کتاب انجیل یهودا

کتاب انجیل یهودا (از دست‌نوشته چاکوس) نوشتهٔ رودولف کاسر، ماروین میر و گرگور ورست و ترجمهٔ شروین اولیایی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب انجیل یهودا

کتاب انجیل یهودا نخستین ترجمهٔ انجیل یهودا به زبان فارسی است. این انجیل خود بخشی از یک دست‌نوشته یا نسخهٔ خطی پاپیروسی است که به دست‌نوشتهٔ چاکوس مشهور است. این نسخهٔ خطی که در سال‌های پایانی دههٔ ۱۹۷۰ میلادی طی حفاری مخفیانه‌ای در مصر کشف شد، سرنوشت پرماجرایی را پشت سر گذاشت تا سرانجام به دست مؤسسهٔ «نشنال جئوگرافیک» رسید. این مؤسسه گروهی از متخصصان را برای ترمیم و ترجمهٔ انجیل یهودا برگزید و سرانجام در سال ۲۰۰۶، ویراست نخست آن را برای اولین‌بار منتشر کرد. اصل این انجیل به زبان قبطی بر برگ‌های پاپیروسی مکتوب شده و متعلق به قرن سوم یا چهارم میلادی است. پژوهشگران اعتقاد دارند که نسخهٔ بازیافته، ترجمه‌ای از نسخه‌ای قدیمی‌تر به زبان یونانی است. شرح ماجرای این انجیل در این اثر آمده است.

«انجیل یهودا» از زمان انتشار تاکنون، بارها به زبان‌های مختلف ترجمه، بازبینی و تفسیر شده است، اما شروین اولیایی همان نسخهٔ اصلی را به فارسی ترجمه کرده است. او دلایل خود را برای این انتخاب در مقدمهٔ این کتاب شرح داده است. رودولف کاسر، ماروین میر و گرگور ورست در این کتاب دربارهٔ انجیل یهودا و مکاتب گنوسی به‌تفصیل بحث کرده‌اند، اما لازم است خوانندهٔ ناآشنا با تاریخ مسیحیت با برخی اصطلاحات مقدماتی آشنا شود. مطالعهٔ مقدمهٔ کتاب می‌تواند برای این آشنایی کمک‌کننده باشد. انجیل یهودا شامل ۱۶ فصل است که آموزه‌های حضرت عیسی (ع) را دربارهٔ امور معنوی و کیهان‌شناسی نشان می‌دهد. مطابق متن، یهودا تنها شاگرد عیسی است که سخنان استاد خود را به‌درستی درک می‌کند. این انجیل شامل عناصر روایی اندکی است.

خواندن کتاب انجیل یهودا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ مسیحیت و پژوهشگران حوزهٔ ادیان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب انجیل یهودا

«بدعت‌شناس دیگری به نام اپیفانیوس سالامیسی، در رساله‌اش به نام پاناریون، یا «گنجهٔ دارو», با پادزهری برای تمام بیماری‌های بدعت‌آمیز، طرفداران قائن و نویسندگان انجیل یهودا را تابع افرادی می‌داند که آن‌ها را «گنوسی‌های معروف», gnōstikoi, واژه‌ای یونانی به معنای «شناسندگان» یا «افراد صاحب شناخت»، می‌نامد. اگرچه برخی پژوهشگران از واژهٔ گنوسی انتقاد می‌کنند که آن‌قدر جامع است که انواع بسیار متفاوتی از عقاید را در بر می‌گیرد، ایرنایوس می‌گوید که در حقیقت گروه‌های دینی خاصی خود را «گنوسی» می‌دانستند. شناختی که این افراد ادعای برخورداری از آن را داشتند نه شناخت دنیوی بلکه شناختی سرّی است، شناختِ خدا و خود و رابطهٔ میان این دو است. در انجیل یهودا واژهٔ گنوسیس دو بار به کار رفته است و در مورد دوم، متن اشاره می‌کند که «به آدم و به آنان که با وی هستند شناخت [عطا] می‌شود، تا پادشاهانِ (قلمروهای. ــ م) خائوس (مغاک. ــ م) و جهان زیرین نتوانند بر ایشان سروری کنند». این قطعه حاکی از آن است که شناختی که به آدم و اولادش ــ نژاد بشر ــ عطا می‌شود موجب محافظت از آن‌ها و نجات یافتن از چنگ قدرت‌های این جهان می‌شود. همان‌طور که بارت اِرمن نیز در مقالهٔ خویش اشاره می‌کند، انجیل یهودا و خودِ عیسی در این انجیل اعلام می‌کنند که نجات از طریق شناخت، شناخت نور الهی درونِ خود, حاصل می‌شود.»