کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاش مندی

کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاشمندی نوشته و ترجمهٔ فریبرز باقری است. انتشارات ارجمند این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ علم روان‌شناسی قرار گرفته، در باب آزمون «d2» در خدمت دقت و تمرکز در جامعهٔ ایرانی است. این کتاب گزارش جامعی از یافته‌های روان‌سنجی آزمون «d2» شامل روایی و پایایی آن در جامعهٔ ایرانی ارائه داده است. این اطلاعات به متخصصان کمک می‌کند تا از ویژگی‌های روان‌سنجی این ابزار آگاه شده و با اطمینان بیشتری از آن استفاده کنند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاش مندی اثر فریبرز باقری

کتاب «d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاشمندی» که در سال ۱۳۹۶ (چاپ دوم) منتشر شده، با هدف ارائهٔ یک ابزار معتبر و هنجارشده برای سنجش توجه و تمرکز در جامعهٔ ایرانی تهیه و تدوین شده است؛ چرا که آزمون d۲، ابداع‌شده در آلمان و شناخته‌شده در سطح بین‌المللی در حوزه‌های مختلف، در ایران به‌طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته و هنجار نشده بود. باتوجه‌به اهمیت توجه و تمرکز به‌عنوان یکی از کارکردهای اساسی روان‌شناختی در زمینه‌های تعلیم و تربیت، کار و صنعت، مدیریت منابع انسانی و روان‌شناسی ترافیک، این کتاب خواسته تا با ارائهٔ توضیحات جامع دربارهٔ آزمون، خرده‌مقیاس‌ها، نحوهٔ اجرا و تفسیر نمرات و نیز به‌روزرسانی پژوهش‌های مرتبط، خلأ موجود در ابزارهای تشخیصی روان‌شناختی و روان‌پزشکی ایران را پر کند. این کار با بهره‌گیری از بخش‌هایی از متن آلمانی آزمون و تلاش یک گروه پژوهشی برای هنجاریابی و رفع نواقص به ثمر رسیده است. آزمون «d2» به‌عنوان یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین ابزارهای سنجش توجه و تمرکز با بیش از نیم قرن تجربه، اهمیت بسزایی در تشخیص و پژوهش در حوزه‌های گوناگون روان‌شناسی از جمله بالینی، تربیتی، ورزش، ترافیک، صنعت، سازمان، مدیریت منابع انسانی و روان‌پزشکی داشته است؛ ازاین‌رو نیاز به یک ابزار معتبر و دقیق نظیر آن برای ارتقای کیفیت کارشناسی توجه و تمرکز در جامعهٔ ایران برای متخصصان آشکار است؛ به‌ویژه باتوجه‌به سهولت اجرا در زمان کوتاه هشت دقیقه به‌صورت فردی و گروهی و نیز وجود جدول‌های هنجار با نمرات استاندارد برای بازهٔ ۹ تا ۶۰ سال.

خلاصه کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاش مندی

کتاب «d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاشمندی» با هدف ارائهٔ ابزاری معتبر و هنجارشده برای سنجش توجه و تمرکز در جامعهٔ ایرانی تدوین شده است، چراکه آزمون d۲ در ایران به‌طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته و هنجار نشده بود. فصل اول به اهمیت توجه و تمرکز در روان‌شناسی و ایران می‌پردازد و نشان می‌دهد که این مفاهیم کلیدی در طول تاریخ روان‌شناسی مورد توجه بوده و کاستی در آن‌ها با مشکلات متعددی مرتبط است؛ درحالی‌که در ایران به آن کم‌توجهی شده است. فصل دوم به معرفی مواد لازم برای اجرای آزمون d۲ شامل کتابچه، برگه‌های دستورالعمل و آزمون، شابلون‌ها، مداد و کرنومتر می‌پردازد و بر لزوم اجرای صحیح آزمون توسط فرد آموزش‌دیده و اهمیت دستورالعمل‌های واضح برای عینیت در اجرا تاکید می‌کند. فصل سوم یافته‌های روان‌سنجی و نتایج هنجاریابی آزمون در تهران را بررسی کرده و ضمن تأیید پایایی و روایی مناسب آزمون، بر اهمیت درک سازه‌های روان‌شناختی مرتبط برای کاربرد آگاهانهٔ آن تاکید می‌کند و نهایتاً فصل چهارم شامل جدول‌های هنجار برای گروه‌های سنی مختلف است.

