کتاب ایزدان و ایزدبانوان

کتاب ایزدان و ایزدبانوان اثری از میشل ام هول است که با ترجمه زهره جمشیدی‌کیا در انتشارات کلک آزادگان به چاپ رسیده است. میشل ام. هول کتاب ایزدان و ایزدبانوان را با پیش‌گفتاری مفصل در بارهٔ یونان باستان آغاز کرده است. 

نویسنده پس از پیش‌گفتار، متن کتاب را در ۹ بخش مجزا با نه داستان از اساطیر یونانی به زبانی شیوا و گیرا روایت کرده است. هر یک از این ۹ بخش، به سه جزء تقسیم شده؛ بخش دیپاچه که هول با بیانی موجز، دیدی کلی از محتوای بخش، منشأ، ریشه‌ها و خاستگاه‌های آن اسطوره را به خوانندهٔ کتاب بازمی‌نماید.

 درباره کتاب ایزدان و ایزدبانوان

 هول پس از دیپاچه، خواننده را با قلم گیرایش به دنبال خود می‌کشاند تا داستانی سراسر شگفتی، جذابیت، شادی و گاه غم را دنبال کند. هول در انتهای هر بخش، تفسیری کارشناسانه از هر اسطوره را با نقدهایی از اسطوره‌شناسان نامی در حوزهٔ یونان باستان ارایه می‌کند. او برای تکمیل کار خود منابع مورد استفاده در هر بخش را به صورت پی‌نوشت آورده است.

این کتاب جذاب به واژه‌نامه‌ای آراسته شده که برخی از واژه‌های کلیدی اساطیر باستانی را برای دسترسی آسان‌تر خواننده پیش روی او قرار می‌دهد. بخش پایانی این اثر، شامل کتاب‌نامه‌ای‌ است که منابع مورد استفادهٔ نویسنده و همچنین منابعی برای مطالعهٔ بیش‌تر علاقمندان را در بر دارد.

میشل هول کتاب ایزدان و ایزدبانوان را با زبانی ساده، اما گیرا نگاشته است. این نویسندهٔ توانا در پیش‌گفتاری مفصل، کلام خود را از واژه‌شناسی کلمهٔ اسطوره آغاز می‌کند و از آنجا که به خوبی می‌داند که برای درک مفهوم واقعی و همه‌جانبهٔ یک موضوع باید به همهٔ جوانب آن اشراف داشت، از موقعیت جغرافیایی، حدود و ثغور، آب و هوا و محصولات سرزمین یونان، تاریخ این کشور، شغل یونانیان، سیاست و حاکمان، ادبیات پربار و زیبای این سرزمین کهن، الفبا سخن می‌گوید و در نهایت به دین و فرهنگ مردم این سرزمین و خدایان پرداخته است.

در بخش اول، نویسنده داستان آفرینش جهان را از دید اساطیر یونان بیان می‌کند و از اهمیت و تأثیر این داستان‌ها بر زندگی مردم پرده برمی‌دارد. همچنین عناصر کلیدی و سازندهٔ اسطوره و نحوهٔ شکل‌گیری و معنای آن عنصر را در زندگی روزمرهٔ یونانیان بازمی‌نمایاند. در داستان دوم، نویسنده از جنگ میان خدایان مختلف یونان سخن می‌گوید و از چگونگی تقسیم‌بندی جهان زیر سلطهٔ هر کدام پرده برمی‌دارد. در ادامه نوبت به آفرینش انسان می‌رسد، انسانی که برخی از خدایان به اعتلای جسمی و شخصیت او یاری می‌رسانند، اما بیش‌تر خدایان بیمناک از قدرتمند شدن انسان، به دشمنی با او برمی‌خیزند و بحث مجازات خدایان و انسان‌ها در اینجا مورد بحث قرار می‌گیرد. نویسنده در بخش‌های دیگر، نسبت خدایان با باروری، کشاورزی، شور و جذبه و شادی و اندوه را روایت می‌کند و پس از آن با حکایت کردن داستانی دلنشین و پرمهر، از اهمیت مفهوم مهمان‌نوازی در فرهنگ یونان باستان سخن به میان می‌آورد. دو بخش پایانی کتاب به مفاهیم خودشیفتگی و تکبر اختصاص دارد.

