کتاب اندیشه های چه گوارا

کتاب اندیشه های چه گوارا؛ فلسفه، اقتصاد، رزم انقلابی نوشتهٔ میشل لووی و ترجمهٔ لیلا فراهانی است و انتشارات مضمون آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب اندیشه های چه گوارا

کتاب اندیشه های چه گوارا سعی می‌کند به خط فکری چه گوارا بپردازد. بی‌تردید، دوران زندگی چه، سراسر قابل توجه است: از دانشجوی پزشکی مبتلا به آسم در بوئنوس‌آیرس تا فرمانده چریک‌ها، از رزمنده‌ای در سیه‌را مائسترا تا رئیس بانک ملی کوبا، و سرانجام از وزیر صنایع تا چریک، زمانی که در بولیوی به دام سازمان سیا افتاد و کشته شد. زندگی چه نمونهٔ مثال‌زدنی و درخشانی از زندگی مردان بزرگ است؛ چنان‌که به قول سارتر، «چه کامل‌ترین مرد زمان خود بود.» می‌توان این مرد اسطوره‌ای را در زمرهٔ مردان نامدار دورهٔ رنسانس که شخصیتی شگفت‌آور و چندبُعدی دارند به شمار آورد: پزشک و اقتصاددان، انقلابی و بانکدار، نظریه‌پرداز نظامی و سفیر، اندیشمند سیاسی و شورشی محبوب مردم. او با همان مهارتی که دست به قلم می‌برد از سلاح جنگی استفاده می‌کرد، شخصیت خارق‌العاده و بی‌نظیری که می‌توان او را اسطورهٔ قرن بیستم دانست: ماجراجویی افسانه‌ای، رابین‌هود سرخ، دون‌کیشوت کمونیسم، گاریبالدی عصر نو، سَن ژوست مارکسیست، اِل سید قهرمان دوزخیان روی زمین، سِر گلاهَد فقرا، مسیح سکولار، سَن ارنستو دِ لا ایگرای مورد ستایش دهقانان بولیویایی، عفریت بلشویک که چاقویی به میان دندان‌هایش گرفته و خواب اغنیا را برمی‌آشوبد، «آتش‌افروز سرخ» (اشپیگل) که گوشه‌گوشهٔ جهان را به آتش کشیده است، و القابی از این قبیل.

اما در پس این ظاهر اسطوره‌ای و افسانه‌ای، (البته خود گِوارا کاملاً از این موضوع آگاه بود، چنان‌که در آخرین نامه به خانواده‌اش، به‌طنز، خود را با دون‌کیشوت مقایسه می‌کند) حقیقتی بسیار عمیق نهفته است که زندگی چه را روشن‌تر و مفهوم واقعی آن را آشکارتر می‌کند و آن، یکپارچگی فوق‌العاده بین رویکرد و عمل، کلام و رفتار وی است. تنها در پرتو این ارتباط می‌توان تصمیم چه را درک کرد، رهاکردن دفتر وزارت در کوبا به‌منظور پیوستن به چریک‌ها در بولیوی، با هدف انجام یک وظیفهٔ سیاسی کاملاً تعریف‌شده: درهم‌شکستن انزوای انقلاب کوبا و گشودن یک جبههٔ دوم برای کمک به ویتنام.

با اینکه نقل‌های احساس‌گرایانه از جهان‌بینی چه‌گوارا، ممکن است افسانهٔ این حادثه‌جوی انقلابی را «دوباره زنده» کند، نمی‌تواند این مبارز انقلابی ثابت‌قدم را که به حرف‌هایش عمل کرد، بشناساند. قهرمانی و دلاوری چه ظاهری و فریبنده نبود، بلکه شجاعت در خدمت به یک عقیده و یک هدف، به انقلاب سوسیالیستی به شیوهٔ مورد قبول او بود. بنابراین عقاید انقلابی چه، «بازیافتنی» نیستند و نمی‌توانند به مقالات مصرفی بدون ضرر تبدیل شوند. برعکس، آن‌ها میراثی ارزشمند هستند که اهمیت و غنای آن مورد تحسین جوانان معترض، نه‌تنها در امریکای لاتین بلکه در هر قاره‌ای قرار گرفته است. اندیشهٔ او میراثی نظری است که همچون اندیشه‌های خاص مارکس، انگلس، لنین، تروتسکی، لوکزامبورگ، و گِرامشی نه‌تنها در خدمت توصیف جهان بلکه ناظر به تغییر آن است.