چرا باید کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاش مندی را بخوانیم؟

این کتاب را اولین منبع جامع و مدون به زبان فارسی دانسته‌اند که آزمون معتبر و شناخته‌شدهٔ «d2» را برای جامعهٔ ایرانی هنجار کرده است. این امر امکان استفادهٔ استاندارد و قابل اعتماد از این آزمون را در تشخیص، پژوهش و کارشناسی توجه و تمرکز در ایران فراهم می‌کند. کتاب به‌طور مفصل به اهمیت توجه و تمرکز به‌عنوان کارکردهای اساسی روان‌شناختی در حوزه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی پرداخته و نشان داده است که نقص در این کارکردها چگونه می‌تواند منجر به مشکلات گوناگون شود.

کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاش مندی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به دوستداران علم روان‌شناسی و موضوع روان‌سنجی پیشنهاد می‌کنیم.

خلاصه فصل‌های کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاش مندی

فصل اول: مقدمه‌ای کوتاه دربارهٔ توجه و تمرکز

توجه و تمرکز از ابتدای پیدایش روان‌شناسی تجربی تا امروز مفاهیمی کلیدی در گرایش‌های مختلف این علم بوده و با پیچیده‌ترشدن زندگی و افزایش اطلاعات در عصر حاضر، اهمیت آن برای والدین، مربیان، نظام آموزشی و بهداشت روانی جوامع بیش از پیش نمایان شده است؛ زیرا کاستی در توجه و تمرکز با مشکلاتی نظیر افت تحصیلی، شکست شغلی، تکانش‌وری، هیجان‌طلبی، تنوع‌طلبی، رفتارهای پرخطر و اعتیاد مرتبط بوده و روان‌شناسان را به ارائهٔ الگوهای نظری دقیق‌تر و روش‌های سنجش و درمان مؤثرتر سوق داده است. با وجود اهمیت فراگیر توجه و تمرکز، عرصه‌هایی همچون روان‌شناسی تربیتی، کار و صنعت و به‌ویژه ترافیک در ایران، در مقایسه با هوش و شخصیتْ توجه کمتری به این کارکرد مهم نشان داده‌اند.

فصل دوم: توصیف آزمون و چگونگی انجام آن

برای اجرای ویراست نهم آزمون تمرکز (توجه انتخابی) و تلاشمندی d۲ به کتاب آزمون، برگه دستورالعمل، برگهٔ آزمون (دو طرفه)، دو شابلون ارزشیابی، برگهٔ ارزشیابی (دو طرفه)، دو مداد نرم تراشیده‌شده و یک کرنومتر یا ساعت با عقربهٔ ثانیه‌شمار نیاز است؛ همچنین برای تسریع محاسبات، ماشین حساب ساده توصیه می‌شود. آزمون باید توسط فرد دوره‌دیده یا مسلط به کتابچهٔ آزمون و مراحل اجرا، ارزشیابی و تفسیر نمرات انجام شود. کتاب آزمون شامل مبانی نظری توجه و تمرکز، تاریخچهٔ آزمون، دستورالعمل اجرا، نحوهٔ محاسبهٔ نمرات خام، ارزشیابی و تحلیل نمرات استاندارد و جدول آن‌ها است. فصل جداگانه‌ای به شاخص‌های کیفیت آزمون (اعتبار و پایایی) اختصاص یافته که حاوی تجربیات ارزشمندی برای استفادهٔ بهینه از این آزمون است. برگهٔ دستورالعمل به‌منظور اجرای استاندارد و جمع‌آوری داده‌های عینی، نحوهٔ انجام آزمون را در سه بخش (تکمیل فرم، آشنایی با نحوهٔ اجرا و توصیف خود آزمون) ارائه می‌دهد. قبل از شروع، دستورالعمل برای آزمودنی خوانده شده و او همزمان مراحل را انجام می‌دهد. در ترجمهٔ دستورالعمل d۲ تلاش شده روانیِ زبان فارسی در عین حفظ وفاداری به محتوا رعایت شود. در صورت نیاز برای درک بهتر دستورالعمل می‌توان از وایت‌بورد یا تخته‌سیاه به‌ویژه در آزمون‌های گروهی یا برای افراد با هوش پایین استفاده کرد. هنگام توضیح، اصل بر چارچوب و محتوای دستورالعمل است و کلمات کلیدی باید واضح، شمرده و با تأکید خوانده شود. بزرگسال‌ها با هوش متوسط معمولاً دستورالعمل را به‌آسانی درک می‌کنند، اما کودکان و افراد با هوش پایین ممکن است دچار مشکل شوند که در این صورت استفاده از ابزارهای آموزشی توصیه می‌شود (بر اساس تحقیقات، افراد با ضریب هوشی زیر ۸۸ در درک دستورالعمل با مشکل مواجه می‌شوند).

