگونگی مراحل عمل ارائه می‌کند، به ۲ دستهٔ موافق و مخالف تقسیم شدند. این نویسنده در نوامبر ۲۰۰۷ در روزنامهٔ گاردین اعلام کرد که از این پس تمرکزش را به نوشتن دربارهٔ شخصیت‌های دگرجنس‌گرا معطوف می‌کند. او در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان یکی از نویسندگان کمپانی رویال شکسپیر منسوب شد؛ در همان سال به سفارش گروه کُر مردان هم‌جنس‌گرای لندن قطعه‌ای برای بیست‌ویکمین جشن سالانهٔ هم‌سرایان نوشت.

بخشی از کتاب ترکه

«ادوارد: تَرْکه سال‌ها رو دیوار دفتر معاون مدرسه آویزون بود. بیش‌تر حکم یه نماد رو داشت تا یه ــ اون‌جا گذاشته بودنش تا یه جور هشدار باشه. زدنْ خونهٔ آخر بود، بیش‌تر حکم تهدید رو داشت. اولین روز تو سمت معاون، تَرْکه مثل همیشه روی دیوار بود. غریزه‌م بهم می‌گفت اون رو قایم کنم تو کشو کمد، تو قفسهٔ وسایل. اما براش دلیل آوردم که این‌جوری بیش‌تر تهدیدآمیزه، این‌که بچه‌ها بدونن تَرْکه یه جایی مخفی شده ترسناک‌تر بود تا این‌که همون‌جا جلو چشم همه باشه. چند هفتهٔ اول سختم بود که می‌دیدمش از دیوار آویزونه و کل کارهام رو وقتی اون‌جا بود انجام می‌دادم، اما آدم به همه‌چی عادت می‌کنه. تَرْکه شد بخشی از ــ می‌شه گفت شد بخشی از اتاق. فقط وقتی یه بچه می‌اومد تو اتاق ــ مجبور بودی بهشون بگی «من رو نگاه کن، تو چشم‌های من نگاه کن» ــ چون نگاه‌شون منحرف می‌شد و میخکوب تَرْکه می‌شدن. فقط وقتی همهٔ جزئیات تو دفترِ ثبت نوشته می‌شد ــ بچه‌ای که تو اتاق بود، وقتی جزئیات رو تو دفتر می‌نوشتم اون‌جا بود ــ تَرْکه رو از روی دیوار می‌آوردم پایین، و وقتی که تعداد ضربات مقرر زده می‌شد، تَرْکه رو فوراً می‌ذاشتم سر جاش.

آنا: تا حالا کسی هم زخمی شده؟

ادوارد: اوه نه.

آنا: تا حالا مجبور نشدی قبل از این‌که تَرْکه رو بذاری سر جاش، خون روش رو پاک کنی؟

ادوارد: تَرْکه باعث شکافتن سطح پوست نمی‌شه.

آنا: هیچ‌وقت نشده؟

ادوارد: اگه سطح پوست رو بشکافه، یعنی داری بدجوری اشتباه می‌زنی.

آنا: جاش زخم می‌شد؟

ادوارد: من بهش نمی‌گم زخم، نه.

آنا: چی بهش می‌گی؟

ادوارد: ردش می‌موند. رد قرمزی که یکی دو روز بعدش هم خوب می‌شد.

آنا: آه، خب اگه فقط همین بوده باشه.»