معرفی کتاب‌هایی در مورد حضرت زهرا (س)
حضرت زهرا (س) یکی از پنج بانوی قدسی تاریخ جهان است که میان مسلمانان جایگاهی رفیع دارد. ایشان را سومین معصوم می‌دانند و متفکران اسلام معتقدند که ویژگی‌های ممتازی داشته‌اند. بر کسی پوشیده نیست که حضرت زهرا (س) صفات پدرشان را دارا بودند و هر آنچه از معرفت و اخلاق و ایمان از پدر آموخته بودند در اختیار همگان قرار دادند تا اسلام را زنده نگه دارند. در این یادداشت قصد داریم بهترین کتاب در مورد حضرت فاطمه (س) را معرفی کنیم.
آشنایی با زندگی و سیره حضرت زهرا (س)
در مورد حضرت فاطمه (س) و تولد ایشان نظرات متفاوتی وجود دارد. اهل سنت تولد ایشان را پنج سال پیش از بعثت دانسته‌اند؛ اما طبق روایات شیعه حضرت فاطمه زهرا (س) در ۲۰ جمادی‌الثانی سال پنجم بعثت در مکه به دنیا آمدند. پدرشان پیامبر اسلام (ص) و مادرشان خدیجه (س) بود. خدیجه (س) زمانی که ایشان پنج‌ساله بودند از دنیا چشم فروبست. حضرت فاطمه (س) از همان کودکی کنار پدر بود و تمام سختی‌ها را همراه پدر تحمل کرد، آزار مشرکان را دید و به پیامبر در دشوارترین روزها رسیدگی می‌کرد؛ به همین دلیل پیامبر او را «امّ ابیها» یعنی مادرِ پدرش لقب داد.
بعد از هجرت به مدینه به اذن خداوند و با وجود خواستگاران بسیار با امام علی (ع) ازدواج کرد؛ پیوندی ساده و بی‌تکلف که الگوی زندگی مشترک در اسلام شد. حاصل این ازدواج پنج فرزند بود: حسن (ع)، حسین (ع)، زینب (س)، ام‌کلثوم (س) و محسن (ع) که بنا بر گزارش‌های تاریخی، پیش از تولد از دنیا رفت. زندگی مشترک حضرت فاطمه (س) در مدینه، ترکیبی از خانه‌داری، تربیت فرزند، کمک به نیازمندان و حضور اجتماعی آگاهانه بود. ایشان با وجود کارهای سخت خانه، به عبادت شبانه و رسیدگی به دیگران نیز پایبند بود.
پس از رحلت پیامبر (ص) شرایط برای ایشان بسیار تلخ شد. او در موضوع جانشینی پیامبر و همچنین ماجرای فدک، موضعی روشن و اعتراضی داشت و در دفاع از آن، خطبه‌ای مشهور و مستدل در مسجدالنبی بیان کرد. منابع اسلامی اشاره دارند که این دوران برای ایشان همراه با فشارهای روحی و جسمی سنگینی بود.
سرانجام، به گفته‌ی برخی روایات، فاطمه (س) در سال ۱۱ هجری، تنها چند ماه پس از رحلت پیامبر، در ۱۸ سالگی از دنیا رفت. طبق وصیتش، شبانه و پنهانی دفن شد و محل دقیق مزارش مشخص نیست. درباره‌ی تاریخ دقیق وفات ایشان نظریات مختلفی بین اهل سنت و شیعیان وجود دارد و همین موضوع باعث شکل‌گیری دهه‌ی فاطمیه شده است. این دهه که در مجموع شش روز است، از ۱۳ تا ۱۵ جمادی‌الاول و ۳ تا ۵ جمادی‌الثانی به طول می‌انجامد. در این ایام مسلمانان به سوگواری و عزاداری می‌پردازند. شکل‌گیری این دهه خود موجب به‌وجودآمدن ادبیاتی برای عزاداری حضرت فاطمه (س) شده است که اغلب با نام نوحه فاطمیه یا نوحه‌ی حضرت فاطمه شناخته می‌شود و آثار ادبی بسیاری را به خود اختصاص داده است.
بهترین کتاب‌ها برای آشنایی با زندگی حضرت فاطمه (س)
در ادامه، چند کتاب از بهترین کتاب‌ها درباره‌ی زندگینامه حضرت فاطمه (س) را معرفی کرده‌ایم که می‌توانید نسخه‌ی الکترونیکی آنها را برای مطالعه و خرید از سایت طاقچه تهیه کنید.