فصل سوم: یافته‌های روان‌سنجی

این فصل به بررسی یافته‌های روان‌سنجی و نتایج هنجاریابی آزمون d۲ در تهران می‌پردازد. هدف، آشنایی عمیق‌تر با سازه‌های روان‌شناختی مرتبط و کاربرد آگاهانه‌تر آن در زمینه‌های مختلف به‌ویژه برای دانشجویان است. بر این اساس، عینیت در اجرا، ارزشیابی و تفسیر از طریق دستورالعمل‌های شفاف، قواعد دقیق و هنجاریابی تضمین می‌شود و همبستگی بالای بین مقیاس‌های کارایی و تمرکز و همبستگی پایین آن‌ها با مقیاس خطا نشان‌دهندهٔ انسجام سازه‌ای آزمون است. بررسی پایایی از طریق مطالعات پیشین و جامعهٔ هنجار تهران با ضرایب بالای ۰.۹۰ برای همسانی درونی مقیاس‌ها، پایایی بسیار خوب آزمون d۲ را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که با افزایش سن، میزان پایایی نتایج نیز افزایش می‌یابد.

فصل چهارم: جداول هنجار برای گروه‌های سنی

این فصل حاوی جدول‌های گوناگون است.

بخشی از کتاب d2 آزمون توجه انتخابی، تمرکز و تلاش مندی

«تجربیات در عرصه تشخیص بالینی نشان می‌دهد که آزمون d۲ ابزار مناسبی برای تشخیص اختلال توجه و بیش‌فعالی است زیرا ساختار آزمون به‌گونه‌ای است که موفقیت در آن منوط به توجه به جزئیات است و بر اساس نظام طبقه‌بندی اختلالات روانی (DSM-IV) از ملاک‌های اصلی تشخیص اختلال توجه و بیش‌فعالی بی‌توجهی به جزئیات و انجام خطا از روی شتاب‌زدگی در انجام تکالیف مدرسه و دیگر فعالیت‌هاست (A۱a). این ویژگی در آزمون d۲ با شاخص‌های خطای حذف (F۱) و درصد خطا (F%)، به‌طور عینی، قابل اندازه‌گیری است. شاخص خطای حذف برابر است با تعداد محرک‌های آماجی که آزمودنی از چشم انداخته است.

از مشکلات اصلی تعیین اعتبار سازه هر آزمون توجه و تمرکزی پاسخگویی به این ابهام است که آیا آزمون مورد نظر با سطح هوش همبستگی معناداری دارد یا نه. ازآنجاکه ابزارهای سنجش توجه اساساً متغیر دیگری را غیر از هوش می‌سنجند، توقع می‌رود که بین نتایج این دو گونه آزمون همبستگی مشاهده نشود. طیف گسترده‌ای از پژوهش‌ها (بریکن‌کمپ، ۱۹۶۲؛ دال، ۱۹۷۲؛ رائوخ‌فِلایش، ۱۹۸۳؛ هامستر، ۱۹۷۸؛ اشمیت‌آتسِرت و ایزینگ، ۱۹۹۷) به‌وضوح فقدان همبستگی بین خرده مقیاس‌های آزمون d۲ و آزمون‌های گوناگون هوش (به‌ویژه IST, HAWIE, IST-۲۰۰۰) را نشان داده‌اند.»