کتاب جنگ‌های غیرقانونی از کوبا تا سوریه

کتاب جنگ‌های غیرقانونی از کوبا تا سوریه نوشته دانیل گانسر که با ترجمه خشایار بیانی‌فر منتشر شده است. به این می‌پردازد چگونه «ناتو» سازمان ملل متحد را بی‌اعتبار می‌کند.

درباره کتاب جنگ‌های غیرقانونی از کوبا تا سوریه

در زمانی که روزبه‌روز بر تعداد پناهجویانی که به اروپا می‌آیند افزوده می‌شود، سیاستمداران و شهروندان اروپایی به‌حق خواستار مبارزه با علل بحران پناهجویانند. اما علل آن چیست؟ در کنار افزایش جمعیت، فقر، ویرانی محیط زیست و بیکاری، بدون شک جنگ که کشورهای مبدأ پناهجویان را ویران می‌کند، از دلایل این بحران محسوب می‌گردد. جنگ و ترور سرتیتر روزانه رسانه‌های جمعی را تشکیل می‌دهد ولی در همان رسانه‌ها در امریکای شمالی و اروپا بسیار به‌ندرت اشاره می‌شود که این جنگ‌ها غیرقانونی است.

پس از پایان جنگ جهانی دوم و تأسیس سازمان ملل متحد به‌عنوان سازمان صلح، جنگ در سطح جهان ممنوع شد. ولی این حکم دارای دو استثناست: اول این‌که حق دفاع از خود محفوظ می‌ماند، یعنی اگر به کشوری حمله شود، این کشور مجاز است از خود دفاع کند؛ و دوم آغاز جنگ علیه یک کشور مجاز است اگر با مجوز مشخص شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت گیرد. به استثنای این دو مورد، جنگ از هفتاد سال پیش به این‌طرف ممنوع اعلام شده است.

اگر فردی در خیابان با سلاح کسی را به قتل رساند، این کار غیرقانونی است. قتل ممنوع است. هرکس این را می‌داند. در یک کشور مدنی کارا پلیس فرد قاتل را تعقیب می‌کند، دستگیر می‌کند، و به حکم یک قاضی عادل و باتجربه در یک دادگاه منصفانه به چندین سال زندان محکوم می‌شود. بسیاری از مردم نیز می‌دانند که جنگ نیز چون قتل غیرقانونی است. هیچ کشوری اجازه ندارد کشور دیگری را با سلاح مورد حمله قرار دهد. غدغن است. سیاستمداران کشوری که این جنگ را آغاز می‌کنند، معمولاً رؤسای جمهور یا نخست‌وزیران، مرتکب جنایت سنگین تجاوز می‌شوند و باید محاکمه و مجازات گردند و بسیاری از آنان روانه زندان شوند.

اما امروزه این اتفاق نمی‌افتد و بسیاری از کشورها درگیر جنگ می‌شوند این کتاب سعی دارد علل و دلایل این مسائل را بررسی کند.

خواندن کتاب جنگ‌های غیرقانونی از کوبا تا سوریه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به علوم سیاسی و مسائل بین‌الملل پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب جنگ‌های غیرقانونی از کوبا تا سوریه

ایدهٔ اولیهٔ سازمان ملل متحد ساده و روشن است: هر جنگی غیرقانونی است. این ایدهٔ اولیه هنوز معتبر است، با این‌که دربارهٔ آن خیلی کم در روزنامه و تلویزیون یا اینترنت توضیح داده شده و مطرح می‌گردد. در بند ۲ منشور سازمان ملل منع استفاده از خشونت خردمندانه و کاملاً روشن تبیین شده است: «تمام اعضا اختلافات بین‌المللی خود را به طریق مسالمت‌آمیز به نحوی حل خواهند کرد که صلح جهانی، امنیت بین‌المللی و عدالت به خطر نیفتد. تمام اعضا در روابط بین‌المللی خود از هرگونه اقدامی که علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی کشور دیگری باشد و همین‌طور از تهدید یا توسل به خشونت که با اهداف سازمان ملل متحد مغایرت داشته باشد خودداری خواهند کرد.»

از پایان جنگ جهانی دوم و تأسیس سازمان صلح ملل متحد این اصل معتبر است. تنها دو استثنا وجود دارد: اول حق دفاع از خود. یعنی اگر کشوری مورد حمله قرار گیرد مجاز است از خود دفاع کند؛ و دوم می‌توان علیه کشوری اعلان جنگ کرد، مشروط بر این‌که شورای امنیت سازمان ملل صریحاً در مورد آن مجوز صادر کرده باشد. تنها وقتی که شورای امنیت سازمان ملل اجازهٔ چنین مأموریتی را صادر کند، می‌توان آن جنگ را قانونی محسوب کرد. بقیهٔ جنگ‌ها غیرقانونی است.

آندره‌اس تسوماخ کارشناس امور سازمان ملل به‌درستی تأکید کرد: «سازمان ملل متحد بسیار مهم است، زیرا ما با یک سلسله از مشکلاتی روبه‌رو هستیم که واقعاً خصلت بین‌المللی دارند و اگر اساساً مقدور باشد تنها مشترکاً می‌توان آن‌ها را از میان برداشت». ( ۵) اما مجمع عمومی، شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل «مستقل زندگی نمی‌کنند». آن‌ها منعکس‌کنندهٔ رفتار اعضای پرقدرت سازمان هستند، یا آن‌طور که دبیرکل سازمان ملل اوتانت تبیین کرد: «سازمان ملل متحد تنها می‌تواند آنچه را اعضا اجازه می‌دهند انجام دهد». ( ۶) در مورد توسل به خشونت تنها شورای امنیت مجاز به تصمیم‌گیری است. مسئلهٔ نگران‌کننده حضور بیش از حد پیمان نظامی ناتو در شورای امنیت است. شورای امنیت از پنج عضو دائم با حق وتو و ده عضو موقت که هر دو سال یک‌بار انتخاب می‌شوند و دارای حق وتو نیستند تشکیل می‌شود. اگر ۹ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت موافق قطعنامه‌ای که مطرح شده باشند و کشورهای دارای حق وتو از حق خود علیه آن استفاده نکنند، تصمیمات اتخاذشده برای تمام ۱۹۳ کشور عضو الزامی است. پنج کشور غالب در شورای امنیت عبارتند از ایالات متحده (عضو ناتو)، بریتانیا (عضو ناتو)، فرانسه (عضو ناتو)، روسیه، و چین. این بررسی ساده نشان می‌دهد که عملاً ممکن نیست شورای امنیت قطعنامه‌ای را به تصویب برساند که جنگ علیه یک کشور عضو ناتو را مجاز شمارد زیرا این سه کشور عضو ناتو آن را با وتوی خود مانع خواهند شد. منافع کشورهای عضو ناتو در سازمان مل