کتاب نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی)

کتاب الکترونیکی «نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی)» نوشتهٔ سیدمحمد بهشتی در انتشارات روزنه چاپ شده است. این کتاب بخش دیگری است از مجموعهٔ گفتارهای شهید آیت‌الله دکتر بهشتی دربارهٔ مباحث مختلف اقتصادی. در مجلد نخست این کتاب که با عنوان نظام اقتصادی در اسلام (مباحث نظری) منتشر شد، مبانی نظری نظام اقتصادی اسلام از دیدگاه این اسلام‌شناس برجستهٔ زمان ما مطرح شد. مجلد حاضر، به مباحث کاربردی در اقتصاد اسلامی که بر همان مبانی پیش گفته استوار است خواهد پرداخت.

درباره کتاب نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی)

بخش اول به سه جلسهٔ میزگرد تلویزیونی دربارهٔ ابعاد و اصول اقتصادی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، که شهید بهشتی در شکل‌گیری و تدوین آن نقشی به‌سزا داشت و در سال ۱۳۵۹ از سیمای جمهوری اسلامی پخش شد اختصاص دارد.

بعد از آن، دو بحث دربارهٔ مسئلهٔ زمین خواهد آمد:

 نخست گفتاری است که در سفر به کرمانشاه در استانداری آن استان و با حضور عالمان دینی برجستهٔ آن دیار در خصوص لایحه اصلاحات ارضی مصوب شورای انقلاب اسلامی و مبانی فقهی آن صورت پذیرفت، که مطالعهٔ آن به ویژه برای مخاطبان آشنا با مفاهیم و اصطلاحات فقهی جالب خواهد بود.

 مبحث دوم نیز متن سخنان شهید بهشتی در اولین سمینار سراسری هیئت‌های هفت‌نفرهٔ واگذاری زمین است به تاریخ ۱۳۵۹/۹/۳ ایراد شده است.

 پس از آن، گفتگویی است که شهید بهشتی با نمایندگان کارگرانی که به دنبال اعلام آمادگی برای همکاری با حزب جمهوری، برای شور و مشورت دربارهٔ مسائل کارگری و چگونگی برگزاری اولین مراسم روز کارگر در دوران پس از انقلاب اسلامی، انجام داده بود.

 در پنجمین بخش کتاب حاضر، متن گفتاری با عنوان «مالیات در اسلام» است که حاصل سخنرانی در سمینار اقتصاد اسلامی وزارت اقتصاد و دارایی است که در تاریخ ۱۳۶۰/۲/۲۶ ایراد گردیده است و نخستین بار در نشریهٔ جامعهٔ اسلامی کارکنان وزارت امور اقتصادی و دارایی (بینات) در تیرماه ۱۳۶۰ منتشر گردیده و با انجام اصلاحاتی در این مجموعه تقدیم می‌گردد.

 سپس، متن گفتاری با عنوان «بیمه‌های اجتماعی» را ملاحظه خواهید کرد که در تیرماه سال ۱۳۵۹ در سمینار بیمه‌های اجتماعی ایراد گردیده است.

 بخش ششم، گفتاری است با عنوان «اقتصاد تعاونی». این گفتار در سی‌ام آذرماه ۱۳۵۹ در دانشگاه تهران ایراد شده است.

 پایان‌بخش کتاب حاضر، گفتار و گفتگویی است که در وزارت بازرگانی دربارهٔ تجارت داخلی و تجارت خارجی صورت پذیرفته است.

کتاب نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه مندان به مطالعه در علوم اقتصادی و اقتصاد اسلامی پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی)

بر روی‌هم، هفت بُعد اصلی در بخش اقتصاد و امور مالی قانون اساسی دنبال شده است:

مبارزه با فقر و تأمین نیازهای اساسی هر فرد در پرتو کار خلاق خود او و ارزش افزوده‌ای که او در جامعه تولید می‌کند.

آزاد نگه داشتن بخشی از وقت هر انسان برای این‌که فرصتی مناسب برای خودسازی، رشد انسانی و تعالی معنوی داشته باشد. به تعبیر دیگر، در نظام اقتصادی جمهوری اسلامی شما ملت قهرمان، تلاش برای تأمین نیازمندی‌های اقتصادی نباید همهٔ وقتتان را بگیرد. یک مقدار از وقتتان باید برای خودسازی انسانی و الهی و رشد معنوی‌تان آزاد باشد.

اعتدال در مصرف، مبارزهٔ با اسراف و نفی هر نوع اقتصاد تخریبی در رابطهٔ با امکاناتی که خداوند در این طبیعت برای زندگی انسان‌ها در اختیار همهٔ ما قرار داده است.

حفظ آزادی انسان در رابطه با عامل اقتصاد؛ در برابر کسانی که انسان را یک حیوان اقتصادی معرفی می‌کنند و او خودبه‌خود یا بردهٔ اقتصاد سرمایه‌داری و خصوصی می‌شود یا بردهٔ اقتصاد دولتی می‌شود. یا به تعبیر صحیح‌تر بگوییم بردهٔ سرمایه‌داری خصوصی و سرمایه‌داری دولتی می‌شود. باید آزادی انسان در رابطه با عامل اقتصاد حفظ شود.

تأکید بر روی استقلال اقتصادی کشور و این‌که جامعهٔ ما از نظر اقتصادی به راستی روی پای خودش بایستد. متناسب با نیازهایش خودش تولید کند و مصرف کند؛ به دیگران وابسته نباشد که وابستگی اقتصادی امروز زیربنا و ریشهٔ وابستگی‌های دیگر شده و خودبه‌خود با استقلال جامعه سازگار نیست.

تأکید بر تکامل فنی و صنعتی؛ پیشرفت‌های صنعتی از جلوه‌های رشد انسان است و هیچگاه نباید مورد غفلت قرار گیرد. بنابراین در برنامه‌ریزی اقتصادی جامعه باید روی آن تکیه شود.

برقراری عدل اقتصادی در رابطه با بی‌عدالتی‌هایی که در گذشته صورت گرفته است؛ در گذشته خیلی‌ها اموال عمومی را چه از بیت‌المال، چه از منابع طبیعی که خداوند برای همهٔ ما در این طبیعت آفریده است، غارت و چپاول کرده‌اند. باید این اموال مقصود استرداد شود.