کتاب دانشگاه و انقلاب

کتاب دانشگاه و انقلاب نوشتۀ صادق زیباکلام است. این کتاب را انتشارات روزنه منتشر کرده است. زیباکلام در این کتاب به سرگذشت پیوند ناموفق میان دانشگاه و انقلاب پرداخته است. اینکه چرا و چگونه شد که سرنوشت دانشگاه در انقلاب این‌گونه تلخ شد. بخشی از کتاب نیز به موضوع فقدان تحقیق و کاوش‌های علمی در دانشگاه پرداخته و اینکه مشکل در کجاست و چرا در دانشگاه‌های ما از تحقیقات خبری نیست.

درباره کتاب دانشگاه و انقلاب

یکی از مفصل‌ترین بخش‌های کتاب، فصلی است که مربوط به انقلاب فرهنگی است. چگونگی پیدایش این حرکت و سرانجام ناموفق آن. کتاب دانشگاه و انقلاب فقط به جنبه‌های منفی نپرداخته، بلکه دستاوردهای مثبت دانشگاه بعد از انقلاب را نیز موردتوجه قرار داده. از جمله مهم‌ترین این دستاوردها افزایش چشمگیر دانشجویان و فارغ‌التحصیلان می‌باشد.

رابطه میان دانشگاه و انقلاب را در بهترین حالت می‌توان به یک ازدواج ناموفق تشبیه نمود. همانند همه ازدواج‌های ناموفق در ابتدا همه چیز با دل‌انگیزی، ستایش، احترام و دوستی آغاز شد. درودیوارهای خیابان‌های اطراف دانشگاه در دوران انقلاب مملو از تجلیل و تمجید از نقش دانشگاه در مبارزات ملت ایران علیه ظلم، استبداد و اختناق بود. هیچ نهاد دیگری در دوران انقلاب به‌اندازه دانشگاه مورد ستایش و تجلیل قرار نگرفته بود. اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق مبارزان و مخالفین و زندانیان سیاسی در رژیم قبل از انقلاب را دانشگاهیان (دانشجویان) تشکیل می‌دادند. دانشگاه از معدود کانون‌هایی بود که در تمامی دوران سال‌های استبداد و خفقان هرگز خاموش نشد.

خواندن کتاب دانشگاه و انقلاب را به چه کسی پیشنهاد می کنیم؟

علاقه‌مندان به کتاب‌های اجتماعی و کسانی که مشتاق‌اند درمورد پیامدهای انقلاب بدانند می‌توانند این کتاب را مطالعه کنند.

درباره صادق زیباکلام

صادق زیباکلام در خرداد سال ۱۳۲۷ در تهران متولد شد. او در خانواده‌ای تحصیل‌کرده و فرهنگی بزرگ شده. او بعد از پایان دورۀ دبیرستان سال ۱۳۴۵ برا‌ی ادامۀ تحصیل در دانشگاه تهران قبول شد. پدرش مخالف تحصیل او در ایران بود، برای همین او را به اتریش فرستاد. صادق زیباکلام تحصیلات خود را در اتریش رها کرد و به شهر هادرزفیلد در انگلستان رفت و برای تحصیل در رشتۀ مهندسی شیمی وارد دانشگاه پلی‌تکنیک انگلستان شد. او پس از اینکه وارد ایران شد، ساواک او را به جرم جاسوسی دستگیر کرد و دولت او را ممنوع‌الخروج کرده و او قادر به بازگشت به انگلستان نشد.

صادق زیباکلام برای مدتی در دانشگاه تهران مشغول به کار شد و پس از انقلاب اسلامی دوباره به انگلستان بازگشته و در رشتة علوم‌انسانی به تحصیل پرداخت. او در زمان دانشجویی فعالیت‌های سیاسی انجام می‌داد و انتقادات خود را به تصمیمات سیاسی و اجتماعی بیان می‌کرد.

همچنین او کتاب‌های مختلفی دربارۀ سیاست و تاریخ نوشته است و عقاید خود را نیز در آنها بیان کرده است. آثار صادق زیباکلام شامل: ما چگونه ما شدیم، ریشه‌یابی علل عقب‌ماندگی ایران، وداع با دوم خرداد و می‌باشد. او برای ارائة تز دکترایش کتاب ما چگونه ما شدیم؟ را به چاپ رساند.

بخش‌هایی از کتاب دانشگاه و انقلاب

با اینکه گروه علوم سیاسی رسما چندین بار اعلام کرده است که نیازی به جذب فارغ‌التحصیلان فوق‌لیسانس ندارد، ظرف دو سال گذشته به‌تنهایی ۵ فوق‌لیسانس جدید وارد گروه شدند. این در حالی است که گروه به دلیل فقدان اعتبار، مجبور است تقاضای استخدام متقاضیان برجسته‌ای را که از دانشگاه‌های معتبر خارجی دکترای خود را گرفته و به کشور بازگشته‌اند نپذیرد. به سخن دیگر، دلیل اصلی به‌وجودآوردن فضای مسموم بر علیه اساتید این دانشکده آن است که راه برای ورود افراد دیگری به دانشکده هموار شود. به بهانه «نجات اسلام» و اینکه برخی اساتید دانشجویان را منحرف می‌سازند، اولاً زمینه اخراج اساتید فهیم و صاحب‌فکر علوم سیاسی فراهم آید، ثانیاً با اخراج این افراد خود بتوانند با ورود به دانشکده جای آنان را بگیرند. در نتیجه این روند، کیفیت آموزشی گروه علوم سیاسی به نحو محسوسی پایین آمده است. بسیاری از دانشجویان برجسته که از میان ده‌ها هزار داوطلب کنکور در رشته علوم سیاسی پذیرفته و با یک دنیا شور و اشتیاق وارد دانشکده شده‌اند، متأسفانه پس از یکی دو ترم آن‌چنان سرخورده می‌شوند که بسیاری به فکر تغییر رشته می‌افتند. مابقی هم می‌خواهند هرچه سریع‌تر فارغ‌التحصیل شده و از دانشکده «فرار کنند». نه دانشجویان چندان میل و اشتیاقی به بحث و جدل در مسائل سیاسی و اجتماعی دارند، نه حال‌وحوصله فعالیت‌های فرهنگی و فوق‌برنامه و نه دل‌ودماغ کنکاش و غور در اندیشه و تفکرات دینی. این دل‌مردگی، بی‌تفاوتی و گریز از مسائل سیاسی (اگر نگوییم بیزاری سیاسی) برای هرکسی که دلش برای نظام و آینده آن می‌طپد، نمی‌تواند ملالت‌آمیز و اندوهناک نباشد. رهبر معظم انقلاب در حدود یک سال پیش، از پایین بودن فعالیت‌های سیاسی در دانشگاه‌ها ابراز نگرانی کردند. این رکود و جمود اگر ظرف یک سال گذشته افزایش پیدا نکرده باشد یقیناً کاهش هم نیافته است.