کتاب هنر، همه فریب است

کتاب هنر، همه فریب است مجموعه مقالات انتقادی جورج اورول با ترجمهٔ سینا بحیرایی است و نشر مهرگان خرد آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب هنر، همه فریب است

جرج اورول را بیشتر به‌خاطر رمان‌های سیاسی و جدی‌اش می‌شناسیم. ولی واقعیت این است که این نویسندهٔ بزرگ انگلیسی، مقاله‌نویس چیره‌دستی هم بود. در بریتانیای جنگ‌زده با آن همه مشکلات اقتصادی و اجتماعی مختلف، اورول از معدود نویسندگانی بود که هیچ‌وقت وجدان کاری و تعهد اخلاقی خود را زیر پا نگذاشت و هرگز صرفاً به خاطر پول، مطلبی ننوشت. این در مقالات جنجالی او هم مشخص است.

All Art Is Propaganda جلد اول از مجموعهٔ دوجلدی مقالات اورول است که در سال‌های پس از جنگ دوم جهانی نوشته و در سال ۲۰۰۹ توسط جرج پَکر جمع‌آوری شده‌اند. او در این مقالات، موضوعات مختلفی را پوشش می‌دهد. از بحث دربارهٔ نویسندگانی چون چارلز دیکنز و تی. اس. الیوت گرفته تا موضوعات پیچیده‌تری چون سوسیالیسم، مسئولیت نویسندگان و ماهیت ادبیات.

کتاب هنر، همه فریب است برگزیده‌ای از مقالات همین کتاب است. تلاش شده مقالاتی انتخاب شوند که برای مخاطب ایرانی ملموس‌تر هستند و ارتباط عمیق‌تری با شرایط جامعه ما دارند. ولی واقعیت این است که در تک‌تک مقاله‌های اورول، می‌توان نکته و زاویه‌دید شگفت‌انگیز و منحصربه‌فردی را دریافت کرد.

خواندن کتاب هنر، همه فریب است را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که می‌خواهند نظرات و عقاید اورول را درخصوص موضوعات مختلف بدانند پیشنهاد می‌کنیم.

درباره جورج اورول

اریک آرتور بلر با نام مستعار جورج اورول در ۲۵ ژوئن ۱۹۰۳ در شهر موتیهاری، بیهار در هند متولد شد. وی داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، منتقدِ ادبی و شاعر انگلیسی بود که بیشتر برای دو رمان سرشناس و پرفروشش رمان «مزرعه حیوانات» و رمان «۱۹۸۴» شناخته شد. هر دوی این کتاب‌ها به وضعیت حکومت‌های دیکتاتوری می‌پردازند.

جورج اورول مدتی به‌عنوان پلیس سلطنتی هند در برمه فعالیت می‌کرد. زندگی در هند و انگلیس سبب شد تا با فقر آشنا شود و این آشنایی، دیدگاهی جدید به او و کارهایش بخشید. اورول در دوران جوانی همیشه به‌دنبال کسب تجربه‌های تازه بود به همین دلیل مدتی کنار فقرا، افراد بی‌خانمان و کارگرانِ فصلی لندن و پاریس زندگی کرد. او حتی مدتی در آشپزخانه یک هتل در بخش ظرفشویی کار می‌کرد. در همین زمان بود که تصمیم گرفت شروع به نوشتن تجربیات خودش از زندگی در فقر کند. کتاب‌های «آس و پاس در لندن» و «پاریس و دختر کشیش» حاصل همین تجربیات او هستند.

اورول در در دههٔ ۱۹۳۰ به اسپانیا رفت تا علیه ارتش فاشیست ژنرال فرانکو بجنگد. او در همین زمان درگیر بیماری مزمن ریوی شد. بیماری‌ای که برای او نتیجه جنگ بود. اورول پس از جنگ کتاب درود بر کاتالونیا را بر اساس دیده‌های خود در اسپانیا نوشت.

زندگی او همواره درگیر اتفاقات جدید بود کمی بعد از بستری‌شدن جورج اورول در بیمارستان به‌دلیل بیماری مزمن سل که از زمان جنگ با آن درگیر بود درهمان بیمارستانی که بستری شده بود با سونیا برونل ازدواج کرد. بسیاری از منتقدان معتقدند شخصیت سونیا الگوی اورول برای ساخت شخصیت جولیا در کتاب ۱۹۸۴ بوده است.

