کتاب تئوری انتخاب

کتاب تئوری انتخاب (روان‌شناسی نوین، آزادی‌های فردی) با عنوان انگلیسی Choice Theory: A New Psychology of Personal Freedom، نوشته ویلیام گلسر با ترجمه سید محمد طهماسبی و حمید غلامی، در سال ۱۳۹۹ توسط انتشارات آتیسا منتشر شده است. این اثر در دسته‌ی روان‌شناسی نوین قرار می‌گیرد و به بررسی ریشه‌های مشکلات رفتاری و عاطفی انسان‌ها در روابط بین‌فردی می‌پردازد. نویسنده تلاش کرده است با ارائه‌ی اصولی کاربردی، راه‌هایی برای بهبود کیفیت روابط در خانواده، مدرسه و محیط کار پیشنهاد دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تئوری انتخاب اثر ویلیام گلسر

کتاب تئوری انتخاب اثری تحلیلی در حوزه‌ی روان‌شناسی است که به قلم ویلیام گلسر نوشته شده است. این کتاب با رویکردی علمی و تجربی، به بررسی چگونگی شکل‌گیری و مدیریت روابط انسانی می‌پردازد و تلاش می‌کند مفاهیم سنتی روان‌شناسی را به چالش بکشد. ساختار کتاب بر پایه‌ی معرفی نظریه‌ی انتخاب و مقایسه‌ی آن با روان‌شناسی نظارت بیرونی بنا شده است.

ویلیام گلسر در این اثر، چهار نوع رابطه‌ی کلیدی را محور بحث قرار داده است: روابط همسران، والدین با فرزندان، آموزگاران با دانش‌آموزان و مدیران با کارکنان. کتاب تئوری انتخاب با مثال‌ها و روایت‌هایی از زندگی روزمره، نشان می‌دهد که بسیاری از مشکلات رفتاری و عاطفی ریشه در روابط ناسالم دارند و راهکارهایی برای بهبود این روابط ارائه داده است. این کتاب در قالبی تحلیلی و آموزشی، مخاطب را با مفاهیم بنیادین روان‌شناسی مدرن و اهمیت انتخاب‌های فردی در زندگی آشنا می‌کند.

خلاصه کتاب تئوری انتخاب

کتاب تئوری انتخاب با طرح این پرسش آغاز می‌شود که چرا بسیاری از انسان‌ها خود را بدبخت یا ناکام می‌دانند و ریشه‌ی این احساسات را در روابط ناخوشایند جست‌وجو می‌کند. ویلیام گلسر در این اثر، نظریه‌ای را مطرح می‌کند که بر اساس آن، هر فرد مسئول انتخاب‌های خود در زندگی است و هیچ‌کس نمی‌تواند دیگری را مجبور به احساس یا رفتاری خاص کند. او تأکید دارد که اطلاعات و اخبار دریافتی از دیگران تنها زمانی بر ما اثر می‌گذارند که خودمان تصمیم بگیریم چگونه به آن‌ها واکنش نشان دهیم. در ادامه، نویسنده به تفاوت میان روان‌شناسی نظارت بیرونی و تئوری انتخاب می‌پردازد. در روان‌شناسی سنتی، افراد تلاش می‌کنند دیگران را به انجام کارهایی وادار کنند که شاید تمایلی به آن‌ها ندارند، اما تئوری انتخاب بر این باور استوار است که هر فرد باید مسئولیت انتخاب‌های خود را بپذیرد و به‌جای کنترل دیگران، بر بهبود روابط و ارتباطات خود تمرکز کند.

گلسر چهار نوع رابطه‌ی اساسی را بررسی می‌کند: رابطه‌ی همسران، والدین و فرزندان، آموزگاران و دانش‌آموزان و مدیران و کارکنان. او معتقد است که مشکلاتی مانند خشم، اعتیاد، بدرفتاری و حتی اختلالات شخصیتی اغلب از روابط ناسالم و کنترل‌گرانه سرچشمه می‌گیرند. راهکار پیشنهادی او جایگزین‌کردن رفتارهای سلطه‌گرانه با مهربانی، توجه، گفت‌وگو و احترام است. در بخش‌هایی از کتاب، مثال‌هایی از زندگی روزمره و تجربیات شخصی نویسنده آورده شده تا نشان دهد چگونه انتخاب‌های فردی می‌توانند کیفیت روابط را تغییر دهند. گلسر تأکید می‌کند که برای داشتن زندگی رضایت‌بخش، باید از نظارت بیرونی فاصله گرفت و مسئولیت انتخاب‌ها و احساسات خود را پذیرفت. او همچنین به نقش آموزش‌وپرورش در شکل‌گیری روابط سالم اشاره می‌کند و معتقد است مدارس و خانواده‌ها باید به‌جای تنبیه و اجبار، بر ایجاد ارتباط مؤثر و حمایتگرانه تمرکز کنند.

