کتاب موسی

کتاب موسی نوشتهٔ گرهارت فون راد و ترجمهٔ فاطمه صبایی و محمد صبایی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی *.

درباره کتاب موسی

گرهارت فون راد در کتاب موسی بیان کرده است که معرفی و سیمانگاری موسی در کتاب مقدس حاصل تجربه‌های ایمانیِ نسل‌های مختلف است؛ تجربۀ ایمانیِ نسل‌هایی که از سویی خواهان پیروی از موسی در مسیر ایمان بودند و از سوی دیگر پروای اقتضائات وضع و زمانۀ جدید را داشتند. داستان‌های مربوط به موسی و سنت‌های مربوط به او در متن و بطن تاریخِ ایمانِ قوم زنده مانده‌اند و در این و طبق این تاریخ شکل گرفته‌اند. نویسندگان داستان‌ها و گردآورندگان و ناقلان سنت‌ها و در نهایت کسانی که این داستان‌ها و سنت‌ها را در کتاب مقدس می‌خوانند، بیش و پیش از آگاهی از چند‌و‌چونِ حیات موسی، در پی فهم این موضوع ایمانیِ سرنوشت‌ساز هستند که یهوه برای نجات قوم خود از نگونبختی و بردگی در مصر، فرود آمد و با دست قدرتمند خویش و عطای شریعت حیات‌بخشِ خودْ ایشان را به سرزمین موعود هدایت کرد.

کتاب حاضر را می‌توان نما و طرح بسیار مختصری از الهیات عهد عتیق دانست. این کتاب اگرچه عنوان موسی را بر خود دارد، به‌تمامی به حیات موسی، نمی‌پردازد، بلکه آن را جزئی از سنت و تاریخ دین قوم اسرائیل می‌داند. از این روست که فون‌ راد می‌گوید سنت‌ها و داستان‌های مربوط به موسی با وجود اهمیت فراوانِ شخصیت و حیات او، در اصل و اساس قالبی هستند برای طرح و روایتِ اعمال نجات‌بخش عظیمی که خدا برای قوم خویش انجام داد.

خواندن کتاب موسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب الهیات عهد عتیق پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب موسی

«در اسرائیل باستان، اعلام حکم معمولاً در دروازۀ شهر صورت می‌گرفت. در کتاب روت باب ۴، توصیف بدیعی می‌یابیم که نشان می‌دهد چه شرایط معدودی فراهم می‌شد تا اجتماعی گرد آید که در آن عدالت می‌توانست اجرا شود. شاکی به دروازۀ شهر, که احتمالاً تنها فضای بازِ در دسترس بود، می‌رفت، بزرگان را گرد هم جمع می‌کرد و آن‌گاه اقامۀ دعوا می‌توانست آغاز شود. بنابراین، طبقه‌ای از قضات متخصص وجود نداشت؛ کسانی که داوری می‌کردند از تودۀ مردم و عموماً مشایخ و بزرگانی از میان خود مردم بودند (نیز بنگرید به: ارمیا ۲۶:۱۰). در این‌جا دربارۀ قضایایی حقوقی داوری می‌شد که احتمالاً در اجتماعی کوچک پیش می‌آمد؛ قضایایی در باب قانون خانواده، قرض، دیون، قوانین برده‌داری، قوانینی برای حمایت از فقرا؛ و نیز مسائلی همچون جرایم مالی، و حتی خشونت و قتل. حال این داوری‌ها بر اساس کدام قوانین اساسی انجام می‌گرفت؟ این قوانین به وجه شرطی و در قالب جمله‌هایی اعلام شده‌اند که با کلمۀ «اگر» شروع می‌شوند. چند نمونۀ جالب توجه از آن‌ها در کتاب عهد ــ خروج ۲۲:۱-۱۵ ــ آمده است: «اگر کسی گاو یا بره‌ای را سرقت کند ...», «اگر سارقی در حال گشودن روزنی در ...», و مانند آن. البته این «اگرها» صرفاً فرضی نیستند؛ بلکه به مواردی اشاره دارند که ممکن است واقعاً اتفاق بیفتد.

تا آن‌جا که به این اصول حقوقی مربوط می‌شود، تفاوت زیادی میان قوم اسرائیل و دیگر اقوام خاور نزدیک باستان نیست. حتی می‌توانیم چنین بینگاریم که وقتی قبایل کوچ‌نشین قوم اسرائیل وارد کنعان شدند، شمار زیادی از سنن حقوقی‌ای را که تا آن موقع در شهرهای کنعان بود برای خود پذیرفتند. حال که آنان شیوۀ زندگی یکجانشینی را به جای زندگی کوچ‌نشینی در صحرا برگزیدند، با اوضاعی کاملاً متفاوت و شمار زیادی مسائل جدید روبه‌رو شدند؛ آنان مجموعه قوانین پیشرفته‌ای نداشتند که تمام مسائل احتمالی را در بر گیرد. بر همین اساس است که می‌توانیم واقعیتِ وجودِ اشتراکات فراوان میان قوانین باستانیِ قوم اسرائیل و سنت‌های قانونیِ رایج در سرتاسر خاورِ نزدیکِ آن دوران را تبیین کنیم.»