اورول عاشق کشیدن سیگار بود و حتی بعد از بیماری شدید ریه‌اش که نتیجه جنگ بود حاضر نشد سیگار را ترک کند و به همین‌دلیل در بیمارستان بستری شد و هفت ماه پس از چاپ کتاب «۱۹۸۴»، در ۲۱ ژانویه ۱۹۵۰ از دنیا رفت.

برخی از آثار جورج اورول عبارت‌اند از:

(۱۹۳۴) روزهای برمه/ (۱۹۳۵) دختر کشیش/ (۱۹۳۶) به آسپیدیستراها رسیدگی کن (پول و دیگر هیچ)/ (۱۹۳۹) هوای تازه (گریز)/ (۱۹۴۵) قلعه حیوانات/ (۱۹۴۹) ۱۹۸۴/ (۱۹۳۳)/ آس و پاس‌ها در پاریس و لندن/ (۱۹۳۷) جاده به‌سوی اسکله ویگان/ (۱۹۳۸) درود بر کاتالونیا.

بخشی از کتاب هنر، همه فریب است

«فرانسه، سال ۱۹۱۸، چارلی چاپلین، در یک زمین خاکستری و با کلاه‌خود فولادی آلمانی بر سر، ماشهٔ بیگ برتا را می‌کشد. هر بار که این سلاح شلیک می‌کند، او بر زمین می‌افتد. کمی بعد مسیرش را در میان دود گم می‌کند، متوجه می‌شود که میان پیاده‌نظام آمریکایی مشغول حمله است. کمی بعد همراه با یک افسر غیرنظامی مجروح مشغول پرواز است، در هواپیمایی که وارونه پرواز می‌کند، و این کار این‌قدر ادامه پیدا می‌کند که چارلی درک نمی‌کند چرا ساعت زنجیری‌اش اصرار دارد مستقیم آویزان شود. در نهایت از هواپیما سقوط می‌کند و در یک چالهٔ گِل می‌افتد، حافظه‌اش را از دست می‌دهد و برای بیست سال در یک بیمارستان روانی بستری می‌شود، کاملاً از اتفاقات دنیای بیرون بی‌خبر است.

در اصل اینجاست که فیلم شروع می‌شود. هینکل، دیکتاتور کشور تومانیا که از قضا بسیار شبیه چارلی هم هست (چارلی هر دو نقش را بازی می‌کند)، در حال هدایت یک عملیات ویژهٔ پاک‌سازی علیه یهودی‌ها است. اینجاست که چارلی که هوشیاری‌اش برگشته، از بیمارستان روانی فرار می‌کند و به آرایشگاه کوچک خودش در گتو برمی‌گردد.

چند صحنهٔ درخشان نبرد با سربازان هینکل وجود دارد که نه‌تنها کم‌اهمیت نیستند بلکه اتفاقاً بسیار تأثیرگذار هم هستند، چون غم ناشی از فروپاشی خانواده‌های بیچارهٔ یهودی با یک نوع طنز ادغام شده است، طنزی مملو از رویدادهای ناجور مثل ریختن سطل گچ روی دیگران و کوبیدن به‌صورت بقیه با ماهی‌تابه. ولی بهترین میان‌پرده‌های طنز آن‌هایی هستند که در قصر دیکتاتور رخ می‌دهند، مخصوصاً صحنه‌ای که ناپالونی، رقیب منفور هینکل و دیکتاتور باکتریا هم حضور دارد (جک اوکی، بازیگر این نقش، شباهت بسیار زیادی موسولینی دارد، خیلی بیشتر از شباهت چاپلین به هیتلر). در سکانس میز شام یک صحنهٔ دوست‌داشتنی وجود دارد که در آن، هینکل آن‌قدر روی باهوش‌تر نشان دادن خود از ناپالونی تمرکز کرده که متوجه نمی‌شود به‌جای خامه، اشتباهی دارد سس خردل روی توت‌فرنگی‌هایش می‌ریزد.

حمله به استرلیش (اتریش) در آستانهٔ وقوع است و چارلی که به‌خاطر مقاومت در برابر سربازان زندانی شده، در همان زمانی که هینکل آماده عبور از مرز است، یک یونیفرم می‌دزدد و از بازداشتگاه فرار می‌کند. او را به‌جای دیکتاتور اشتباه می‌گیرند و در میان تشویق جمعیت، به پایتخت کشور فتح شده می‌برند. این آرایشگر یهودی کوچک خود را در برابر یک سکوی سخنرانی عظیم می‌بیند. با ردیفی از نازی‌هایی با درجه‌های نظامی مختلف در پشت سرش و هزاران سرباز زیر پایش، همه منتظر سخنرانی پیروزی او هستند.»