چرا باید کتاب تئوری انتخاب را بخوانیم؟

این کتاب با ارائه‌ی دیدگاهی متفاوت به روان‌شناسی سنتی، به مخاطب کمک می‌کند تا نقش انتخاب‌های فردی را در شکل‌گیری روابط و احساسات خود بهتر درک کند. کتاب تئوری انتخاب نه‌تنها به تحلیل ریشه‌های مشکلات رفتاری و عاطفی می‌پردازد، بلکه راهکارهایی برای بهبود روابط در خانواده، مدرسه و محیط کار ارائه می‌دهد. مطالعه‌ی این اثر می‌تواند به افزایش خودآگاهی، مسئولیت‌پذیری و بهبود کیفیت ارتباطات بین‌فردی کمک کند. همچنین مثال‌ها و روایت‌های واقعی کتابْ مفاهیم نظری را به زندگی روزمره پیوند می‌زند و امکان عملی‌کردن آن‌ها را فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای افرادی که دغدغه‌ی بهبود روابط خانوادگی، زناشویی، تربیت فرزند، آموزش و مدیریت را دارند، مفید است. همچنین به مشاوران، روان‌شناسان، آموزگاران و والدینی که به‌دنبال راهکارهایی برای کاهش تعارض و افزایش رضایت در روابط هستند، توصیه می‌شود.

درباره ویلیام گلسر

ویلیام گلسر در سال ۱۹۲۵ میلادی به دنیا آمد. او روان‌پزشکی برجسته، نوآور و شناخته‌شده در سطح بین‌المللی بود. هرچند نامش از سال ۱۹۶۵ و به‌سبب ابداع واقعیت‌درمانی در دنیای روان‌پزشکی شهرت یافت، امروزه بیش از هر چیز با تئوری انتخاب و کاربردهای گسترده‌اش در حوزه‌ی بهداشت روان، آموزش‌وپرورش و مدیریت نیروی انسانی شناخته می‌شود.

گلسر میان سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۷ دوره‌ی تخصصی روان‌پزشکی خود را در بیمارستان جانبازان لس‌آنجلس غربی و دانشگاه UCLA گذراند. در این دوران، آموزه‌های استادش، هرینگتون، تأثیر عمیقی بر او گذاشت و سبب شد از روان‌پزشکی سنتی فاصله بگیرد. وی در آغاز، تحصیلات خود را در رشته‌ی مهندسی شیمی دنبال می‌کرد، اما زمانی که دریافت علاقه‌ی واقعی‌اش در زندگی روان‌پزشکی است، مسیرش را تغییر داد و وارد این رشته شد. گلسر در سال ۱۹۶۱ دوره‌ی روان‌پزشکی خود را به پایان رساند.

او از سال ۱۹۵۷ تا ۱۹۸۶ به‌عنوان روان‌پزشکی فعال، با رویکرد واقعیت‌درمانی در مطب خصوصی و مراکز اصلاح و بازپروری نوجوانان بزهکار به درمان اشتغال داشت. مسیر حرفه‌ای او سرشار از پیشرفت در زمینه‌های گوناگون از جمله کار بالینی، سخنرانی، تدریس و نگارش بود.

گلسر بیش از ۲۰ کتاب تألیف کرد. در سال ۱۹۶۵ اثر برجسته‌ی خود با عنوان واقعیت‌درمانی و در سال ۱۹۶۹ کتاب مدارس بدون شکست را منتشر کرد. سپس در سال ۱۹۹۸ با انتشار کتاب تئوری انتخاب، مفهوم انگیزش و علل رفتار انسان را از منظر روان‌شناسی کنترل درونی بسط داد. همچنین با انتشار کتاب‌های «هشدار: روان‌پزشکی می‌تواند برای سلامتی شما خطرناک باشد!» در سال ۲۰۰۳ و «هشت درس برای زندگی زناشویی شادتر» در سال ۲۰۰۷ نقش چشمگیری در ارتقای سلامت روان جامعه‌ی جهانی ایفا کرد.

