کتاب جستارهایی درباره اخلاق، معنا و محبت

کتاب جستارهایی درباره اخلاق، معنا و محبت نوشتهٔ سوزان ولف و ترجمهٔ امین پورحسن و ویراستهٔ مانا عسگری است و انتشارات بذر خرد آن را منتشر کرده است. این کتاب مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و مقاله‌ها و جستارهای سوزان ولف است.

درباره کتاب جستارهایی درباره اخلاق، معنا و محبت

اخلاق مفهوم غریبی است؛ آن‌قدر هر گوشه و کنارش جای تعبیر و تفسیر دارد که هیچ‌گاه نتیجهٔ سرراست و مشخصی نمی‌توان از آن گرفت. فکر کنید چند بار «نسبی بودن اخلاق» دست‌مایهٔ گفت‌وگوهای هر کدام از ما بوده است بدون اینکه بتوانیم شخص روبه‌رویمان را موافق دیدگاهمان از اخلاق و چگونگی کاربست آن در موارد گوناگون بکنیم و پرسشی که همواره وجود دارد این است که آیا اصلاً پاسخ صحیحی وجود دارد؟

در کتاب سوزان ولف مفهوم اخلاق، معنا و محبت بررسی شده است؛ فیلسوف اخلاقی که تفکر و آثارش بر محور آزادی، اخلاق، شادی و معنای زندگی می‌گردد. سوزان ولف را بیشتر با مقالهٔ تاریخ ساز «قدیس اخلاقی» می‌شناسند؛ مقاله‌ای در توصیف دو الگوی متفاوت از قدیسان اخلاقی که کردار هر دو بر مدار اخلاق می‌گردد اما یکی بر اساس مهربانی و اشتیاق به اخلاق پایبند است و دیگری بر اساس وظیفه و احساس مسئولیت. این دوگانهٔ رعایت اخلاق در حد اعتدال و افراط‌گونه تقریباً در تمام جستارهای انتخابی اثر حاضر دیده می‌شود. ما در برابر متنی فلسفی قرار داریم که با کندوکاو و نمونه‌ها و دلایل گوناگون دیدگاهمان از اخلاق را به چالش می‌کشد و البته بهمان سخت هم نمی‌گیرد.

فصل‌های کتاب جستارهایی درباره اخلاق، معنا و محبت از این قرار است:

قدیسان اخلاقی

اخلاق و طرفداری

معناهای زندگی‌ها

خوشبختی و معنا دو سویهٔ زندگی خوب

«یک فکر هم زیادی است»: محبت، اخلاق و ترتیب تعهد

توجه محبت‌آمیز: درس‌هایی از عشق در فیلم داستان فیلادلفیا

نقش قوانین

واجبات اخلاقی و احکام اجتماعی

خواندن کتاب جستارهایی درباره اخلاق، معنا و محبت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای متخصصان، دانشجویان و دوستداران فلسفه مناسب و خواندنی است.

بخشی از کتاب جستارهایی درباره اخلاق، معنا و محبت

نمی‌دانم قدیسان اخلاقی وجود دارند یا نه، ولی اگر چنین افرادی وجود خارجی داشته باشند، خوشحالم که نه خودم نه افرادی که بیشترین اهمیت را برایشان قائلم جزو آن‌ها نیستیم. منظورم از قدیس اخلاقی فردی است که همهٔ کنش‌هایش تا حد ممکن از نظر اخلاقی خوب‌اند؛ یعنی فردی که تا جایی که امکان دارد از نظر اخلاقی ارزشمند است. در ادامه به اهمیت گوناگونی انواع افرادی که شاید فکر کنیم با این توصیف تطابق دارند اشاره خواهم کرد، اما به نظرم هیچ‌یک از این نوع شخصیت‌ها ایدئال‌های شخصی‌ای نیستند که بلامنازع و جذاب باشند. به بیان دیگر، معتقدم که تعالی اخلاقی در معنای قداست اخلاقی الگویی برای رفاه شخصی نیست و نمی‌تواند آرمانی عقلانی یا خوب یا مطلوب برای انسان‌ها باشد.

این نکته خارج از زمینهٔ بحث اخلاق برای بسیاری از افراد بدیهی به نظر خواهد رسید. اما نکتهٔ مذکور اگر در زمینهٔ اخلاق مورد پذیرش قرار بگیرد -اگر پذیرشی در کار باشد- با اندکی اکراه مواجه خواهد شد. زیرا انگاره‌ای کلی در بحث اخلاق وجود دارد که می‌گوید فرد باید تا حد ممکن از نظر اخلاقی خوب باشد و عناصری که اخلاق را محدود می‌کنند از جوهر انسان سرچشمه می‌گیرند، عناصری که نمی‌توان به وجودشان افتخار کرد. اگر، همان‌طور که من باور دارم، ایدئال‌هایی که از عقل سلیم و نظریات اخلاقی محبوب نزد فیلسوف‌ها مشتق می‌شوند این انگاره را تصدیق نکنند، باید چیزی را تغییر داد. یا باید نظریات اخلاقی‌مان را طوری تغییر دهیم که ایدئال‌های پذیرفتنی‌تری حاصل شوند یا، همان‌طور که استدلال خواهم کرد، باید درکمان را نسبت به شروط تصدیق یک نظریهٔ اخلاقی تغییر دهیم.

من در این جستار قصد دارم ابتدا مفهوم قدیس اخلاقی را بررسی کنم تا متوجه شویم چنین فردی چه خصوصیاتی دارد و چرا جذاب نیست. سپس، پرسش‌هایی دربارهٔ اهمیت این چهرهٔ متناقض‌نما برای فلسفهٔ اخلاق مطرح خواهم کرد. ابتدا الگو (ها) ی قداست اخلاقی را که می‌توان از اخلاق یا اخلاقیات عقل سلیم برداشت کرد زیر ذره‌بین قرار خواهم داد. سپس، روابط این الگو (ها) را با نتایج نظریات اخلاق فایده‌گرایی و اخلاق کانتی بررسی خواهم کرد. سرانجام، به گمانه‌زنی دربارهٔ پیامدهای این ملاحظات برای فلسفهٔ اخلاق خواهم پرداخت.