- کتاب داستان فاطمه (س): کتاب «داستان فاطمه (س)» روایتی داستانی و پر جزئیات از زندگی حضرت فاطمه (س) است که با زبانی ساده و احساسی نوشته شده است. نویسنده زندگی ایشان را از دوران کودکی آغاز می‌کند و فضای سخت مکه، فشارها و آزار مشرکان و نقش پیامبر را در پایداری اسلام نشان می‌دهد. سپس به هجرت به مدینه، ازدواج با امام علی (ع) و شکل‌گیری زندگی ساده‌ی آنها می‌پردازد. جایگاه فاطمه (س) در خانواده، تربیت فرزندان، رفتار مهربانانه با نیازمندان و نقش ایشان در حوادث صدر اسلام را بیان می‌کند. بخش مهمی از کتاب به ماجراهای پس از رحلت پیامبر (ص) و خطبه‌ی فدک اختصاص دارد. داستان فاطمه (س) را علیرضا نظری خرم به نگارش درآورده و انتشارات کتابستان معرفت آن را به چاپ رسانده است.
- کتاب ۱۸ ساله: کتاب «۱۸ ساله (۱۸ روایت از عرفات فاطمه سلام‌الله علیها تا مطاف فاطمیه)» مجموعه‌ای از ۱۸ روایت داستانی و معنوی است که زندگی کوتاه، اما پرفراز‌ونشیب حضرت فاطمه (س) را از زاویه‌ای تازه بازگو می‌کند. هر فصل کتاب قسمتی از زندگی ایشان را بیان می‌کند؛ از روزهای همراهی با پیامبر(ص) و لحظه‌های عرفانی عبادت و بندگی، تا نقش محوری ایشان در خانه، جامعه و دفاع از ولایت. نویسنده به‌جای روایت تاریخی بر لحظات عاطفی، باطنی و الهام‌بخش تمرکز دارد و آنها را به تجربه‌ی زیستی انسان معاصر پیوند می‌زند. نثر کتاب ادبی، شاعرانه و پر تصویر است. ۱۸ ساله را حمید سبحانی صدر نوشته و انتشارات واژه‌پرداز اندیشه آن را به چاپ رسانده است.
- کتاب جنة العاصمة؛ در تاریخ ولادت و حالات حضرت فاطمه (س): کتاب جنة العاصمة؛ در تاریخ ولادت و حالات حضرت فاطمه (س) نوشته‌ی سید محمدحسن میرجهانی طباطبائی، تحقیقی مستند درباره‌ی زندگی و مناقب حضرت زهرا (س) است. در این اثر به‌زبان فارسی، روایات و احادیثی درباره‌ی تولد، القاب، فضائل، ازدواج با امام علی (ع)، علم و ولایت آن حضرت و همچنین حوادث پس از رحلت پیامبر (ص) گردآوری شده است.
- کتاب سیری در تاریخ حضرت فاطمه زهرا (س): کتاب سیری در تاریخ حضرت فاطمه زهرا (س) نوشته‌ی احمد گلستانه، مجموعه‌ای است از بیانات سید محمدحسین حسینی طهرانی و سید محمدمحسن حسینی طهرانی. کتاب به شرح زندگی و سیره‌ی حضرت زهرا (س) از ولادت تا مسائل پس از رحلت پیامبر می‌پردازد.
- کتاب سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا (س): کتاب سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا (س) نوشته‌ی محمدرضا جباری پژوهشی است که به زندگی و سیره‌ی اخلاقی حضرت فاطمه زهرا(س) می‌پردازد. نویسنده با استفاده از منابع معتبر تاریخی ویژگی‌های اخلاق فردی، خانوادگی و اجتماعی حضرت زهرا (س) را تجزیه و تحلیل کرده و نشان می‌دهد چگونه می‌توان از سبک زندگی ایشان در زندگی روزمره بهره برد.
بهترین کتاب برای شناخت سیره‌ی حضرت فاطمه (س)
شناخت حضرت فاطمه یعنی لمس حقیقت ایمان، شجاعت و مادری. برای درک درست شخصیت و سیره‌ی او، باید از منابعی معتبر، روان و الهام‌بخش استفاده کرد. در ادامه، به‌صورت مختصر به معرفی چند کتاب در مورد حضرت فاطمه زهرا (س) می‌پردازیم که بهترین منابع برای شناخت این بانو به‌حساب می‌آیند.
- کتاب فاطمه زهرا (س)؛ اهداف، مواضع و دستاوردها نوشته‌ی آیت‌الله سید محمدباقر حکیم، مجموعه سخنرانی‌های نویسنده درباره‌ی شخصیت حضرت فاطمه (س)، در عرصه‌های فکر، مبارزه‌ی اجتماعی و دفاع از ارزش‌های اسلامی است.
- کتاب زن (فاطمه فاطمه است) نوشته‌ی دکتر علی شریعتی، نگاهی ادبی و خطابی به شخصیت حضرت فاطمه (س) دارد و او را به‌عنوان الگوی زن مسلمان، فراتر از روایت تاریخی و در قالب پیامی اجتماعی و انسانی معرفی می‌کند.
