کتاب اصول اخلاقی مترجم

کتاب اصول اخلاقی مترجم نوشتهٔ آنتونی پیم با ترجمهٔ فرزانه معمار و زهرا فلاح شاهرودی در نشر مرکز چاپ شده است. تعریف دوباره‌ٔ اندیشه‌ٔ اخلاقی بر پایه‌ٔ مبانی نو، که ترجمه‌شناسان مدرن غالباً از زیر بار آن شانه خالی کرده‌اند یا با صراحت به آن بی‌توجه مانده‌اند، موضوع این کتاب است.

درباره کتاب اصول اخلاقی مترجم

اثر پیش رو از ۶ فصل تشکیل شده است. می‌توان هر فصل را مستقل از فصل‌های دیگر مطالعه کرد، به‌جز فصل چهارم (دربارهٔ علیت) که بیشتر با فصل سوم (دربارهٔ مسئولیت) ارتباط دارد. ۲ فصل نخست، که در یکی نظریهٔ شلایرماخر واکاوی و در دیگری ماجرایی از هرودوت نقل شده، به روش فلسفی مطرح شده‌اند و شاید زیاد به مذاق ذهن‌های عملگرا خوش نیایند. در مقابل، فصل‌های پایانی، که یکی از آن‌ها اصل همکاری را واکاوی می‌کند، بیشتر کاربردی هستند و احتمال دارد فلاسفه آن‌ها را نپسندند. هر کس می‌تواند بنا بر میل شخصی این فصل‌ها را مطالعه کند. با توجه به نمایهٔ مفاهیم اساسی که در انتهای کتاب ارائه شده است، خطر سردرگم‌شدن هیچ‌کس وجود ندارد.

نویسنده‌ٔ این کتاب مفهوم «بینافرهنگی‌بودن» مترجم را مطرح می‌کند و پیشنهاد می‌دهد که اصول اخلاقی مترجم به جای اینکه مبتنی بر نقد ترجمه‌ها باشد، همان‌طور که شایسته است، بر شخص مترجم متمرکز شود. مترجم که ارتباط‌دهنده‌ٔ فرهنگ‌هاست، می‌تواند همکاری بینافرهنگی را تسهیل کند. پس باید فقط در برخی موقعیت‌ها دست به ترجمه زد و هنگامی که بدانیم به چه علت و برای چه کسی باید ترجمه کنیم، آن‌وقت قطعاً می‌دانیم که چطور باید ترجمه کنیم. بنابراین ارزیابی زبان‌شناختی در درجه‌ٔ دوم اهمیت قرار می‌گیرد.

آنتونی پیم، با این اهمیت، به بازخوانی نقادانه‌ٔ شلایرماخر، واکاوی اسطوره‌ای ـ فلسفـی قاصد در تاریخ‌نگـاری‌های هرودوت و همچنین تفکر در زمینه‌ٔ مسئولیت مترجم و علیّت عمل ترجمه پرداخته است. آنتونی پیم همچنین بسیاری از مفاهیم برگرفته از نظریه‌های دوره‌ٔ معاصر را به‌کار می‌برد: رویکردهای توصیفی، نظریه‌ٔ هدف، دیدگاه‌های ل. ونوتی ...

کتاب اصول اخلاقی مترجم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به مترجم‌ها پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب اصول اخلاقی مترجم

«مخاطرات بازخوانی شلایرماخر

اقرار می‌کنیم که سنگینی متن شلایرماخر خوانش آن را بسیار دشوار می‌کند. نباید گمان کنیم که وی چالشی امروزی همانند هویت مترجم حرفه‌ای را برای ما روشن کند. افزون بر این، همهٔ خوانش‌ها، نقدها، تفسیرها و ترجمه‌های متن وی نشان داده‌اند که شلایرماخر را فقط بر پایهٔ مجموعه‌ارزش‌هایی می‌توان خواند که با ارزش‌های کنفرانس برلین ۱۸۱۳ کمابیش فاصله دارند. بنابراین، تظاهر به بی‌خبری از خوانش‌ها و ترجمه‌های آنتوان برمان به فرانسه، ارتگا ای گاست و گارسیا یبرا به اسپانیایی و آندره لوفِور و لارنس وِنوتی به انگلیسی بیهوده است. بازخوانی متن شلایرماخر ــ و همین‌طور متن والتر بنیامین۱۹ دربارهٔ وظیفهٔ مترجم ــ مساوی است با وارد شدن در شبکه‌ای از اندیشه‌ها که خطر خارج نشدن ابدی از آن وجود دارد. دامی که بر سر راه وجود دارد این است: بازخوانی متن‌های مهمِ گذشته بیشتر شیوه‌ای است برای نادیده گرفتن مشکلات زمان حال و نیندیشیدن به آن چیزی که اندیشیدن دربارهٔ آن بسیار دشوار است. بازخوانی بیشتر به درد عرض اندام می‌خورد ــ «من چیزی را می‌فهمم که خوانندهٔ پیشین نفهمیده» ــ و کمتر پیش می‌آید که راه حل مشکل باشد. دربارهٔ ترجمه، بازخوانی این خطر حتمی را در پی دارد که خود همانند یک ترجمهٔ دیگر نگریسته شود، کاری که موجب می‌شود ترجمه، همانند هر خوانشی، فقط به غنای متن مبدأ وابسته باشد. بازخوانی یک متن مهم سبب می‌شود بپنداریم نیرویی بالقوه در این محصول پیشین وجود دارد که خوانش‌ها/ترجمه‌های زمان حال را کنار می‌زند. بازخوانی، در جایگاه روشی عقلانی، کاری خنثی و بی‌اثر نیست. بزرگ جلوه دادن متن مبدأ خود پای یک نظریهٔ ترجمه را به میان می‌کشد. بنابراین این روش باید با احتیاط به کار گرفته شود.

آیا با این پنداشت که متن شلایرماخر چالش‌برانگیز است، از همین آغاز کار باید از بررسی چشم‌پوشی کنیم؟»