کتاب تفسیر عتیق نیشابوری

کتاب تفسیر عتیق نیشابوری نوشتهٔ ابوبکر عتیق ابن محمد نیشابوری (معروف به سورابادی) و حاصل ویرایش جعفر مدرس صادقی است. نشر مرکز این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب تفسیر عتیق نیشابوری

گفته شده است که کتاب تفسیر عتیق نیشابوری پس از ترجمهٔ تفسیر طبری و تاج التراجم از اسفراینی، سومین تفسیر کامل قرآن کریم به فارسی است که نسخه‌های خطی متعددی از آن باقی مانده است. این کتاب که به «تفسیر سورآبادی» معروف است، به سبک بیشتر تفاسیر دیگر زمان خود نوشته شده؛ به این ترتیب که ترجمهٔ آیات پس از ذکر مقدمات نخست هر سوره و شرح تعداد آیات و کلمات و همچنین محل نزول و فضیلت سوره‌ها شروع می‌شود. در هر قسمت که نیاز به تفسیر است، آیات متوقف شده و در پی تفسیر، بخشی از داستان یا گاه کل داستان مرتبط با آن بخش ذکر می‌شود و سپس دوباره آیات ترجمه می‌شود. در بیشتر موارد، پس از ترجمهٔ آیات و پیش از شروع تفسیر، عباراتی مانند سؤال و جواب به‌عنوان گشایشی برای بخش تفسیر و داستان ذکر می‌شوند. ابوبکر عتیق ابن محمد نیشابوری قصه‌ها را گاه از سوی راوی و گاه بدون مشخص‌کردن راوی تعریف کرده و گاه راوی یکی از افراد قصه است که داستان خود را تعریف می‌کند. «تفسیر عتیق نیشابوری» از درون نویسنده بر می‌آید و سبک روایت متعلق به او است. داستان او به‌جای هر منبع مکتوب یا داستانی بر قلم خودش استوار است و داستان‌هایی که از زبان او می‌خوانیم، بدون توجه به منبع، از صافی او گذشته است و «ابوبکر عتیق ابن محمد نیشابوری» به‌جای نقل روایات، بر حافظهٔ خویش تکیه می‌کند. نسخهٔ حاضر، تصحیح جعفر مدرس صادقی از تفسیر عتیق نیشابوری است که از معتبرترین ویرایش‌های موجود از این متن کهن است.

این کتاب، یکی از جلدهای مجموعهٔ «بازخوانی متون» در نشر مرکز است. این مجموعه دربردارندهٔ ویرایش‌های جدید از برجسته‌ترین متن‌هایی است که در ادبیات فارسی اهمیت دارند. کوشش بر آن بوده است که این متون بدون آنکه در اساس آن‌ها تصرفی صورت پذیرد، عرضه شوند؛ ازاین‌رو تمامیت اثر و سبک متن دست‌نخورده باقی می‌ماند و تنها با پیراستن برخی فرعیات و فصل‌بندی و تدوین دوباره و پاراگراف‌بندی و نقطه‌گذاری و به‌کاربردن رسم‌الخطی یکدست، متن به هیئتی تازه در می‌آید؛ تا نه‌فقط برای پژوهندگان و کارشناسان، بلکه برای همهٔ ادب‌دوستان مفید و خواندنی باشد.

خواندن کتاب تفسیر عتیق نیشابوری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تفسیر قرآن پیشنهاد می‌کنیم.

درباره جعفر مدرس صادقی

جعفر مدرس صادقی در سال ۱۳۳۳ در اصفهان به دنیا آمد. او نویسنده، مترجم و ویراستار ایرانی است که تحصیلات دبیرستانی‌اش را در اصفهان به پایان رساند و سال ۱۳۵۱ برای ادامهٔ تحصیل به تهران رفت. مدرس صادقی از ٢٣سالگی وارد مطبوعات شد و کارش را با گزارش‌نویسی در روزنامهٔ اطلاعات آغاز کرد. او سپس از سال ١٣۵٣ به «آیندگان» رفت و در سرویس فرهنگی به کار ترجمه، معرفی و نقد کتاب پرداخت. این نویسندهٔ ایرانی با انتشار رمان «گاوخونی» به شهرت رسید. این رمان سال ۱۹۹۶ به انگلیسی ترجمه و در آمریکا منتشر شد؛ همچنین به زبان‌های عربی و کردی نیز ترجمه شده است. بهروز افخمی نیز سال ١٣٨٣ فیلمی بر اساس آن ساخت که یک سال بعد در بخش «۲ هفته با کارگردانان» جشنوارهٔ فیلم کن به نمایش درآمد. از رمان‌های دیگر مدرس صادقی که به انگلیسی ترجمه شده «کلهٔ اسب» است. داستان «بالون مهتا» یکی دیگر از آثار مکتوب اوست. او رساله‌ای هم به نام «اندر آداب نوشتار» را هم نوشته است.

جعفر مدرس صادقی سال ١٣٩٣ در گفت‌وگویی از سانسور گلایه کرد و گفت که سانسور باید به‌طور کامل برداشته شود؛ چه پیش از چاپ چه پس از چاپ و نویسنده خودش باید پاسخگوی آن چیزی باشد که به چاپ می‌رساند.