- کتاب روزهای فاطمه (س) نوشته‌ی علی صفایی حائری، روایتی تربیتی و تأملی از داستان حضرت فاطمه زهرا (س) روایت می‌کند که بیشتر شرحی است بر خطبه‌ی فدک و ماجراهایی که ایشان از سر گذراندند.
- کتاب فاطمیت فاطمه و تاریخ نوشته‌ی محمدحسن زورق، تحلیلی تاریخی و پژوهشی از جایگاه حضرت فاطمه (س) در تاریخ اسلام است و نقش او را در شکل‌دهی به فرهنگ، اندیشه و هویت اسلامی بررسی می‌کند.
- کتاب پدیدارشناسی فاطمه (س) در قرآن، روایات و هنر نوشته‌ی سید سلمان صفوی در نه فصل به موضوعاتی مانند زن در اسلام، سخنان حضرت فاطمه، تجلی او در ادبیات عرفانی، حضرت فاطمه در ادبیات فارسی و موارد مشابه پرداخته است.
- کتاب چهل حدیث در فضایل حضرت زهرا (س) نوشته‌ی محمدجواد گودینی به ذکر ۴۰ حدیث درباره‌ی حضرت زهرا (س) و جایگاه ایشان در اسلام می‌پردازد.
- کتاب فاطمه (س) از نگاه علی (ع) نوشته‌ی محمد محمدیان از نگاه امام علی (ع) با نثری روان و شیوا به معرفی بانوی اسلام می‌پردازد.
معرفی کتاب درباره حضرت زهرا (س) برای نوجوانان و کودکان
شناخت شخصیت و زندگی حضرت فاطمه (س) از سنین نوجوانی و کودکی، می‌تواند پایه‌ای قوی برای تربیت اخلاقی و دینی ایجاد کند. کتاب‌های مناسب کودکان و نوجوانان با زبانی ساده، داستانی و تصویری، این امکان را فراهم می‌کنند که جوانان با فضایل اخلاقی، ایثار و ایمان بانوی بزرگ اسلام آشنا شوند و الهام‌بخش مسیر زندگی‌شان باشد. در ادامه نام چند کتاب در مورد حضرت زهرا (س) را ذکر کرده و مطالعه‌ی آنها را به نوجوانان و کودکان توصیه می‌کنیم.
- کتاب حضرت فاطمه(س) نوشته‌ی علی باباجانی و جلد دوم از مجموعه «یک نفر تو را دوست دارد» با زبانی ساده و داستان‌وار زندگی بانوی بزرگ اسلام را برای کودکان و نوجوانان روایت می‌کند. کتاب به‌صورت تصویری بخش‌هایی از کودکی، نوجوانی، فضایل اخلاقی و نقش ایشان در خانواده و جامعه را معرفی می‌کند و برای آشنایی جوانان با شخصیت حضرت فاطمه(س) بسیار مناسب است.
- کتاب حضرت فاطمه(س)؛ قصه‌های زندگی نوشته‌ی جواد نعیمی و جلد سوم از مجموعه چهارده‌جلدی «قصه‌های زندگانی چهارده معصوم (ع)»، ویژه کودکان و نوجوانان است و با زبانی ساده زندگی حضرت فاطمه (س) را روایت می‌کند.
- کتاب ام‌البنین؛ دوست‌دار فرزندان حضرت فاطمه(س) نوشته‌ی منصوره مصطفی‌زاده زندگی بانویی وفادار و مهربان را روایت می‌کند که پس از همسر، دل در گرو فرزندانش؛ یعنی امام حسن (ع) و امام حسین (ع) داشت.
- کتاب عربی أنی أحب فاطمه الزهراء(ع) نوشته‌ی رضا حیدری ابهری و ترجمه‌ی شمس حجازی با نثر ساده و روان، زندگی حضرت فاطمه (س) را به‌صورت داستانی روایت می‌کند و بخش‌هایی از کودکی، فضایل اخلاقی و ایثار ایشان را به مخاطب جوان ارائه می‌دهد.
- کتاب فاطمه (س) نوشته‌ی فرزانه زنبقی زندگی حضرت فاطمه (س) را از هنگام تولد تا شهادت بر اساس اسناد تاریخی برای نوجوانان شرح می‌دهد.
- کتاب نگاهی به زندگانی حضرت فاطمه‌ی معصومه (س) نوشته‌ی غلامرضا حیدری ابهری، زندگانی الهام‌بخش حضرت فاطمه معصومه (س) را در قالب داستانی ساده و مصور برای نوجوانان روایت کرده است.
