کتاب درآمدی بسیار کوتاه بر تفکر و استدلال

کتاب درآمدی بسیار کوتاه بر تفکر و استدلال نوشته جاناتان بی.تی.ایوانز است که با ترجمه مهدی صادقی در انتشارات کوله‌پشتی به چاپ رسیده است.

 اندیشیدن جوهرهٔ انسان بودن است و بیش از هرچیز دیگری فصل تمایزِ گونهٔ ما از دیگرگونه‌های حیاتی به‌شمار می‌رود. پیشرفت چشمگیر نوع بشر در مقایسه با دیگرگونه‌های جانوری مرهون قدرت منحصربه‌فرد او در اندیشیدن است.

انسان از طریق فکر کردن و به‌ویژه استدلالِ هدفمند، قادر است که تمامی نیروهای اعجاب‌انگیز ذهن خود را به کار بگیرد. استدلال کردن می‌تواند در حل مسائل جدید، تصمیم‌گیری‌های حیاتی، توسعهٔ ریاضیات، علوم، مهندسی و همچنین تغییر محیط پیرامون برای تطبیق آن به نفع بشریت به انسان کمک کند. ما همچنین می‌توانیم با ابزار اندیشیدن، به مطالعهٔ خود «تفکر» بپردازیم، دقیقاً همان کاری که فلاسفه قرن‌ها و البته اخیراً روان‌شناسان به آن پرداخته‌اند.

ظرفیت استدلال بشری پدیده‌ای استثنایی است. استدلال شامل فرض کردن و رسیدن به نتیجه از طریق استنباط است. البته ممکن است که این فرایند قدری پیچیده باشد و مثلاً شامل مسائل ریاضی نیز باشد؛ اما چیزی که باعث می‌شود تفکر در سطح عالی آن امری بسیار مشکل باشد، داشتن قوهٔ تخیل برای مطرح کردن سؤالات سنجیده و یا قابلیت نگریستن به مسائل از دیدگاهی کاملاً جدید است. 

درباره کتاب درآمدی بسیار کوتاه بر تفکر و استدلال

نویسنده در این اثر، تفکر و استدلال را از منظری روان‌شناسانه بررسی کرده است. بیشتر اقسام تفکر که مورد پژوهش روان‌شناسان معاصر قرار گرفته، شامل گونهٔ خاصی از تفکر است که به محاسبهٔ پیامدها و نتایج می‌پردازد و می‌توان لفظ استدلال را بر آن نهاد. باوجوداین، نمی‌توان صرفاً نام «استدلال» را برای آن انتخاب کرد، چراکه موضوعاتی همچون شهود و بینش نیز در آن مورد بررسی قرار می‌گیرد که مشخصاً در ذیل عنوان استدلال جای نمی‌گیرند. نویسنده در این کتاب مفهوم تفکر و استدلال را از معنای ابتدایی آن که مبتنی بر تجربیات ناخودآگاه ذهن بود تا مفهوم مدرن امروزی اش که محاسبه‌گری است، بررسی کرده است.

 خواندن کتاب درآمدی بسیار کوتاه بر تفکر و استدلال را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

همه علاقه‌مندان و پژوهشگران روان‌شناسی و انسان‌شناسی.

 بخشی از کتاب درآمدی بسیار کوتاه بر تفکر و استدلال

فکر بر مبنای پنداشته‌ها صفت مهم و چشمگیر هوش انسان‌ها است. ما می‌توانیم تصور کنیم که امور در آینده به چه صورت خواهد بود و اینکه می‌توانست در گذشته چگونه بوده باشد. قدرت تصور کردن در ما این‌گونه است که از خواندن رمان، تماشای نمایش در تلویزیون و سینما لذت می‌بریم. این خود نمایشی خارق‌العادهٔ از شکل بی‌نظیر هوش بشری است. اگرچه، از قوهٔ تخیل صرفاً برای سرگرمی‌ها استفاده نمی‌شود. این قوه نقش مهمی را در پیشرفت علم، هنر و مهندسی دارد و در تصمیم‌گیری عقلایی نقشی حیاتی دارد.

فرضیه یک پندار درمورد وجهی از جهان اطراف ما است. فرضیه‌سازی و آزمودن آن به‌صورت غیررسمی بخشی از تفکر روزمرهٔ ما است. اگر یک روز صبح اتومبیل ما روشن نشود و ما اطلاعاتی مختصر از مکانیک آن داشته باشیم، ممکن است که به فکر دلیل عمدهٔ این مسئله بیفتیم: تمام شدن شارژ باتری آن. اگر استارت اتومبیل در هنگام چرخاندن سوئیچ به‌خوبی کار کند اما اتومبیل ما روشن نشود، این فرضیه فوراً رنگ می‌بازد. در این صورت، آن‌قدر متوجه می‌شویم که منشأ مشکل یا عدم رسیدن سوخت به موتور است و یا اشکالی در سیستم احتراق. همچنین آن‌قدر می‌دانیم که در این مرحله می‌بایست اتومبیلمان را برای عیب‌یابی و رفع آن به یک مکانیک بسپاریم. مسئله اینجاست که خودروی ما روشن نمی‌شود و باید تعمیر شود. بااین‌حال، پیدا کردن علت این مشکل اولین مرحله در رفع آن است. شخص مکانیک وقتش را با شکافتن لوله‌های مسیر سوخت و گشتن به‌دنبال انسدادی در آن تلف نمی‌کند، در ابتدا سیستم احتراق را چک می‌کند. ممکن است که ایراد از شمع‌های کثیف موتور باشد که مسئولیت این کار را بر عهده دارد. به‌آسانی و به‌سرعت می‌توان شمع‌ها را چک کرد.