کتاب در آغاز عشق بود

کتاب الکترونیکی «در آغاز عشق بود» نوشتهٔ ژولیا کریستوا و با ترجمهٔ مهرداد پارسا در انتشارات شوند چاپ شده است. این کتاب فهمِ روان‌کاوانه از روان‌شناسیِ عقاید دینی یا ایمان را بررسی می‌کند و مضمون نهفتهٔ آن حکایت جداییِ انتقادی و البته قدرشناسانهٔ یک روان‌کاو لکانی و متفکر فرانسوی از پس‌زمینهٔ نظریِ خویش است. جنبهٔ شگفت و تأثیرگذار این کتاب تأکیدِ مؤلف بر ساختار روان‌شناختیِ دین و پیوندی است که با آسیب‌شناسیِ روانی دارد. کریستوا به‌خلاف لکان به‌جای زبان، عواطف را در ثقل محتویات ناخودآگاه جای می‌دهد و در این مورد از دیگر منتقد لکانیِ برجسته در فرانسه - آندره گرین - تبعیت می‌کند که از قضا پیش‌تر می‌رود و به ضعفِ نظریهٔ لکان به دلیل غفلت از اهمیت بنیادینِ عواطف اشاره می‌کند.

دربارهٔ کتاب در آغاز عشق بود

کریستوا ایده‌ٔ لکان مبنی بر ضرورت وجودِ رابطه‌ٔ دیالکتیکی میان امر خیالی و امر نمادین را نگه می‌دارد تا امر «واقعیِ» نهایی را به دست آورد و این چیزی نیست جز وجود ناخودآگاهِ پویا و جلوه‌های آن در جهان عینیِ گفتار بیناشخصی. کسانی که با تفکر لکانی سروکار ندارند، باید بدانند که دارند به یک فرهنگ روان‌کاوانه با زبانی متفاوت قدم می‌گذارند و وارد چشم‌انداز روان‌کاوانه‌ی متفاوتی می‌شوند. با این همه، ریشه‌های بالینی مستحکم کریستوا و آغازیدنِ او از موقعیت بالینی و بازگشت مکررش به آن، برای فهم و همدلی با این دیدگاه پل‌هایی روان‌کاوانه ایجاد می‌کنند.

اندیشه‌های کریستوا در این زمینه با فلسفه‌ٔ اگزیستانسیال طنین‌انداز می‌شود (که خود تا حدی تفکر هایدگر را به یاد می‌آورد - و این اندیشه‌ای است که از قرار معلوم در آغاز بر لکان هم تأثیر گذاشته بود). در گذشته در مورد نقد روان‌کاوانه‌ٔ دین شبهاتی مطرح شده بود و مبنایشان این تصور بود که مطالعه‌ٔ ریشه‌های ناخودآگاهِ الهامات، عقاید و احساساتِ دینی به هیچ عنوان جست‌وجوی جهانشمولِ آدمیان را برای دست یافتن به نظامی از اخلاقیات بی‌اعتبار نمی‌کند، و این نظامی است که از نیازهای منفعت‌طلبانه و ایدئولوژی‌های متعصبانه و فرقه‌ای پا فراتر می‌گذارد.

کتاب در آغاز عشق بود را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به مطالعه در حوزه‌های روانکاوی و فلسفهٔ دین پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب در آغاز عشق بود

ما در مقام موجوداتِ سخنگویی که پیوسته امکان دارد به مرزهای گفتار پا بگذاریم، همواره شقاق یافته‌ایم و از طبیعت جدا مانده‌ایم. این شکاف در ما ردهایی از آن فرآیندهای پیش یا فرازبانیِ نشانه‌ای برجای می‌گذارد که در حکم تنها راه وصول ما به حافظه‌ی انواع یا نقشه‌های نورونیِ بیوانرژتیک [انرژی‌زیستی] هستند. این فرآیندهای نشانه‌ای (رد‌های قدیمیِ پیوندهای میان نواحیِ شهوت‌زای ما و نواحیِ شهوت‌زای دیگری که در قالب ردهای شنیداری، دیداری، بساوایی، بویایی یا آهنگین ذخیره شده‌اند)، از حیث درزمانی یک پیشاسوژه۴۵ (نوزاد۴۶) را شکل می‌دهند، و از حیث هم‌زمانی («احساس») اضطراب فاجعه‌آمیز نوعی روان‌پریشیِ حزن‌انگیز را عیان می‌کنند. نیروی آن‌ها درکل شفافیت شکننده‌ی ما را می‌خراشد و حافظه‌ی ما را مختل می‌کند، ذهن ما را دچار سرگیجه می‌کند و فکرمان را از اشباح و خیالات پر می‌سازد.

بی‌شک ما سوژه‌[تابع]های دائمیِ زبانی هستیم که همگی‌مان را در قدرت خود نگه داشته است؛ و البته سوژه‌هایی در فرآیند۴۷ که مدام هویت‌مان را از دست می‌دهیم و دچار بی‌ثباتی و تزلزل می‌شویم، و این به دلیل نوساناتی است که در رابطه با دیگران داریم و البته به هر روی به‌لطف نوعی ثبات و توازن به آن‌ها وابسته می‌مانیم. روان‌کاو اما با مسلم گرفتنِ این کسوف سوبژکتیویته در سپیده‌دمِ زندگی‌، با حس کردن شکاف و گسستی در سوبژکتیویته در لحظاتی که شور و هیجان ما به اوج می‌رسد، «جوهر آدمی» را ‌آن‌گونه که هایدگر از آن واهمه داشت، «به‌مقوله‌ای زیست‌شناختی» تبدیل نمی‌کند. او درعوض به قدرت انتقال و زبان تفسیری اعتماد ویژه‌ای دارد و به تجربه دریافته است که وقتی این‌ها به رسمیت شناخته شوند و از این رو به کسوف و گسستِ سوژه نامی دهند، می‌توانند وحدت موقتیِ سوژه را از نو ساز کنند و بنابراین او را برای آزمون‌های دیگری که جریان شور و احساساتِ زندگی پیش می‌نهد مهیا سازند.