هدف از این کتاب، بیان این موضوع است که عقاید گِوارا مجموعه‌ای منسجم بر پایهٔ مارکسیسم ـ لنینیسم است. موضوعات فلسفی، انسانی، اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، و نظامی آن به‌شدت به یکدیگر پیوسته است. همچنین رابطهٔ میان عقاید چه و عقاید مارکس و روش‌های مختلف مارکسیستی روزگارمان را نشان می‌دهد و بر شیوه‌ای که عقاید چه، از استالینیسم و رفرمیسم فراتر رفت و به سرچشمه‌های حی و حاضر کمونیسم انقلابی برگشت، تأکید ورزد. درنهایت سعی می‌کند نشان دهد چگونه این عقاید یک مکتب نظری بدیع و برانگیزنده را با توجه به سه مسئلهٔ اساسی، به اندیشهٔ مارکسیستی مجهز کرد: (۱) اهمیت انسان کمونیست. (۲) اقتصاد سیاسی نظام‌ها در گذار به سوسیالیسم. (۳) راهبرد نظامی ـ سیاسی انقلاب در جهان سوم.

خواندن کتاب اندیشه های چه گوارا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که می‌خواهند دربارهٔ زندگی و اندیشهٔ چه گوارا بیشتر بدانند پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اندیشه های چه گوارا

«به گزارش یو.اس. نیوز اند وُرد ریپورت (۹ نوامبر ۱۹۵۹)، «به نقل از منابع آگاه در گواتمالا، به نظر می‌آید گِوارا یکی از ایادی کمونیسم بین‌الملل بود که به‌طور زیرزمینی فعالیت می‌کرد و برای تعداد اندکی شناخته‌شده بود.» اسطورهٔ چهی کمونیست، که پس از پیروزی چریک‌ها در سال ۱۹۵۹ توسط مطبوعات امریکا منتشر شد، تنها یک کاریکاتور نفرت‌انگیز از حقیقتی مهم بود—این حقیقت که چه، بسیار زودتر از اغلب رهبران انقلاب کوبا مارکسیست شد.

تعیین منصفانهٔ زمان و مکان دقیق «شناخت» چه از مارکسیسم، امکان‌پذیر است. این مسئله در ۱۹۵۴ در گواتمالا و تحت نفوذ دوگانهٔ همسرش ایلدا گادئا که به جناح چپ آپریستا (اتحاد انقلابی مردمی امریکایی)، یک حزب پرویی انقلابی تعلق داشت، و اتحاد جوانان دموکراتیک، یک سازمان توده‌ای مرتبط با حزب کارگر گواتمالا که چه به آن ملحق شده بود، رخ داد. اولین آشنایی او با نوشته‌های مارکس و لنین در کتابخانهٔ ایلدا و به‌واسطهٔ این ائتلاف شکل گرفت.

به تصدیق و شهادت ماریو دالمائوی کوبایی که چه را از همان زمان در گواتمالا می‌شناخت، چه «یک کتابخانهٔ کامل مارکسیستی» را مطالعه کرده بود و «خط فکری مارکسیستی واضحی داشت.» بی‌تردید این شناخت او از مارکسیسم تنها یک امر کتابی و اخلاقی نبود بلکه در نتیجهٔ تجربهٔ کاملاً عینی چه شکل گرفته بود: مشاهدهٔ فقر و ستمی که بر توده‌های امریکای لاتین روا می‌شد و او در سفرهایش به مناطق روستایی این قاره با آن آشنا شد. از طرف دیگر این احتمال وجود دارد که شکل‌گیری اندیشهٔ او در قالب مارکسیست ـ لنینیست بی‌هیچ تردیدی با حقیقتی روشنگر متبلور شد که بر کل یک نسل مردمان امریکای لاتین اثر گذاشت: تهاجم مزدوران کاستیو آرماس به گواتمالا در سال ۱۹۵۴. کارلوس ماریا گوتیئرس نوشته است که کاستیو آرماس «معلم سلبی» چه بود. چه (که حتی تلاش بیهوده می‌کرد گروه‌های مسلح را برای مقاومت در برابر مهاجمان سازماندهی کند)، شخصاً و بی‌واسطه، در گواتمالا با ضدانقلاب رویارو شد و این امر همانند یک آموزگار، نقش انحصارات بزرگ (شرکت یونایتد فروت)، امپریالیسم امریکا (جان فاستر دالس)، ارتش گواتمالا، پاسیفیسم آربنس و غیره را به او نشان داد. ما می‌توانیم مثال‌های دیگری از این رادیکالیسم مارکسیستی را همراه با تصمیم روی‌آوردن به مبارزهٔ مسلحانه بیابیم که چه پس از سقوط آربنس، با آن روبه‌رو شد: در برزیل پس از سقوط گولار، در جمهوری دومینیکن پس از تهاجم امریکا در سال ۱۹۶۵ و...»