کتاب آشنایی با ژان ژاک روسو

کتاب آشنایی با ژان ژاک روسو نوشتهٔ پل استراترن و ترجمهٔ کاظم فیروزمند است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است. آشنایی با ژان ژاک روسو از مجموعه‌کتاب‌های «آشنایی با فیلسوفانِ» نشر مرکز است. این کتاب به صورت خلاصه و داستان‌وار زندگی، آثار و افکار ژان ژاک روسو را معرفی می‌کند.

درباره آشنایی با ژان ژاک روسو

آشنایی با فیلسوفان مجموعه‌ای از زندگی‌نامه‌های فیلسوفان مشهور است که برای گشودن باب آشنایی با اندیشه‌ها و دیدگاه‌های آنان مدخل مناسب و مغتنمی به‌نظر می‌رسد. در هر کتاب گذشته از ارائهٔ اطلاعات زندگی‌نامه‌ای، افکار هر فیلسوف در رابطه با تاریخ فلسفه به‌طـور کلی و نیز در رابطه با جریان‌ها و تحولات فکری و اجتماعی و فرهنگی عصـر او بازگو می‌شود و بدون ورود به جزئیات نظریات و عقاید او، مهم‌ترین نکته‌های آن‌ها بـا بیانی ساده و روشن و در عین حال موثق و سنجیده بیان می‌شود. اساس کار در این کتاب‌ها سادگی و اختصار بوده اسـت تـا جوانان و نیز همهٔ خوانندگان علاقه‌مندی که از پیش مطالعات فلسفی زیادی نداشته‌اند بتوانند به آسانـی از آن‌ها بـهره بگیرند و چه‌بسا همین صفحات اندک انگیزه‌ٔ پی‌جویی بیشتر و دنبال‌کردن مطالعه و پژوهش در این زمینه شود.

ژان ژاک روسو در ۲۸ ژوئن ۱۷۱۲ در ژنوِ سوییس زاده شد. مادرش ده روز پس از تولد او بر اثر عوارض ناشی از زایمان درگذشت و روسو هرگز مادرش را ندید. از همان آغاز، رابطه‌اش با آدم‌های اطرافش به طور ناسالمی پُرتنش بود. پدرش، ساعت‌سازی که با «بالاتر از طبقهٔ اجتماعی‌اش» ازدواج کرده بود، به علت ازدست‌دادن زنی که از اوان کودکی دوستش می‌داشت اندوهگین بود. 

به نظر می‌رسد رگه‌ای از جنون آنی در خانواده وجود داشته است. روسو برادری داشت که هفت سال از خودش بزرگ‌تر بود. پدرش گاهی او را کتک می‌زد و روسو یک بار خود را بین آن‌ها قرار داد تا برادرش را نجات دهد. روسو ابتدا برادرش را «رذل» می‌نامد اما سپس فاش می‌کند «سرانجامْ برادرم چنان بد شد که گریخت و یکسر ناپدید شد.» و اینگونه زندگی خارق‌العادهٔ روسو آغاز شد.

خواندن آشنایی با ژان ژاک روسو را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که می‌خواهند با ژان ژاک روسو آشنا شوند پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از آشنایی با ژان ژاک روسو

«روسو در سیزده سالگی شاگرد یک گراورساز در ژنو شد. شهر شاید نمونهٔ دموکراسی راستینی بود اما جوّ کالونیستی‌اش خشکه‌مقدسانه و سرکوبگرانه بود. این وضع با مزاج امثال روسو سازگاری نداشت چنان‌که خود در همین دوره (و به شکل معنی‌داری در سوم‌شخص و در زمان حال) نوشت «شخصیتش تقریبآ به تمامی فقط از مزاجش حاصل می‌شود.» او بی‌تردید عقلی داشت اما واکنش‌هایش تقریبآ یکسر از عواطفش ناشی می‌شد. «او همان است که طبیعت ساخته است ــ طبیعت فقط اندکی تغییرش داده.» در این تناقض، کنه تفکر روسو را می‌توان دید: حتی اینجا او کاملا خودش است. ذرات وجودش، مزاجش، همهٔ فلسفه‌اش در این منش نهفته است ــ که بخش اعظم شور و شوق و خصوصیات ناپایدار نوجوانی را تا پایان عمر او حفظ کرد.

اندکی مانده به شانزدهمین زادروزش، روسو از ژنو ناپدید شد و به ساووی، شهر مجاور (اکنون جزئی از فرانسه اما آن زمان تحت حاکمیت ساردنی) گریخت. آنجا به زودی در خانهٔ مادام دو واران، زمینداری محلی که از شوهر اشراف‌زاده‌اش جدا شده و به مذهب کاتولیک گرویده بود، اقامت گزید. بین روسوی شانزده ساله و مادام دو وارانِ سی‌ساله علقهٔ نزدیکی به‌وجود آمد. مادام بعدها او را به مذهب کاتولیک درمی‌آورد و روسو شاگرد وی می‌شد. جالب این‌که به زودی او را مامان صدا زد. شاگرد الکن دست و پا چلفتی، بدون تحصیلات رسمی، در جوار مادام دو واران کم‌کم به جوان آراسته‌ای تبدیل شد. با این حال جوجه‌اردک زشت هرگز کاملا قو نمی‌شد ـدر زیر پوشش نازک اجتماعی، مزاج دمدمی روسو همچنان نیروی راهنمایش ماند.»