مطالعهٔ اساطیر که خود شاهکارهای ادبی بی‌نظیری هستند، هم حس زیبایی‌شناسی خواننده را اقناع می‌کند، هم درکی تاریخی از دوران پیش از تاریخ به خوانندهٔ مشتاق ارائه می‌دهند و هم می‌توانند به شناخت پیشینیان و به کار گیری خرد نهفته در کهن‌الگوهای باستانی برای رشد شخصی کمک شایانی کند.

 خواندن کتاب ایزدان و ایزدبانوان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب، برای کسانی که دوست دارند با اساطیر یونان باستان آشنا شوند، کتابی جذاب است.

بخشی از کتاب ایزدان و ایزدبانوان

بسیاری از اسطوره‌ها بر مسخ شدن یا تغییر شکل یک شخصیت مبتنی هستند تا وجود یا آشکار شدن حیوانات، گیاهان، تکوین سرزمین‌های ناشناخته یا رویدادهای عجیبی را که در جهان رخ می‌دادند، تبیین کنند

مسخ شدن موضوعی مشترک در اسطوره‌های یونانی‌ست. در بسیاری از اسطوره‌ها، داستان زمانی به اوج می‌رسد که شخصیت اصلی تبدیل به موجودی کاملاً متفاوت می‌شود. این تبدیل و استحاله با دخالت یک ایزد رخ می‌دهد. داستان اکو و نارسیس یکی از این داستان‌هاست. تقریری از این داستان را اوید، شاعر رومی، در کتاب متامورفوسیس روایت کرده است؛ این کتاب مجموعه‌ای پانزده جلدی از اشعار حماسی‌ است. عجیب این که متامورفوسیس با این که کتابی رومی‌ست، یکی تأثیرگذارترین آثاری‌ست که سهمی مهم در شناخت امروز ما از اساطیر یونان دارد

افسانهٔ اکو و نارسیس داستان عشق غم‌انگیز یک نیمف یا پری به مردی جوان را بازگو می‌کند. نیمف‌ها، ایزدبانوان کوچک طبیعت بودند که اغلب به شکل دخترانی باکره و زیبا که در کوه‌ها، جنگل‌ها، درختان یا آب‌ها زندگی می‌کردند، به تصویر کشیده می‌شوند. اکو، یک نیمف کوهستانی پرحرف بود که عاشق نارسیس، پسر کفیسوس خدای رودخانه شد. نه اکو و نه نارسیس، هیچ گاه به عنوان بخشی از مراسم مذهبی در یونان باستان پرستش نمی‌شدند، اما داستان آن‌ها برای تبیین برخی از دیگر رخدادهای پیچیدهٔ طبیعت اهمیت دارد

اکو و نارسیس

اکو یک نیمف زیبای کوهستانی و دوست صمیمی آرتمیس، الههٔ شکار و پشتیبان ویژهٔ دختران باکره بود. اکو، دختری صمیمی و خوش‌گذران و عاشق حرف زدن با خواهران و دوستانش بود، اما هیچ یک هرگز اعتراضی به پرحرفی او نمی‌کردند، زیرا بودن با اکو بسیار لذت‌بخش بود و همه او را دوست داشتند

یکی از نیمف‌ها، رابطهٔ عاشقانهٔ مخفیانه‌ای با زئوس، پادشاه خدایان داشت. آن‌ها اغلب در بیشه‌ای پنهان در جنگل، دور از چشمان حسود هرا، همسر زئوس، همدیگر را ملاقات می‌کردند. اکو، بی‌خبر از این رابطه، وقتی خواهران و دوستانش از او می‌خواستند در آن بیشه نگهبانی دهد، هیچ فکر و خیالی نمی‌کرد. حتی به ذهن اکو هم خطور نمی‌کرد که از آن‌ها بپرسد چرا آن بیشه نیاز به نگهبانی دارد. تنها چیزی که می‌دانست، این بود که خواهران و دوستانش به او هشدار داده بودند که مهم‌ترین کاری که باید انجام دهد این است که هرا را از بیشه دور نگه دارد.