مشاهدات نظام‌مند گلسر او را به این باور رساند که انسان‌ها ذاتاً موجوداتی اجتماعی‌اند و برای بقا و تداوم زندگی به یکدیگر نیاز دارند. بر همین اساس، او معتقد بود ریشه‌ی بیشتر مشکلات روان‌شناختی انسان‌ها در مشکلات ارتباطی نهفته است؛ یعنی در روابط تخریب‌شده، ناراضی‌کننده یا گسسته با افراد مهم زندگی. از دید او، بخش عمده‌ای از رنج‌های روانی ما ناشی از ناتوانی در برقراری ارتباط سالم با کسانی است که نقشی کلیدی در زندگی‌مان دارند.

در سال ۲۰۰۰ میلادی، دانشگاه سان‌فرانسیسکو به پاس خدمات ارزنده‌اش، درجه‌ی دکتری افتخاری علوم انسانی را به او اعطا کرد. در مارس ۲۰۰۳، انجمن مشاوره‌ی آمریکا از او به‌عنوان فردی که سهمی چشمگیر در پیشرفت و ارتقای کیفی حرفه‌ی مشاوره داشته، تقدیر نمود. سپس در آوریل ۲۰۰۴ همین انجمن، به پاس بنیان‌گذاری روش واقعیت‌درمانی، نشان اسطوره‌ی مشاوره را به او اعطا کرد. در نهایت، در سال ۲۰۰۵، انجمن روان‌شناسی آمریکا عنوان پرافتخار استاد ممتاز در درمانگری را به ویلیام گلسر اهدا کرد که یکی از بالاترین افتخارات ممکن در این حوزه به‌ شمار می‌رود.

از میان آثار پرفروش گلسر در ایران می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: «تئوری انتخاب»، «ازدواج بدون شکست (حل معمای ازدواج از طریق تئوری انتخاب)» و «هشت درس برای زندگی زناشویی شادتر».

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

انتشارات رسا در سال ۱۳۸۲ با ترجمه‌ی م‍ه‍رداد ف‍ی‍روزب‍خ‍ت، انتشارات سایه سخن در سال ۱۳۹۰ با ترجمه‌ی علی صاحبی، انتشارات ندای معاصر در سال ۱۳۹۹ با ترجمه‌ی گلناز سهرابی، انتشارات سفیر قلم در همان سال با ترجمه‌ی الهام بابایی و... این کتاب را منتشر کرده‌اند.

بخشی از کتاب تئوری انتخاب

«بعد از چهل سال تجربهٔ روان‌پزشکی، به من ثابت شده است تمام افراد غمگین، مشکلی مشترک دارند؛ آن‌ها‌ این قدرت را ندارند تا با کسانی که می‌خواهند‌ با آن‌ها‌ وارد رابطه شوند به‌درستی ارتباط برقرار کنند. با اینکه موفقیت‌های‌ زیادی در موضوع مشاوره و روان‌شناسی‌‌ داشته‌ام‌ ولی همچنان نظر استادم دکتر جی. ال. هرینگتون را که موفق‌ترین‌ روان‌پزشکی است که تا ‌این سن با او سروکار داشته‌ام به خاطر می‌سپارم‌. او می‌گوید‌: «اگر همهٔ متخصصان رشتهٔ روان‌پزشکی در یک لحظه از روی کرهٔ زمین محو شوند، هیچ‌کس در دنیا هیچ‌گاه متوجه ‌‌‌نمی‌شود که آن‌ها در دنیا حضور ندارند.» البته در تمام این سال‌ها کمک‌هایی‌ را که ما به مردم کرده‌ایم‌‌ نادیده‌ نمی‌گرفت‌، فقط منظورش این بود که اگر هدف از کشف علم روان‌شناسی‌‌ در جهان، کاهش غم‌وغصه و ناراحتی و در پیش‌گرفتن ‌روشی است که آدم‌ها‌ در شرایط بهتری زندگی کنند و روابط‌شان با هم مهربانانه‌تر و تأثیرگذارتر باشد، اما روان‌پزشکان هنوز نتوانسته‌اند به این هدف دست پیدا کنند و تلاش‌هایشان تا الان نتیجهٔ قابل‌توجهی نداشته است.»